Thronus Dei. An iconographic interpretation of this Mariological metaphor in the light of the Christian narrative
DOI:
https://doi.org/10.12775/BPTh.2025.014Keywords
Mariology, divine motherhood, heavenly queenship, Patristics, liturgical hymns, Marian iconographyAbstract
This article aims to illuminate the possibility of correctly interpreting the various ways of artistically representing the Virgin Mary as thronus Dei. To do this, the author follows a double, complementary methodological strategy. First, he examines a series of texts through which, for almost a millennium, many Fathers, theologians, and liturgical hymnographers of the Eastern and Western Churches agreed to identify Mary as the throne of God or some other similar symbolic figure. Secondly, the author analyzes ten European paintings and sculptures between the 12th and 15th centuries, in which the Virgin is represented as the throne of God. Thus, based on these concordant doctrinal testimonies, the author justifies his iconographic interpretations of these Marian artistic images.
References
Primary Sources
Adamus de S. Victore, Hymnus 99. In Nativitate Domini. Ascribitur Adamo de S. Victore. AHMA 54, 152.
Adamus de S. Victore, Hymnus 205. In Assumptione Beatae M. V. Ascribitur Adamo de S. Victore. AHMA 54, 325.
Adamus de S. Victore, Hymnus 245. De Beata Maria V. Ascribitur Adamo de S. Victore. AHMA 54, 384.
AHMA 1. Analecta Hymnica Medii Aevi, 1. Guido María Dreves, Cantiones Bohemicae. Leiche, Lieder und Rufe des 13., 14. und 15. Jahrhunderts nach Handschriften aus Prag, Jistebnicz, Wittingau, Hohenfurt und Tegernsee, Analecta Hymnica Medii Aevi, Leipzig. Fues's Verlag (R. Reisland). 1886.
AHMA 2. Analecta Hymnica Medii Aevi, 2. Guido María Dreves, Hymnarius Moissiacensis. Das Hymnar der Abtei Moissac im 10. Jahrhundert, Leipzig. Fues's Verlag (R. Reisland). 1888.
AHMA 3. Analecta Hymnica Medii Aevi, 3. Guido María Dreves, Conradus Gemnicensis. Konrad von Haimburg und seiner Nachahmer und Ulrichs von Wessobrunn, Reimgebete und Leselieder, Leipzig. Fues's Verlag (R. Reisland). 1888.
AHMA 5. Analecta Hymnica Medii Aevi, 5. Guido María Dreves, Historiae rhythmicae. Liturgische Reimofficien des Mittelalters. Erste Folge. Aus Handschriften und Wiegendrucken, Leipzig, Fues's Verlag (R. Reisland), 1892.
AHMA 6. Analecta Hymnica Medii Aevi, 6. Guido María Dreves, Udalricus Wessofontanus. Ulrich Stöcklins von Rottach Abts zu Wessobrunn 1438–1443 Reimgebe und Leselieder mit Ausschuss der Psalterien, Leipzig, Fues's Verlag (R. Reisland), 1889.
AHMA 8. Analecta Hymnica Medii Aevi, 8. Guido María Dreves, Sequentiae ineditae. Liturgische Prosen des Mittelalters aus Handschriften und Wiegenbrucken. Erste Folge, Leipzig. Fues's Verlag (R. Reisland), 1890.
AHMA 10. Analecta Hymnica Medii Aevi, 10. Guido María Dreves, Sequentiae ineditae. Liturgische Prosen des Mittelalters aus Handschriften und Wiegenbrucken. Dritte Folge, Leipzig, O. R. Reisland), 1891.
AHMA 15. Analecta Hymnica Medii Aevi, 15, Guido María Dreves, Pia dictamina. Reimgebete und Leselieder des Mittelalters. Erste Folge. Aus Handschriften und Wiegendrucken, Leipzig, O. R. Reisland, 1893.
AHMA 20. Analecta Hymnica Medii Aevi, 20. Guido María Dreves, Cantiones et Muteti. Lieder und Motetten des Mittelalters. Erste Folge : Cantiones natalitiae, Partheniae, Leipzig. Fues's Verlag (R. Reisland), 1895.
AHMA 30. Analecta Hymnica Medii Aevi, 30. Guido María Dreves, Pia dictamina. Reimgebete und Leselieder des Mittelalters. Dritte Folge: Studen- und Glossen-Lieder, Leipzig, O. R. Reisland, 1898.
AHMA 31. Analecta Hymnica Medii Aevi, 31. Guido María Dreves, Pia dictamina. Reimgebete und Leselieder des Mittelalters. Vierte Folge. Aus Handschriften und Wiegendrucken, Leipzig, O. R. Reisland, 1898.
AHMA 35. Analecta Hymnica Medii Aevi, 35. Guido María Dreves, Psalteria rhythmica. Gereimte Psalterien des Mittelalters. Erste Folge, Leipzig, O. R. Reisland, 1900.
AHMA 36. Analecta Hymnica Medii Aevi, 36. Guido María Dreves, Psalteria rhythmica. Gereimte Psalterien des Mittelalters. Zweite Folge. Nebs einem Anhange von Rosarien, Leipzig, O. R. Reisland, 1901.
AHMA 37. Analecta Hymnica Medii Aevi, 37. Guido María Dreves, Sequentiae ineditae. Liturgische Prosen des Mittelalters aus Handschriften und Wiegenbrucken. Fünfte Folge, Leipzig, O. R. Reisland, 1901.
AHMA 38. Analecta Hymnica Medii Aevi, 38. Guido María Dreves, Psalteria Wessofontana. Ulrich Stöcklins von Rottach siebzehn Reimpsalterien, Leipzig, O. R. Reisland, 1902.
AHMA 39. Analecta Hymnica Medii Aevi, 39. Clemens Blume, Sequentiae ineditae. Liturgische Prosen des Mittelalters aus Handschriften und Wiegenbrucken. Sechste Folge, Leipzig, O. R. Reisland, 1902.
AHMA 40. Analecta Hymnica Medii Aevi, 40. Clemens Blume and Guido María Dreves, Sequentiae ineditae. Liturgische Prosen des Mittelalters aus Handschriften und Wiegenbrucken. Siebente Folge , Leipzig, O. R. Reisland, 1902.
AHMA 42. Analecta Hymnica Medii Aevi, 42. Clemens Blume, Sequentiae ineditae. Liturgische Prosen des Mittelalters aus Handschriften und Wiegenbrucken. Achte Folge, Leipzig, O. R. Reisland, 1903.
AHMA 48. Dreves, Guido María. Analecta Hymnica Medii Aevi, 48. Hymnographie Latini. Lateinische Hymnendichter des Mittelalters. Erste Folge, Leipzig: O.R. Reisland, 1905.
AHMA 52. Dreves, Guido María. Analecta Hymnica Medii Aevi, 52. hesauri Hymnologici Hymnarium. Die Hymnen des Thesaurus Hymnologicus H. A. Daniels und anderer Hymnen-Ausgaben. II. Die Hymnen des 12.–16. Jahrhunderts, Leipzig: O.R. Reisland, 1909.
AHMA 54. Dreves, Guido María. Analecta Hymnica Medii Aevi, 54. Thesauri Hymnologici Prosarium. Liturgische Prosen des Übergangsstiles und der zweiten Epoche..., Leipzig: O.R. Reisland, 1915.
Anselmus Cantuariensis, Hymnus XVII. Psalterium beatae Mariae V. auctore Anselmo Cantuariensi. Prima Quinquagena. AHMA 35, 254.
Biblia Sacra iuxta Vulgatam Clementinam. Nova Editio, Madrid, Biblioteca de Autores Cristianos, 2005.
Conradus Gemnicensis, Hymnus 4. Thronus Beatae Mariae. AHMA 3, 28.
Edmundus Cantuariensis, Hymnus X. Psalterium beatae Mariae V. Prima Quinquagena. auctore Edmundo Cantuariensi. AHMA 35, 137.
Hymnus 3. Cantio de Domina. AHMA 2, 150.
Hymnus 3. In Sanctificatione Conceptionis BMV. In 1. Nocturno. Responsoria. AHMA 17, 23.
Hymnus 14. De conceptione BMV. In 2 Nocturno. Antiphonae. AHMA 5, 54–55.
Hymnus 15. AHMA 1, 57.
Hymnus 20. De Conceptione BMV. In 1. Nocturno. Responsoria. AHMA 24, 64.
Hymnus 21. AHMA 20, 52.
Hymnus 23. De Conceptione BMV. In 1. Nocturno. Responsoria. AHMA 24, 71.
Hymnus 23. De Conceptione BMV. In 2. Nocturno. Antiphonae AHMA 24, 72.
Hymnus 24. De Conceptione BMV. In 3. Nocturno. Responsoria. AHMA 24, 75.
Hymnus 25. De Praesentatione BMV. In 1. Nocturno. Responsoria. AHMA 24, 77.
Hymnus 38. De Conceptione BMV. Ad Tertiam. AHMA 30, 93.
Hymnus 38. In Visitatione BMV. AHMA 39, 45.
Hymnus 45. In Visitatione Beatae M. V. Ad Vesperas. Hymnus Raymundi de Vineis, Magistri Generalis. AHMA 52, 51.
Hymnus 48. De B. V. Maria. AHMA 4, 37.
Hymnus 49. De Annuntiatione BMV. AHMA 8, 48.
Hymnus 56. Horae beatae Mariae V. Ad Primam. AHMA 30, 124.
Hymnus 57. Horae beatae Mariae V. Ad Nonam. AHMA 30, 127.
Hymnus 59. (44.) De Beata Maria V. AHMA 48, 57.
Hymnus 65. In Assumptione BMV. AHMA 42, 75.
Hymnus 69. De beata Maria V. AHMA 8, 63.
Hymnus 74. De Gaudiis BMV. In Nativitate BMV. AHMA 15, 101.
Hymnus 80. De Beata Maria Virgine. AHMA 37, 79.
Hymnus 81. De Beata Maria V. AHMA 40, 88.
Hymnus 82. De beata Maria V. AHMA 9, 68.
Hymnus 84. De Beata Maria V. AHMA 40, 90.
Hymnus 85. De Beata Maria V. AHMA 42, 92.
Hymnus 90. De beata Maria V. AHMA 8, 74.
Hymnus 90. Jubilus de singulis membris BMV. AHMA 15, 110.
Hymnus 90. De Beata Maria V. AHMA 37, 84.
Hymnus 91. De Beata Maria V. AHMA 9, 74.
Hymnus 93. De Beata Maria V. AHMA 40, 97.
Hymnus 98. De Beata Maria V. AHMA 42, 102.
Hymnus 101. In Assumptione BMV. AHMA 10, 85.
Hymnus 104. Super Ave Maria. AHMA 30, 211.
Hymnus 107. Super Ave Maria. AHMA 30, 215.
Hymnus 108. De Beata Maria V. AHMA 40, 107.
Hymnus 108. Ad B. Mariam V. AHMA 15, 135.
Hymnus 110. De beata Maria V. AHMA 10, 90.
Hymnus 113. De B. Maria V. AHMA 15, 139.
Hymnus 121. De Nativitate BMV. AHMA 31, 127.
Hymnus 123. Ad B. Mariam V. AHMA 15, 150.
Hymnus 127. Super Ave Maria. AHMA 30, 240.
Hymnus 130. De Nominibus BMV. AHMA 31, 132.
Hymnus 133. Super Ave Maria AHMA 30, 248.
Hymnus 145. AHMA 1, 148.
Hymnus 157. De Beata Maria V. AHMA 46, 210.
Hymnus 175. De V Gaudiis BMV. AHMA 31, 179.
Hymnus 183. AHMA 20, 141.
Hymnus 184. AHMA 20, 141.
Hymnus 188. AHMA 1, 171.
Hymnus 191. AHMA 20, 150.
Hymnus 201. In Assumptione BMV. AHMA 31, 206.
Hymnus 209. In Assumptione Beatae M. V. AHMA 54, 331.
Hymnus 210. AHMA 20, 165.
Hymnus 236. De Beata Maria V. AHMA 54, 373.
Hymnus 252. AHMA 20, 188.
Hymnus 248. De Beata Maria V. AHMA 54, 389.
Hymnus 277. De Beata Maria V. AHMA 54, 418.
Hymnus 286. De Beata Maria V. AHMA 54, 434.
Hymnus 404. In festo visitationis b. Mariae v. ad primas vesperas. Hymnus. Mone, 114.
Hymnus 491. De b. Maria v. Mone, 211.
Hymnus 507. Oratio, quae dicitur crinale beatae Mariae virginis. Mone, 269.
Hymnus 511. Salutationes b. Mariae virginis. Mone, 288.
Hymnus 531. Alia sequentia. Mone, 318.
Hymnus 547. Flores b. Mariae V. ad nonam. Hymnus. Mone, 342.
Hymnus 596. Laudes Mariae. Mone, 409.
Hymnus 597. Laudes Mariae. Mone, 409.
Hymnus 610. Oratio ad beatam virginem. Mone, 430.
Hymnus 613. De b. V. Maria. Mone, 434.
Hymnus 616. Laus b. v. Mariae. Mone, 438.
Hymnus 619. Thronus b. Mariae. Mone, 444.
Hymnus I. Psalterium beatae Mariae V. Prima Quinquagena. AHMA 36, 12.
Hymnus I. Psalterium beatae Mariae V. Secunda Quinquagena. AHMA 36, 20.
Hymnus I. Psalterium beatae Mariae V. Secunda Quinquagena. AHMA 36, 21.
Hymnus II. Psalterium beatae Mariae V. Prima Quinquagena. AHMA 36, 28.
Hymnus II. In Nativitate Domini.AHMA 37, 22.
Hymnus XII. Psalterium beatae Mariae V. sancto Bonaventurae tributum. Secunda Quinquagena. AHMA 35, 175.
Hymnus XIV. Psalterium beatae Mariae V. Prima Quinquagena. AHMA 35, 202.
Hymnus XIV. Psalterium beatae Mariae V. Tertia Quinquagena. AHMA 35, 212.
Hymnus XVI. Psalterium beatae Mariae V. Prima Quinquagena. AHMA 35, 241.
Mone, Franz Joseph, 1854, Hymni Latini Medii Aevi. E codd. Mss. Edidit et adnotationibus illustravit Franc. Jos. Mone. Tomus Secundus. Hymni ad. B.V. Mariam, Friburgi Brisgoviae, Sumptibus Herder. We will cite this book with the abbreviation Mone.
Stephanus Cantuariensis, Psalterium beatae Mariae, auctore Stephano Cantuariensi. Prima Quadragena. AHMA 35, 154.
Stephanus Cantuariensis, Hymnus XI. Psalterium beatae Mariae, auctore Stephano Cantuariensi. Secunda Quadragena. AHMA 35, 162.
Stephanus Cantuariensis, Hymnus XI. Psalterium beatae Mariae, auctore Stephano Cantuariensi. Tertia Quadragena. AHMA 35, 166.
Udalricus Wessofontanus, Hymnus 14. Super Ave Maria. AHMA 6, 46.
Udalricus Wessofontanus, Hymnus 18. Salutatorium B.M.V. AHMA 6, 51.
Udalricus Wessofontanus, Hymnus 24. Centimonium Beatae Virginis. Primae partis. AHMA 6, 78.
Udalricus Wessofontanus, Hymnus 50. Rosarium III, IV. AHMA 6, 162.
Udalrichus Wessofontanus, Hymnus X. Psalterium Primum. Quinquagena II. AHMA 38, 140.
Udalrichus Wessofontanus, Hymnus XII. Psalterium Tertium. Quinquagena I. AHMA 38, 159–160.
Udalrichus Wessofontanus, Hymnus XIII. Psalterium “Tituli praeconiorum”. Secunda Quinquagena. AHMA 38, 174.
Udalrichus Wessofontanus, Hymnus XIV. Psalterium “Iubilus BHV”. Quinquagena I. AHMA 38, 182.
Udalrichus Wessofontanus, Hymnus XVII. Psalterium. Quinquagena I. AHMA 38, 229.
Bibliography
Bastero de Eleizalde. Juan Luis. 1995. María, Madre del Redentor. Pamplona: EUNSA,
Berenson, Bernard. 1900. The Florentine Painters of the Renaissance, 2nd ed. New York and London: Putnam.
Bonarrigo, Luigi. 2018. Maria Sposa dello Spirito Santo nella teología contemporánea. Lugano: Eurpress / Siena: Cantagalli.
Bréhier, Louis. 1928. L’art chrétien. Son développement iconographique dès origines à nos jours. Paris: Renouard-H. Laurens.
Calero de los Ríos, Antonio María. 2010. María, signo de esperanza cierta. Manual de Mariología. Madrid: Editorial CCS.
Carol, Juniper B., ed. 1955–1957. Mariology. Milwaukee: Bruce.
Casás Otero, Jesús. 2015. Tota Pulchra. María, esplendor de la belleza divina. Salamanca: Secretariado Trinitario.
Cerbelaud, Dominique. 2005. María. Un itinerario dogmático. Salamanca: Ed. San Esteban / Madrid: Edibesa.
De Fiores, Stefano. 1987. Maria nella teologia contemporánea. Roma: Centro di Cultura Mariana “Mater Ecclesiae”.
De Fiores, Stefano. 1992. Maria madre di Gesù. Sintesi storico salvifica (Corso di Teologia Sistematica). Bologna: Edizioni Deboniane.
De Fiores, Stefano. 2006–2008. Maria. Nuovissimo Dizionario. Bologna: Edizioni Deboniane, 3 vols.
De Fiores, Stefano y Salvatore Meo, eds. 1986. Nuovo Dizionario di Mariología, Roma: Edizioni Paoline.
De Fiores, Stefano, Ferrari Schiefer, Valeria. & Perrella, Stefano. M., eds. 2009. Mariologia (Dizionari San Paolo). Cinisello Balsamo (Milano): Ed. San Paolo.
de La Potterie, Ignace. 1988. Marie dans le mystère de l’Alliance. Paris: Desclée.
de La Soujeole, Benoît-Dominique. 2007. Initiation à la théologie mariale: “Tous les âges me diront bienheureuse”. Paris: Parole et silence.
Fernández, Domiciano. 1999. María en la historia de la salvación. Ensayo de una mariología narrativa. Madrid: Publicaciones Claretianas.
Forte, Bruno. 1989. Maria, la donna icono del mistero. Saggio di mariología (Prospettive teologiche). Milano: Edizioni Paoline.
García Paredes, José C.R. 2015. Mariología. Madrid: Biblioteca de Autores Cristianos.
Grabar, André. 1979. Les voies de la création en iconographie chrétienne: Antiquité et Moyen Âge. Paris: Flammarion.
Graef, Hilda. 1964. Maria. Eine Geschichte der Lehre un Verehrung. Basel: Herder.
Hauke, Manfred. 2021. Introduction to Mariologie. Washington, DC: The Catholic University of America Press.
Holmes, Megan. 1999. Fra Filippo Lippi. The Carmelilte Painter. New Haven–London: Yale University Press.
Laurentin, René. 1954. Court traité de théologie mariane. Paris: Lethielleux.
Mâle, Émile. 1988 [1898]. L'art religieux du XIIIe siècle en France. Étude sur les origines de l'iconographie du Moyen Âge et sur ses sources d'inspiration. Paris: Armand Colin.
Mâle. Émile. 1967 [1924]. L'art religieux du XIIe siècle en France. Étude sur les origines de l'iconographie du Moyen Âge. Paris: Armand Colin.
Marchini, Giuseppe. 1975. Filippo Lippi. Milan: Electa.
Menke, Karl-Heinz. 2007. María en la historia de Israel y en la fe de la Iglesia. Salamanca: Sígueme.
Merkelbach, Benoît-Henri. 1939. Mariologie. Paris: Desclée.
Panofsky. Erwin. 1966 [1953]. Early Netherlandish Painting: Its Origins and Character. Cambridge, Mass.: Harvard University Press, 2 vols.
Panofsky, Erwin. 2010 [1953]. Les Primitifs Flamands, Paris: Hazan.
Pikaza, Xabier. 1989. La madre de Jesús. Introducción a la mariología. Salamanca: Ediciones Sígueme.
Ponce Cuéllar, Miguel. 2001. María, Madre del Redentor y Madre de la Iglesia. Barcelona: Herder.
Pope-Hennesy John. 1974. Fra Angelico, London, Phaidon.
Pozo, Cándido. 2005. María, nueva Eva. Madrid: Biblioteca de Autores Cristianos.
Réau, Louis, 1957, Iconographie de l’art chrétien. Tome 2, Iconographie de la Bible. Part II, Nouveau Testament, Paris, Presses Universitaires de France.
Reynolds, Brian K. 2019. Gateway to Heaven. Marian Doctrine and Devotion. Image and Typology in the Patristic and Medieval Periods. Volume I. Doctrine and Devotion. New York: New City Press.
Roschini, Gabriele María. 1953–1954. La Madonna secondo la fede e la teologia, Roma: Libreria Editrice Francesco Ferrari, 4 vols.
Ruda, Jeffrey. 1993. Fra Filippo Lippi: Life and Work with a complete catalogue. London: Phaidon Press.
Salvador-González, José María. 2013. “Flos de radice Iesse. A hermeneutic approach to the theme of the lily in the Spanish Gothic painting of The Annunciation from patristic and theological sources”. Eikón Imago 4/2, 183–222.
Salvador-González, José María. 2014. “Flos campi et lilium convallium. Third interpretation of lily in the iconography of The Annunciation in Italian Trecento art from patristic and theological sources”. Eikón Imago 5, 75–96.
Salvador-González, José María. 2016. “In virga Aaron Maria ostendebatur. A new interpretation of the stem of lilies in the Spanish Gothic Annunciation from patristic and theological sources”. De Medio Aevo 5/2, 117–144.
Salvador-González, José María. 2022. “The Vase in Paintings of the Annunciation, a Polyvalent Symbol of the Virgen Mary”. Religions 13/12, 1188, l–43. DOI: https://doi.org/10.3390/rel13121188
Scheffczyk, Leo. 2010. María, Madre y acompañante de Cristo. Valencia: EDICEP.
Schiller, Gertrud, 1971. Iconography of Christian Art. Volume I. Christ’s Incarnation. Childhood. Baptism. Temptation. Transfiguration. Works and Miracles. London: Lund Humphries.
Schiller, Gertrud. 1980. Ikonographie der christlichen Kunst. Band 4,2, Maria, Gütersloh, Gütersloher VerlagHaus, 472 p.
Stock, Klemens. 1997. Maria, la madre del Signore, nel Nuovo Testamento, Roma: Apostolato della Preghiera.
Toscano, Giuseppe M. 1960. Il pensiero cristiano nell'arte, Bergamo: Istituto Italiano d'Arti Grafiche, 3 vols.
Trens, Manuel. 1947. María. Iconografía de la Virgen en el arte español. Madrid: Plus Ultra.
Venturi, Adolfo. 1913. Storia dell'arte italiana. Vol.VII, La pittura del Quattrocento. Parte II. Milano: Hoepli.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2025 José María Salvador-Gonzalez

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
CC BY ND 4.0. The Creator/Contributor is the Licensor, who grants the Licensee a non-exclusive license to use the Work on the fields indicated in the License Agreement.
- The Licensor grants the Licensee a non-exclusive license to use the Work/related rights item specified in § 1 within the following fields: a) recording of Work/related rights item; b) reproduction (multiplication) of Work/related rights item in print and digital technology (e-book, audiobook); c) placing the copies of the multiplied Work/related rights item on the market; d) entering the Work/related rights item to computer memory; e) distribution of the work in electronic version in the open access form on the basis of Creative Commons license (CC BY-ND 3.0) via the digital platform of the Nicolaus Copernicus University Press and file repository of the Nicolaus Copernicus University.
- Usage of the recorded Work by the Licensee within the above fields is not restricted by time, numbers or territory.
- The Licensor grants the license for the Work/related rights item to the Licensee free of charge and for an unspecified period of time.
FULL TEXT License Agreement
Stats
Number of views and downloads: 14
Number of citations: 0