Pseudo-Cornutus, his religious physics and the New Testament
DOI:
https://doi.org/10.12775/BPTh.2017.006Słowa kluczowe
Cornutus, Epidrome, ancient physics, ancient cosmology, stoicism, New Testament backgroundAbstrakt
Pseudo-Cornutus, jego religijna fizyka i Nowy Testament
Epidrome, podręcznik alegorycznej interpretacji bogów greckich, przypisuje się, zapewne niesłusznie, Cornutusowi, stoickiemu nauczycielowi rzymskiemu z I wieku po Chr. W dziele tym bogowie są interpretowani głównie jako siły natury, stany skupienia, pojęcia i zjawiska, przedstawione zgodnie z popularną fizyką stoicką. Teksty kosmologiczne z Nowego Testamentu są odległe od tego podejścia, chociaż filozofia stoicka wpłynęła na jego autorów. Ta fizyczna interpretacja bogów mogła się przyczynić do znikomego zainteresowania Nowego Testamentu dla religii pogańskiej. Występują jednak krytyczne uwagi na temat takich sił, co znajduje odbicie w Ga 4,8–9; Kol 1,16; 2,15; Ef 1,21; 2,2; 6,12. W Epidrome można też znaleźć pomniejsze punkty wspólne z Nowym Testamentem, wynikłe z podobnego środowiska, np. użycie terminów archegos i monogenes, oraz zniszczenie obecnego świata w ogniu.
Bibliografia
Anneo Cornuto, Compendio di teologia greca, ed. I. Ramelli, Milano 2003.
Cornuti theologiae Graece Compendium, ed. C. Lang, Bibliotheca scriptorum Graecorum et Latinorum Teubneriana, Lipsiae 1881 (openlibrary.org).
Cornutus, Die griechischen Götter: ein Überblick über Namen, Bilder und Deutungen, ed. H.-G. Nesselrath, Scripta Antiquitatis Posterioris ad Ethicam REligionemque pertinentia 14, Tübingen 2009.
Hays R.S., Lucius Annaeus Cornutus' Epidrome (Introduction to the traditions of Greek theology). Introduction, translation, and notes, diss. Univ. of Texas at Austin, 1983.
Lucius Annaeus Cornutus, Einführung in die griechische Götterlehre, ed. P. Busch, J. Zangenberg, Texte zur Forschung, Darmstadt 2010.
Rocca-Serra G., L’Abrégé de Cornutus, diss. Paris IV 1988. / Cornutus. Abrégé de traditions relatives a la théologie grecque.
Wojciechowski M., Pseudo-Cornutus. Przegląd greckich poglądów na bogów (Epidrome), Olsztyn 2016.
Alesso M., Los dioses griegos en el s. I: Hermes, Circe de Clasicos e Modernos 6(2001), pp. 13–29.
Baier T., Der Götterapparat in Silius Italicus, Aevum Antiquum N.S. 6(2006), pp. 275–291.
Guastella G., Epea pteroenta: il volo delle parole in alcune interpretazioni degli antichi, Paideia 59(2004), pp. 221–234.
Boys-Stones G., Fallere Sollers. The Ethical Pedagogy of the Stoic Cornutus, w: Sorabji R., Sharples R.W., Greek Roman Philosophy 100 BC – 200 AD, London 2007, pp. 77–88.
Colafrancesco P., Iconografia e iconologia del dio Pan tra Servio e Virgilio, Invigilata Lucernis 23(2001), pp. 27–51.
Horst P.W. van der, Cornutus and the New Testament, Novum Testamentum 23(1981)2, pp. 165–172.
Kern O., Ein neues Zeugnis für Hermes Tychon, Archiv für Religionswissenschaft 30(1933), p. 205.
Krafft P., Die handschriftliche Überlieferung von Cornutus' Theologia Graeca, Heidelberg 1975.
Lucarini C.M., Atakta, Philologus 151(2007)1, pp. 164–172.
Most G.W., Cornutus and Stoic Allegoresis: A Preliminary Report, Aufstieg und Niedergang der römischen Welt II.36.3 (1989), pp. 2014–2065.
Münzel R., De Apollodori Peri theon libris, Bonn 1883.
Rives J.B., Phrygian Tales, Greek, Roman and Byzantine Studies 45(2005)3, pp. 223–244.
Rocca-Serra G., Exégèse allégorique et idéologie impériale; l'abrégé de Cornutus, w: Neronia 1977, Clermont-Ferrand 1982, pp. 61–72.
Rocca-Serra G., Anachorèse et paideia, in: Centro richerche e documentazione sull’antiquita classica, Atti (N.S. II) 12(1982–1983) = Neronia 3, pp. 11–19.
Rocca-Serra G., Notations médicales dans l'Abrégé de Cornutus, Revue Philosophique 154(1964), pp. 245–248.
Rocca-Serra G., Pour une édition de Cornutus, Bulletin de l’Association Guilaume Budé, 4. seria, 10(1963), pp. 348–350.
Schmidt B.H., De Cornuti Theologiae graecae compendio capita duo, Halis Saxonum 1912.
Tate J., Cornutus and the Poets, Classical Quarterly 23(1929), pp. 41–45.
Torres J.B., Roman Elements in Annaeus Cornutus’s Epidromē, in: J.B. Torres Guerra (ed.), Vtroque sermone nostro. Bilingüismo social y literario en el imperio de Roma / Social and Literary Bilingualism in the Roman Empire, Pamplona 2011, pp. 41–54.
Torres J.B., "Deys" in Cornutus, Mnemosyne 62(2009)4, pp. 628–634.
Bellandi F., Anneo Cornuto nelle «saturae» e nella «vita Persi», w: Gli Annei: una famiglia nella storia e nella cultura di Roma imperiale, ed. I. Gualandri, G. Mazzoli, Como 2003, pp. 185–210.
Ciaffi V., Intorno all'autore dell' Octavia, Rivista di filologia e di istruzione classica 1937, pp. 246–265.
Cugusi P., Lucio Anneo Cornuto esegeta di Virgilio, in: Gli Annei: una famiglia nella storia e nella cultura di Roma imperiale, red. I. Gualandri, G. Mazzoli, Como 2003, pp. 211–244.
Döpp S., Ein Satiriker porträtiert seinen Lehrer: zu Persius sat. 5, 1–65, w: „Altera Ratio“: Klassische Philologie zwischen Subjektivität und Wissenschaft, Fs. W. Suerbaum, ed. M. Schauer [et al.], Stuttgart 2003, pp. 25–41.
Gianfranco A., Note a epigrafi tardoantiche (Miscellanea epigrafica. 2), Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik 2007, no. 160, pp. 41–49.
Gonzales P.P.F., Cornutus, in: Dictionnaire des philosophes antiques, Paris 1994, pp. 460–473.
Herrmann L., L. Annaeus Cornutus et sa rhétorique à Herennius Senecio, Latomus 39(1980), pp. 144–160.
Nock A.D., Kornutos, in: G. Wissowa, A. Pauly et al. (ed.), Real-Encyclopädie der classischen Alter¬tums¬wissenschaft, Supplement 5, Stuttgart 1931, pp. 995–1005.
Ramelli I., Anneo Cornuto e gli Stoici romani, Gerión 21(2003)1, pp. 283–303.
Setaioli A., Interpretazioni stoiche ed epicuree in Servio e la tradizione dell'esegesi filosofica del mito e dei poeti a Roma (Cornuto, Seneca, Filodemo), International Journal of the Classical Tradition 10(2003–2004)3–4, pp. 335–376; 11(2004–2005)1, pp. 3–46.
Takács L., Hellenismus und Philhellenismus im Kreis von Cornutus, in: Neronia 7, Rome, l'Italie et la Grèce: hellénisme et philhellénisme au premier siècle ap. J.-C., red. Y. Perrin, Bruxelles 2007, pp. 312–322.
Takács L., The Story of a Fragment of L. Annaeus Cornutus, Acta Antiqua Academiae Scientiarum Hungaricae 44(2004)1, pp. 35–46.
Torre C., Cornuto, Seneca, i poeti e gli dei, w: Gli Annei: una famiglia nella storia e nella cultura di Roma imperiale, ed. I. Gualandri, G. Mazzoli, Como 2003, pp. 167–184.
Zietsman J.C., Persius, Saturn and Jupiter, Akroterion 36(1991), pp. 94–103.
Bremer J. (ed.), Interpretations of Greek Mythology, London 1988.
Brisson L., How Philosophers Saved Myths Myths. Allegorical Interpretation and Classical Mythology, Chicago 2004 (Introduction à la philosophie du mythe, vol. 1: Sauver les mythes, Paris 1996; Einführung in die Philosophie des Mythos, vol. 1: Antike, Mittelalter und Renaissance, Darmstadt 1996).
Cameron A., Greek Mythography in the Roman World, American Classical Studies 48, New York / Oxford 2004.
Dickey E., Ancient Greek Scholarship, Oxford 2007.
Engberg-Pedersen T., Cosmology and Self in Apostle Paul: The Material Spirit, Oxford 2010.
Hahn D.E., The Origins of Stoic Cosmology, Columbus 1977.
MacGregor G.H.C., Principalities and Powers: The Cosmic Background of Paul’s Thought, New Testament Studies 1()1, pp. 17–28.
Nuffelen P. van, Rethinking the Gods. Philosophical Readings of Religion in the Post-Hellenistic Period, Cambridge 2011.
Pépin J., Mythe et allégorie. Les origins grecques et les contestations judéo-chrétiennes, Paris 1976.
Pépin J., Théologie cosmique et théologie chrétienne (Ambroise, Exam. I 1, 1–4), Paris 1964.
Pohlenz M., Die Stoa. Geschichte einer geistlichen Bewegung, 2 vol., Göttingen 1985–1986.
Sambursky S., Physics of the Stoics, London 1959.
Sambursky S., The Physical World of Late Antiquity, Princeton 1987.
Stoicorum Veterum Fragmenta [SVF], ed. I. ab Arnim [= H. Von Arnim], 3 vol., Stuttgart 1903–1905 (vol. 4, indices, M. Adler, Stuttgart 1924); with Italian translation: Stoici antichi. Tutti i frammenti, opr. R. Radice, Milano 2002.
Todd R.B., The Stoics and their Cosmology in the first and second centuries A. D., Aufstieg und Niedergang der römischen Welt II.36.3, Berlin–New York 1992, pp. 1365–1378.
White M.J., Stoic Natural Philosophy (Physics and Cosmology), in: Β. Inwood (ed.), The Cambridge Companion to The Stoics, Cambridge 2003, pp. 124–152.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
CC BY ND 4.0. Posiadaczem prawa autorskiego (Licencjodawcą) jest Autor, który na mocy umowy licencyjnej udziela nieodpłatnie prawa do eksploatacji dzieła na polach wskazanych w umowie.
- Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji niewyłącznej na korzystanie z Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego w następujących polach eksploatacji: a) utrwalanie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; b) reprodukowanie (zwielokrotnienie) Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego drukiem i techniką cyfrową (e-book, audiobook); c) wprowadzania do obrotu egzemplarzy zwielokrotnionego Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; d) wprowadzenie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego do pamięci komputera; e) rozpowszechnianie utworu w wersji elektronicznej w formule open access na licencji Creative Commons (CC BY-ND 3.0) poprzez platformę cyfrową Wydawnictwa Naukowego UMK oraz repozytorium UMK.
- Korzystanie przez Licencjobiorcę z utrwalonego Utworu ww. polach nie jest ograniczone czasowo ilościowo i terytorialnie.
- Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji do Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego nieodpłatnie na czas nieokreślony
PEŁEN TEKST UMOWY LICENCYJNEJ >>
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 805
Liczba cytowań: 0
