The Theological and Pastoral Purposes of Aquinas’s Biblical Commentaries
DOI:
https://doi.org/10.12775/BPTh.2017.019Słowa kluczowe
Tomasz z Akwinu, komentarze biblijne, teologia biblijna, dialektyka, dysputa, teologia średniowieczna, kaznodziejstwo, Uniwersytet ParyskiAbstrakt
Teologiczne i pastoralne cele komentarzy biblijnych Akwinaty
Artykuł analizuje, w jaki sposób bogaty dorobek teologiczny św. Tomasza z Akwinu jest wykorzystywany w jego praktyce kaznodziejskiej jako XIII-wiecznego “magister in sacra pagina”. Jego egzegetyczne podejście wyraża się w ostrożnym “divisio textus”, aby dotrzeć do dosłownego i doktrynalnego sensu danego tekstu biblijnego. Ambiwalentne interpretacje trudnych tekstów są dialektycznie analizowane za pomocą krótkich, logicznych dysput odkrywających bogactwo tekstu. Owoce tej pracy były niejako zbierane w kazaniu średniowiecznego mistrza ukierunkowanym na nawrócenie i doskonalenie dusz. Trzy obowiązki średniowiecznego mistrza wyrażone w statutach Uniwersytetu Paryskiego – nauczanie, prowadzenie dysput oraz kaznodziejstwo – wskazują na zadania średniowiecznego teologa, zakorzeniając go w objawionym Słowie Boga i wymagając od niego troski o dusze swoich studentów i kolegów wyrażane w głoszenie sensu i praktycznych implikacji sacra doctrina. W artykule przeanalizowano także źródła historyczne dotyczące wspomnianych trzech obowiązków takie jak “lectio divina” przeprowadzana poza klasztorami, w publicznej sferze akademii w największych miastach Europy. Ten model eklezjalnej i pastoralnie ukierunkowanej teologii biblijnej może stanowić również wzór dla współczesnej jej kontynuatorki.
Bibliografia
Aquinas, Thomas. “De commendatione et partitione sacrae scripturae.” In Opuscula theologica, edited by R. A. Verardi and R. M. Spiazzi, vol. 1, 453–43. Turin: Marietti, 1954.
Aquinas, Thomas. Summa Theologiae. Torino: Edizioni San Paolo [Leonine edition], third ed., 1999.
Aquinas, Thomas. Super Epistolas S. Pauli Lectura. Edited by Raphael Cai. 2 vols. Turin: Marietti, 1952.
Baglow, Christopher T. “Modus et forma”: a new approach to the exegesis of Saint Thomas Aquinas with an application to the Lectura super epistolam ad Ephesios. Rome: Pontificio Instituto Biblico, 2002. Black, C. Clifton. “St. Thomas’ Commentary on the Johannine Prologue: Some Reflections on its Character and Implications.” Catholic Biblical Quarterly 48 (1986): 681–98.
Boyle, John F. “St. Thomas Aquinas and Sacred Scripture.” Pro Ecclesia 4 (1996): 92–104.
Chenu, Marie–Dominique. Toward Understanding St. Thomas. Translated by A. M. Landry and D. Hughes. Chicago: Henry Regnery Press, 1964.
Childs, Brevard. Biblical Theology of the Old and New Testaments. Minneapolis: Fortress Press, 1992.
Denifle, Heinrich. “Quel livre servait de base à l’enseignment des Maîtres en Théologie dans l’Université de Paris?” Revue Thomiste 2 (1894): 129–61.
Domanyi, Thomas. Der Römerbriefkommentar des Thomas von Aquin: Ein Beitrag zur Untersuchung seine Auslegungsmethoden. Vol. 39, Basler und Berner Studien zur historischen und systematischen Theologie. Bern: Peter Lang, 1979.
Ginther, James R. “There is a Text in this Classroom: The Bible and Theology in the Medieval University.” In Essays in Medieval Philosophy and Theology in Memory of Walter H. Principe, C.S.B.: Fortresses and Launching Pads, edited by James R. Ginther and Carl N. Still, 31–51. Aldershot, UK: Ashgate, 2005.
Glorieux, Palemon. “Essai sur les commentaires scripturaires de saint Thomas et leur chronologie.” Recherches de Théologie Ancienne et Médiévale 17 (1950): 237–66.
Hugh of St. Victor. The Didascalicon of Hugh of St. Victor. Translated by Jerome Taylor. New York: Columbia University Press, 1991.
Paretsky, Albert. “The Influence of Thomas the Exegete on Thomas the Theologian: The Tract on Law (Ia–IIae, qq. 98–108) as a Test Case.” Angelicum 71 (1994): 549–77.
Persson, P. E. Sacra Doctrina: Reason and Revelation in Aquinas. Philadelphia, 1970.
Pesch, Otto Herman. “Paul as Professor of Theology: The Image of the Apostle in St. Thomas’ Theology.” The Thomist 38 (1974): 584–605.
Peter the Chanter. “Verbum abbreviatum.” In Patrologiae Cursus Completus, Series Latina, edited by Jacques-Paul Migne, vol. 205, cols. 23–369A. Paris: Garnier and J.P. Migne, 1844–64.
Ryan, Thomas. Thomas Aquinas as Reader of the Psalms. Notre Dame: University of Notre Dame Press, 2000.
Sirilla, Michael G. The Ideal Bishop: Aquinas’s Commentaries on the Pastoral Epistles. Washington, DC: The Catholic University of America Press, 2017.
Smalley, Beryl. The Study of the Bible in the Middle Ages. Second revised ed. Oxford: Basil Blackwell, 1952.
Smalley, Beryl. The Gospels in the Schools c. 1100 – c. 1280. London: The Hambledon Press, 1985.
Spicq, Ceslas. “Saint Thomas d’Aquin Exégète.” In Dictionnaire de Théologie Catholique, edited by E. Mangenot A. Vacant, and E. Amann, vol. 15, part 1, cols. 694–738. Paris: Libraire Letouzey et Ané, 1946.
Torrell, Jean–Pierre. Saint Thomas Aquinas. Volume 1, The Person and His Work. Translated by Robert Royal. Second revised ed. Washington, D.C.: Catholic University of America Press, 2005.
Valkenberg, Wilhelmus G. B. M. Words of the Living God. Place and Function of Holy Scripture in the Theology of St. Thomas Aquinas. Utrecht: Peeters, 2000.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
CC BY ND 4.0. Posiadaczem prawa autorskiego (Licencjodawcą) jest Autor, który na mocy umowy licencyjnej udziela nieodpłatnie prawa do eksploatacji dzieła na polach wskazanych w umowie.
- Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji niewyłącznej na korzystanie z Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego w następujących polach eksploatacji: a) utrwalanie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; b) reprodukowanie (zwielokrotnienie) Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego drukiem i techniką cyfrową (e-book, audiobook); c) wprowadzania do obrotu egzemplarzy zwielokrotnionego Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; d) wprowadzenie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego do pamięci komputera; e) rozpowszechnianie utworu w wersji elektronicznej w formule open access na licencji Creative Commons (CC BY-ND 3.0) poprzez platformę cyfrową Wydawnictwa Naukowego UMK oraz repozytorium UMK.
- Korzystanie przez Licencjobiorcę z utrwalonego Utworu ww. polach nie jest ograniczone czasowo ilościowo i terytorialnie.
- Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji do Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego nieodpłatnie na czas nieokreślony
PEŁEN TEKST UMOWY LICENCYJNEJ >>
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 636
Liczba cytowań: 0
