Pytanie o eksousia Jezusa (21,23-27) w ewangelicznej narracji Mateusza 21–22
DOI:
https://doi.org/10.12775/BPTh.2023.023Parole chiave
narracja, eksousia, Jan, wiara, syn Dawida, Syn BożyAbstract
Autor podejmuje się pogłębionego studium chronologii, terminologii, tematyki oraz sposobu opowiadania i rozmieszczenia poszczególnych jednostek kompozycyjnych rozdziałów 21–22, aby zbadać, czy Mateusz, przez podjęcie i wyeksponowanie w perykopie 21,23-27 tematu eksousia Jezusa, rzeczywiście nadaje jej specyficzną narracyjno-teologiczną funkcję w „Małej Ewangelii”, a przez nią i w całej jego ewangelicznej narracji. W przeprowadzonych badaniach metodą analizy narracyjnej autor wykazuje, że ewangelista faktycznie miał taką intencję. Zgodnie z nią pokazuje on najpierw jak Jezus w sposób demonstracyjny, w podniosłych i doniosłych okolicznościach, staje się na terenie świątyni jedynym prawdziwym Nauczycielem całego ludu Izraela, na czele z jego nauczycielami i przywódcami. Przesądza tu też ostatecznie, że cała działalność Nazarejczyka, zarówno to w Galilei jak i w Jerozolimie, dowodzi, że Jego eksousia ma swe źródło w Bogu i dzięki niej, jako syn Dawida i Pan Dawida/Syn Boży, staje się jedynym Pośrednikiem zbawienia, realnie obecnym i aktywnie działającym w zbudowanym przez siebie Kościele, zastępując dotychczasowe ofiary i kult świątynny. Wszystko to dzieje się z woli Boga zapisanej w Pismach i dokonuje mocą Jego eksousia, zaś po zmartwychwstaniu pełną eksousia, ponieważ eksousia Ojca i Syna i Ducha Świętego (28,16-20), obejmującą cały świat ziemski i niebiański. Perykopa 21,23-27 pełni tu funkcję zawiasy, która zamyka temat syna Dawida i otwiera temat Syna Bożego. W perspektywie zaś do całej ewangelicznej narracji uwidacznia się tu myśl Mateusza, aby to właśnie w tych okolicznościach wybrzmiała doniosłość eksousia Jezusa, ponieważ dla niego i adresatów jego ewangelii to właśnie ona jest najwyższym dowodem potwierdzającym Boską naturę Jezusa.
Riferimenti bibliografici
Allison, Dale C. 1989. “Who will come from East and West? Observations on Matt 8: 11–12 / Luke 13:2 –29.” Irish Biblical Studies 11: 158–170.
Bartnicki, Roman. 1972. „Prorok z Nazaretu w Galilei (Mt 21,11).” Ruch Biblijny i Liturgiczny 4–5: 213–218.
Bartnicki, Roman. 1976. „Das Zitat von Zach IX,9–10 und die Tiere im Bericht von Matthäus über den Einzug Jesu in Jerusalem (XXI,1–11).“ Novum Testamentum 18: 161–166.
Bartnicki, Roman. 1976. „Tekst Za 9,9–10 w perykopach Mt 21,1–11 i J 12,12–19.” Studia Theologica Varsaviensia 2: 47–66.
Bartnicki, Roman. 1977. „Teologia ewangelistów w perykopach o wjeździe Jezusa do Jerozolimy.” Studia Theologica Varsaviensia 2: 67–76.
Bartnicki, Roman. 1977. “Il carattere messianico delle pericopi di Marco e Matteo sull`ingresso di Gesù in Gerusalemme (Mc 11,1–11; Mt 21,1–11).” Rivista Bilica 25: 5–27.
Bartnicki, Roman. 1985. Uczeń Jezusa jako głosiciel Ewangelii. Tradycja i redakcja Mt 9,35–11,1. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Teologii Katolickiej.
Behm, Johannes, Würthwein, Ernst. 1990. Noeō … metanoeō, metanoia … In Theologisches Wörterbuch zum Neuen Testament, hrsg. G. Kittel, bd. II, 972–1004. Stuttgart–Basel–Köln: Verlag W. Kohlhammer.
Bindemann, Walter. 1985. „Das Mahl des Königs. Gründe und Hintergründe der Redaktion von Mt 22,1–14.“ Theologia Viatorum 15: 21–29.
Boice, James, Montgomery. 2001. The Gospel of Matthew, v. 1. Grand Rapids: Baker Books.
Brown, Raymond, Osiek, Carolyn, Perkins, Pheme. 2001. „Wczesny Kościół.” W Katolicki komentarz biblijny, red. Raymond Brown, Josef Fitzmyer, Roland Murphy, 2070–2080. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Vocatio”.
Brown, Steven. 1978. „The Mission to Israel in Matthew`s Central Section (Mt 9,35–11,1).” Zeitschrift für die Neutestamentliche Wissenschaft 69: 73–90.
Brown, Steven. 1980. „The Matthean Community and the Gentile Mission.” Novum Testamentum 22: 193–221.
Burger, Chris. 1973. “Jesu Taten nach Matthäus 8 und 9.“ Zeitschrift für die Theologie und Kirche 70: 272–287.
Chrostowski, Waldemar. 1989. „W trosce o autentyzm kultu religijnego: wypędzenie kupczących ze świątyni (Mk 11,15–19 i par.).” Przegląd Powszechny 2: 169–186.
Davies, Daniel, Allison Dalle. 20042. A critical and exegetical commentary on the Gospel according to saint Matthew. London–New York: T & T Clark Ltd.
Derrett, John, David, Martin. 1971. “Law in The New Testament: The Palm Sunday Colt.” New Testament 13: 241–258.
Erlemann, Karl. 1988. “Das Bild Gottes in den synoptischen Gleichnissen.“ Beiträge zur Wissenschaft vom Alten und Neuen Testament 126: 170–195.
Fitzmyer, Josef. 1966. „Tradycja o synu Dawida Mt 22,41–46 (par.).” Concilium 2: 780–786.
France, Roland. 2007. The Gospel of Matthew. Grand Rapids: Eerdmans Publishing.
Frankemölle, Hubert. 1997. Matthäus Kommentar, bd. 2. Düsseldorf: Verlag Patmos.
Garland, David. 2001. Reading Matthew. A literary and theological commentary on the First Gospel. Macon: Smyth&Helwys.
Gemünden, Peter von. 1993. „Die Verfluchung des Feigenbaums Mk 11,13f.20f. Wort und Dienst.“ Neue Folge 22: 39–50.
Giese, Heinrich. 1976. „Der verdorrte Feigenbaum – Eine symbolische Aussage? zu Mk 11,12–14.20n.“ Biblische Zeitschrift 20: 95–111.
Gnilka, Joachim. 2000. Das Matthäusevangelium 1,1–13,580. Herders Theologischer Kommentar zum Neuen Testament. Sonderausgabe. Freiburg–Basel–Wien: Herder.
Gnilka, Joachim. 2000. Das Matthäusevangelium 14,1–28,20. I/2. Herders Theologischer Kommentar zum Neuen Testament. Sonderausgabe. Freiburg–Basel–Wien: Herder.
Kampling, Rudolf. 1986. „Jesus von Nazareth – Lehrer und Exorzist.“ Biblische Zeitschrift 30: 237–248.
Krieger, Karl. 1986. „Das Publikum der Bergpredigt (Mt 4,23–25).“ Kairos 28: 98–119.
Lohfink, Gerhard. 19932. Wem gilt die Bergpredigt?. Freiburg–Basel–Wien: Herder.
Luz, Urlich. 19923. Das Evangelium nach Matthäus. Evangelisch-Katholischer Kommentar zum Neuen Testament. Neukirchen–Vluyn: Bezinger Verlag.
Luz, Urlich. 19962. Das Evangelium nach Matthäus. Evangelisch-Katholischer Kommentar zum Neuen Testament. Neukirchen–Vluyn: Bezinger Verlag.
Luz, Ulrich., 1997. Das Evangelium nach Matthäus. Evangelisch-Katholischer Kommentar zum Neuen Testament. bd I/3. Neukirchen–Vluyn: Bezinger Verlag.
Łach, Jan. 1996. Błogosławiony, który przychodzi w imię Pańskie. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Teologii Katolickiej.
Maggioni, Bruno. 1999. „Gesù e i malati nel vangelo di Matteo.” Parola Spirito e Vita 2: 77–87.
Menken, Matthew. 1992. “The Quotations from Zech 9,9 in Mt 21,5 and in John 12,15.” In A. Denaux, John and the Synoptics. Bibliotheca Ephemeridium Theologicarum Lovaniensium 101: 571–578.
Merkel, Heinrich. 1974. “Das Gleichnis von den ungleichen Söhnen (Matth. XXI.28–32).“ New Testament Study 20: 254–261.
Meyer, Bruce. 1990. “Many (= All) are Called, but Few (=not All) are Choosen.” New Testament Study 36: 89–97.
Müller, Kahrl. 19892. “Möglichkeit und Vollzug jüdischer Kapitalgerichtsbarkeit im Prozeß gegen Jesu von Nazaret.“ In Kertelege Kahrl, Der Prozeß gegen Jesu. Historische Rückfrage und theologische Deutung, 41–83. Freiburg: Herder.
Novum Testamentum Graece. 199827. Eberhard Nestle et Erwin Nestle (ed.). Stuttgart: Deutsche Bibelgesellschaft.
Ogawa, Andrew. 1979. „Paraboles de l`Israel véritable? Reconsidération critique de Mt 21,28–22,14.” New Testament 21: 121–149.
Paciorek, Antoni. 2005. „Ewangelia według świętego Mateusza.” W Nowy komentarz biblijny Nowego Testamentu. t. I/1, red. Antoni Paciorek, Roman Bartnicki, Antoni Tronina. Częstochowa: Wydawnictwo św. Pawła.
Paciorek, Antoni. 2008. „Ewangelia według świętego Mateusza.” W Nowy komentarz biblijny Nowego Testamentu, t. I/2. red. Antoni Paciorek, Roman Bartnicki, Antoni Tronina. Częstochowa: Wydawnictwo św. Pawła.
Pesch, Rudolph. 1966. „Eine alttestamentliche Ausführungsformel im Matthäus-Evangelium.“ Biblische Zeitschrift 10: 220–245.
Pesch, Rudolph. 1971, Der Besessene von Gerasa, Stuttgart: Verlag W. Kohlhammer.
Popowski, Remigiusz. 19952. Wielki słownik grecko-polski Nowego Testamentu. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Vocatio.
Reiser, Martin. 1990. „Die Gerichtspredigt Jesu, Neutestamentliche Abhandlungen.“ Neue Folge 23: 227–231.
Romaniuk, Kazimierz. 1969. „«Przyjacielu, jakżeś tu wszedł nie mając szaty godowej» (Mt 22,1–14).” Ruch Biblijny i Liturgiczny 4–5: 267–276.
Romaniuk, Kazimierz. 1974. „«Gdyż nie był to czas na figi ...» (Mk 11,12–14; Mt 21,18–19).” Ruch Biblijny Liturgiczny 3: 156–161.
Romaniuk, Kazimierz. 1996. „Za kogo ludzie uważają Syna Człowieczego? (Mt 16,13); Co sądzicie o Mesjaszu? (Mt 22,42).” Warszawskie Studia Teologiczne 9: 43–48.
Rubinkiewicz, Ryszard. 1980. „Przypowieść o szacie godowej (Mt 22,11–13) w świetle Hen 10,4.” Roczniki Teologiczno-Kanoniczne 1: 53–69.
Sand, Alexander. 1986. Das Evangelium nach Matthäus. Kommentar. Regensburg: Verlag Friedrich Pustet.
Stegemann, Eugen. 1992. Messias-Vorstellungen bei Juden und Christen. Stuttgart: Deutsche Bibelgesellschaft.
Stock, Klemens. 1997. Discorso della Montagna (Mt 5–7). Le Beatitudini. Roma: Editrice Pontificio Istituto Biblico.
Suhl, Aleksander. 1968. „Der Davidssohn im Matthäusevangelium.“ Zeitschrift für Neues Testament 59: 57–81.
Telford, Wiliam. 1991. “More Fruit from the Withered Tree: Temple and Figtree in Mark from Graeco-Roman Perspective.” In W. Horbury, Templum Amicitiae. Journal to the Study of the New Testament. Supplements 48: 264–304.
Trilling, Wolfgang. 1988. „Der Einzug in Jerusalem Mt 21,1–17.“ In W. Trilling, Studien zur Jesusüberlieferung. Schweizerische Beiträge zur Altertum und Bibel Wissenschaft 1: 67–75.
Trilling, Wolfgang. 1988. „Die Täufertradition bei Matthäus.“ In W. Trilling, Studien zur Jesusüberlieferung. Schweizerische Beiträge zur Altertum und Bibel Wissenschaft 1: 45–65.
Turner, David, Bock, Darrell. 2005. Matthew and Mark. Cornerstone Biblical Commentary. vol 11. Illinois: Tyndale House Publishers.
Weiß, Walter. 1989. „Eine neue Lehre in Vollmacht.“ Beihefte zur Zeitschrift für die Neutestamentlich Wissenschaft 52: 202–266.
Zarrella, Paulo. 1970. “L`entrata di Gesù in Gerusalemme nella redazione di Matteo 21,1–17.” Scuola Cattolica 98: 89–112.
Żukowski, Henryk. 1994. „Spojrzenie na rozdziały cudów w Mt 8–9.” Studia Teologiczne (Białystok) 12: 97–106.
Żywica, Zdzisław. 2006. Kościół Jezusa a judaizm i poganie według Ewangelisty Mateusza. Teologia narratywna. Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko–Mazurskiego.
Downloads
Pubblicato
Come citare
Fascicolo
Sezione
Licenza
Copyright (c) 2023 Zdzisław Józef Żywica
Questo lavoro è fornito con la licenza Creative Commons Attribuzione - Non opere derivate 4.0 Internazionale.
CC BY ND 4.0. Posiadaczem prawa autorskiego (Licencjodawcą) jest Autor, który na mocy umowy licencyjnej udziela nieodpłatnie prawa do eksploatacji dzieła na polach wskazanych w umowie.
- Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji niewyłącznej na korzystanie z Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego w następujących polach eksploatacji: a) utrwalanie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; b) reprodukowanie (zwielokrotnienie) Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego drukiem i techniką cyfrową (e-book, audiobook); c) wprowadzania do obrotu egzemplarzy zwielokrotnionego Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; d) wprowadzenie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego do pamięci komputera; e) rozpowszechnianie utworu w wersji elektronicznej w formule open access na licencji Creative Commons (CC BY-ND 3.0) poprzez platformę cyfrową Wydawnictwa Naukowego UMK oraz repozytorium UMK.
- Korzystanie przez Licencjobiorcę z utrwalonego Utworu ww. polach nie jest ograniczone czasowo ilościowo i terytorialnie.
- Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji do Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego nieodpłatnie na czas nieokreślony
PEŁEN TEKST UMOWY LICENCYJNEJ >>
Stats
Number of views and downloads: 272
Number of citations: 0