„Ameryka nie będzie głosować za przystąpieniem Polski do NATO”. Raport Ministerstwa Spraw Zagranicznych z 1997 roku w sprawie konsekwencji dla Polski zwrotu własności, odszkodowań i pomocy ofiarom Holocaustu
DOI:
https://doi.org/10.12775/DN.2025.2.11Słowa kluczowe
Holocaust, Komisja Trójstronna ds. Restytucji Złota Monetarnego, NATO, Unia Europejska, reprywatyzacjaAbstrakt
Tekst jest edycją źródłową przygotowanego w Ministerstwie Spraw Zagranicznych w 1997 r. raportu. Choć dokument powstał z myślą o zbliżającej się międzynarodowej konferencji w sprawie zagrabionego w trakcie II wojny światowej złota, dotyczy przede wszystkim szeroko pojętych kwestii własnościowych związanych z reprywatyzacją mienia żydowskiego i pomocy ofiarom Holocaustu. W raporcie omówiono konsekwencje zajęcia przez rząd polski określonego stanowiska wobec roszczeń środowisk żydowskich w kontekście integracji Polski z NATO i Unią Europejską.
Bibliografia
Źródła archiwalne
Archiwum Ministerstwa Spraw Zagranicznych w Warszawie
Departament Afryki, Azji, Australii i Oceanii
Archiwum Rady Ministrów w Warszawie
Kancelaria Prezesa Rady Ministrów, Departament Prezydialny Rady Ministrów
Archiwum Senatu
Gabinet Marszałka Senatu Alicji Grześkowiak, Ministerstwo Spraw Zagranicznych
Centre des Archives diplomatiques de La Courneuve
Tripartite Gold Commission
Źródła drukowane
Biuletyn nr 2907/III, Komisja Spraw Zagranicznych /nr 117/, 8 VI 2000, [Stenogram z posiedzenia sejmowej Komisji Spraw Zagranicznych].
Bundesgesetz zur Entschädigung für Opfer der nationalsozialistischen Verfolgung (Bundesentschädigungsgesetz – BEG), 18.09.1953, BGBl. I S. 1387.
Bundesgesetz zur Regelung der rückerstattungsrechtlichen Geldverbindlichkeiten des Deutschen Reichs und gleichgestellter Rechtsträger (Bundesrückerstattungsgesetz – BRüG), 19.07.1957, BGBl. I S. 73).
Commission Opinion on Poland’s Application for Membership of the European Union, 15 VII 1997, COM(97) 2002 final, Eur-Lex Document 51997DC2002, https://eur-lex.europa.eu/ legal-content/EL/TXT/?uri=CELEX:51997DC2002 (dostęp: 5 V 2025).
„Dziennik Ustaw” 1946, nr 13, poz. 87, Dekret z dnia 8 marca 1946 r. o majątkach opuszczonych i poniemieckich.
„Dziennik Ustaw” 1997, nr 41, poz. 251, Ustawa z dnia 20 lutego 1997 r. o stosunku Państwa do gmin wyznaniowych żydowskich w Rzeczypospolitej Polskiej.
Final Report Swiss Fund for Needy Victims of the Holocaust/Shoa, https://www.files.ethz. ch/isn/109711/FDA_Final%20Report%20on%20Swiss%20Fund%20for%20Holocaust%20 Victims_engl.pdf (dostęp: 5 V 2025).
Polskie dokumenty dyplomatyczne 1958, red. D. Jarosz, M. Pasztor, Warszawa 2011.
Sałata J. i grupa posłów, Interpelacja nr 424 do ministra spraw wewnętrznych w sprawie złota Wolnego Miasta Gdańska z 26 X 1990, Sejm X kadencji, Sprawozdanie Stenograficzne z 43 posiedzenia Sejmu Rzeczpospolitej Polskiej w dniach 8, 9 i 10 listopada 1990 r.
Stosunki polsko-izraelskie (1945–1967). Wybór dokumentów, oprac. S. Rudnicki, M. Silber, Warszawa 2009.
Zając R., Interpelacja do prezesa Rady Ministrów w sprawie hitlerowskiego złota w bankach szwajcarskich, 17 IX 1996, Sprawozdanie Stenograficzne z 89 posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w dniach 25, 26, 27 września 1996 r
Opracowania
Dudek A., Historia polityczna Polski 1989–2023, Warszawa 2023.
Dyduch J., Stosunki polsko-izraelskie w latach 1990–2009, Warszawa 2010.
Dzwończyk J., Reprywatyzacja w Polsce w dekadzie 1991–2001, „Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej w Krakowie” 2003, nr 638, s. 21–35.
Ihnatowicz I., Projekt instrukcji wydawniczej dla źródeł historycznych XIX i początku XX wieku, „Studia Źródłoznawcze” 1962, t. VII, s. 99–124.
Korban T., Problem restytucji złota monetarnego zagrabionego przez III Rzeszę. Polska a Komisja Trójstronna – stań badań i perspektywy badawcze, w: Studia z najnowszej historii Polski, t. 4, red. R. Łatka, Warszawa 2022, s. 127–139.
Korban T., Yugoslavia and the Restitution of Monetary Gold after World War II, „Journal of Contemporary History” 2023, t. LIX, nr 1, s. 140–160.
Kozłowski H., Restytucja mienia gmin wyznaniowych i organizacji żydowskich, w: Żydzi Wschodniej Polski. Seria 2. W blasku i w cieniu historii, red. J. Ławski, B. Olech, Białystok 2014, s. 597–616.
Luterek T., Reprywatyzacja. Źródła problemu, Warszawa 2016.
Nazi Gold. Information from British Archives, wyd. FCO Historians, no. 11 of History Notes, September 1996.
Nazi Gold. Information from British Archives. Part II: Monetary gold and The Tripartite Gold Commission, wyd. FCO Historians, no. 12 of History Notes, May 1997.
Nazi Gold. The London Conference, London 1998.
Simon Wiesenthal Center, https://www.wiesenthal.com/about (dostęp: 2 VIII 2025).
Slany W.Z., Eizenstat S., U.S. and Allied Efforts to Recover and Restore Gold and Other Assets Stolen or Hidden by Germany during World War II. Preliminary Study, Washington, D.C. 1997.
Stemplowski R., Dla Polski w NATO, „Polski Przegląd Dyplomatyczny” 2009, t. XLIX, nr 3, s. 65–102.
Stowarzyszenie „Dzieci Holocaustu” w Polsce, https://dzieci-holocaustu.org.pl (dostęp: 2 VIII 2025).
Szczepanik K., Dyplomacja Polski 1918–2005. Struktury organizacyjne, Warszawa 2005.
Zaidler K., Reprywatyzacja z perspektywy teoretyczno-prawnej, „Krytyka Prawa” 2009, t. I, nr 1, s. 174–192.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 154
Liczba cytowań: 0
