Przejdź do sekcji głównej Przejdź do głównego menu Przejdź do stopki
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język
    • Deutsch
    • English
    • Español (España)
    • Français (France)
    • Język Polski
  • Menu
  • Strona domowa
  • Aktualny numer
  • Archiwum
  • Ogłoszenia
  • O czasopiśmie
    • O czasopiśmie
    • Przesyłanie tekstów
    • Zespół redakcyjny
    • Polityka prywatności
    • Kontakt
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język:
  • Deutsch
  • English
  • Español (España)
  • Français (France)
  • Język Polski

Dzieje Najnowsze

Inteligencja, socjalizm i rewolucja w myśli politycznej Jana Wacława Machajskiego (1866–1926)
  • Strona domowa
  • /
  • Inteligencja, socjalizm i rewolucja w myśli politycznej Jana Wacława Machajskiego (1866–1926)
  1. Strona domowa /
  2. Archiwum /
  3. Tom 51 Nr 3 (2019) /
  4. Studia i artykuły

Inteligencja, socjalizm i rewolucja w myśli politycznej Jana Wacława Machajskiego (1866–1926)

Autor

  • Michał Jerzy Zacharias Warszawa https://orcid.org/0000-0003-1677-0774

DOI:

https://doi.org/10.12775/DN.2019.3.04

Słowa kluczowe

socjalizm, rewolucja, inteligencja („pracownicy umysłowi”), społeczeństwo burżuazyjne, proletariat, Jan Wacław Machajski, Stefan Żeromski, Johann Karl Rodbertus-Jagetzow, Karl Marx, Władimir I. Lenin, Eduard Bernstein, Karl Kautsky

Abstrakt

Artykuł przedstawia poglądy Jana Wacława Machajskiego dotyczące socjalizmu, rewolucji oraz politycznej roli i pozycji inteligencji. Autor podkreśla, że w ujęciu polskiego myśliciela inteligencja była specyficzną warstwą społeczną. Przede wszystkim grupą interesu, wybitnie egoistyczną, pozbawioną jakiegokolwiek etosu czy altruizmu, poczucia odpowiedzialności i służebności wobec słabszych grup społecznych. Warstwą aspirującą do wysokiego statusu materialnego oraz władzy. Manipulującą teorią i praktyką socjalizmu, zgodnie z przekonaniem, że wszelkie koncepcje, teorie i działania socjalistyczne, z marksizmem na czele, są jedynie metodą zabezpieczenia inteligenckich interesów.

Biogram autora

Michał Jerzy Zacharias - Warszawa

Michał J. Zacharias – prof. dr hab.; w latach 1990–2007 pracował w Instytucie Historii PAN. Od 1999 r. związany z Wyższą Szkołą Pedagogiczną w Bydgoszczy (obecnie Uniwersytet Kazimierza Wielkiego), emerytowany pracownik Wydziału Nauk o Polityce i Administracji UKW. Obszar zainteresowań: historia powszechna i Polski XX w., szczególnie polityka międzynarodowa, polska polityka zagraniczna, Jugosławia, elity, ustroje i myśl polityczna tego stulecia.

Bibliografia

Aron R., L’opium des intellectuels, Paris 1955.

Bell D., The End of Ideology. On the Exhaustion of Political Ideas in the Fifties, Glencoe 1960.

Agostino A. d’, Intelligentsia Socialism and the „Worker’s Revolution”. The Views of J.W. Machajski, „International Review of Social History” 1969, nr 4.

Djilas M., The Unperfect Society. Beyond the New Class, New York 1973.

Dubel L., Idea Zmowy Robotniczej w ujęciu Jana Wacława Machajskiego, „Annales UMCS” 1988, sectio G, t. XXXV, nr 1.

Dubel L., Totalna negacja inteligencji. Idee Jana Wacława Machajskiego i Michała Bakunina, „Studia nad Autorytaryzmem i Totalitaryzmem” 2016, t. XXXVIII, nr 4.

Dubel L., Zapomniany prorok rewolucji. Szkic o Janie Wacławie Machajskim, Lublin 2009.

Dubel L., Życiowe przypadki i wybory Jana Wacława Machajskiego, w: J.W. Machajski, Robotnik umysłowy 1911, oprac. L. Dubel, Zamość 2012.

Fourastié J., Les trente glorieuses: ou la révolution invisible de 1946 à 1975, Paris 1975.

Gawor L., Filozofia społeczna Jana Wacława Machajskiego, „Archiwum Historii Filozofii i Myśli Społecznej” 2009, t. LIV.

Gawor L., Machajskiego teoria socjalistycznej rewolucji, „Wschodni Rocznik Humanistyczny” 2007, t. IV.

Hobsbawm E., Wiek skrajności. Spojrzenie na Krótkie Dwudzieste Stulecie, tłum. M. Król, J. Kalinowska-Król, Warszawa 1999.

Janowski M., Inteligencja jako kategoria społeczna – fenomen środkowoeuropejski?, w: Cywilizacja europejska, t. III: Różnorodność i podziały, red. M. Koźmiński, Kraków 2014, s. 227–250.

Judt T., Powojnie. Historia Europy od roku 1945, tłum. R. Bartołd, Poznań 2008.

Kamiński A.A., Socjalizm jako wymysł inteligencji. O życiu i poglądach Jana Wacława Machajskiego, „Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu. Nauki Humanistyczne” 2003, t. VIII, s. 48–72.

Keynes J.M., The General Theory of Employment, Interest and Money, New York 1935 (wyd. pol.: Ogólna teoria zatrudnienia, procentu i pieniądza, tłum. M. Kalecki, S. Raczkowski, Warszawa 1956).

Kołakowski L., Główne nurty marksizmu, t. I, Warszawa 2009.

Król M., Koniec wieku ideologii, www.newsweek.pl/europa/koniec-wieku-ideologii,44602,l,1,. html (dostęp: 18 XI 2016).

Laskowski P., Jan Wacław Machajski: jasnowidz i prorok, w: J.W.Machajski, Pracownik umysłowy i inne pisma, wprowadzenie, red. nauk. P. Laskowski, tłum. S. Kowalski, Warszawa 2016, s. 7–88.

Machajska W., Życie i poglądy Wacława Machajskiego, „Wiadomości” (Londyn), 4 III 1962, nr 9 (831).

Nomad M., Dreamers, Dynamiters and Demagogues, New York 1964.

Nomad M., The Saga of Jan Waclaw Machajski, w: Aspects of Revolt, New York 1959.

Pipes R., Piotr Struwe. Liberał na lewicy 1870–1905, tłum. S. Szymański, Warszawa 2016.

Pipes R., Rewolucja rosyjska, tłum. T. Szafar, Warszawa 1994.

Piskała K., Socjalizm jako spisek, http://numery.praktykateoretyczna.pl/PT_nr6_2012_Roza_ Luksemburg/21.Piskala.pdf (dostęp: 22 II 2016).

Shatz M.S., Jan Wacław Machajski. A Radical Critic of the Russian Intelligentsia and Socialism, Pittsburgh (Pa.) 1989.

Walicki A., O inteligencji, liberalizmach i o Rosji, Kraków 2007.

Walicki A., Od projektu komunistycznego do neoliberalnej utopii, Kraków 2013.

Walicki A., W odpowiedzi na ankietę Stowarzyszenia Studiów i Inicjatyw Społecznych, „Przegląd”, 6 XI 2003, s. 3.

Walicki A., Zarys myśli rosyjskiej. Od oświecenia do renesansu religijno-filozoficznego, Kraków 2005.

Wilson E., Max Nomad and Waclaw Machajski, https://edmund-wilson-max-nomad-andwaclaw-machajski (dostęp: 23 V 2019).

Zacharias M.J., Idee, utopie, rzeczywistość. Myśl polityczna Milovana Dilasa (1911–1995), Bydgoszcz 2015.

Zacharias M.J., Intelligentsia and a New Class. Political elites according to Jan Wacław Machajski and Milovan Djilas, „Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej” 2017, t. LII, Special Issue, z. 3.

Zacharias M.J., Putevi i bespuća revolucionarne misli. Slučaj Jana Vaclava Mahajskog i Milovana Đilasa, w: Jugoslavija i Poljska u XX veku. Međunarodni tematyki zbornik radova sa konferencije Jugoslovensko-poljski odnosi u XX veku, red. M. Pavlović, A. Zaćmiński, P. Wawryszuk, Beograd 2017, s. 349–374.

Zaremba Z., Słowo o Wacławie Machajskim, Paryż 1967.

Zych D., Jan Wacław Machajski (Zagadnienia biografii), w: Historia i kultura. Studia z dziejów polskiej myśli kulturalnej, t. II, red. A. Mencwel, Warszawa 1991, s. 159–186.

Żywczyński M., Historia powszechna 1789–1870, Warszawa 1967.

Dzieje Najnowsze

Pobrania

  • PDF

Opublikowane

2019-12-19

Jak cytować

1.
ZACHARIAS, Michał Jerzy. Inteligencja, socjalizm i rewolucja w myśli politycznej Jana Wacława Machajskiego (1866–1926). Dzieje Najnowsze [online]. 19 grudzień 2019, T. 51, nr 3, s. 69–104. [udostępniono 5.7.2025]. DOI 10.12775/DN.2019.3.04.
  • PN-ISO 690 (Polski)
  • ACM
  • ACS
  • APA
  • ABNT
  • Chicago
  • Harvard
  • IEEE
  • MLA
  • Turabian
  • Vancouver
Pobierz cytowania
  • Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
  • BibTeX

Numer

Tom 51 Nr 3 (2019)

Dział

Studia i artykuły

Statystyki

Liczba wyświetleń i pobrań: 503
Liczba cytowań: 0

Wyszukiwanie

Wyszukiwanie

Przeglądaj

  • Indeks autorów
  • Lista archiwalnych numerów

Użytkownik

Użytkownik

Aktualny numer

  • Logo Atom
  • Logo RSS2
  • Logo RSS1

Informacje

  • dla czytelników
  • dla autorów
  • dla bibliotekarzy

Newsletter

Zapisz się Wypisz się

Język / Language

  • Deutsch
  • English
  • Español (España)
  • Français (France)
  • Język Polski

Tagi

Szukaj przy pomocy tagu:

socjalizm, rewolucja, inteligencja („pracownicy umysłowi”), społeczeństwo burżuazyjne, proletariat, Jan Wacław Machajski, Stefan Żeromski, Johann Karl Rodbertus-Jagetzow, Karl Marx, Władimir I. Lenin, Eduard Bernstein, Karl Kautsky
W górę

Akademicka Platforma Czasopism

Najlepsze czasopisma naukowe i akademickie w jednym miejscu

apcz.umk.pl

Partnerzy platformy czasopism

  • Akademia Ignatianum w Krakowie
  • Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
  • Fundacja Copernicus na rzecz Rozwoju Badań Naukowych
  • Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk
  • Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN
  • Instytut Tomistyczny
  • Karmelitański Instytut Duchowości w Krakowie
  • Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
  • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie
  • Polska Fundacja Przemysłu Kosmicznego
  • Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
  • Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
  • Towarzystwo Miłośników Torunia
  • Towarzystwo Naukowe w Toruniu
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  • Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
  • Uniwersytet Mikołaja Kopernika
  • Uniwersytet w Białymstoku
  • Uniwersytet Warszawski
  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Książnica Kopernikańska
  • Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie / Wydawnictwo Diecezjalne „Bernardinum" w Pelplinie

© 2021- Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Deklaracja dostępności Sklep wydawnictwa