Przejdź do sekcji głównej Przejdź do głównego menu Przejdź do stopki
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język
    • Deutsch
    • English
    • Español (España)
    • Français (France)
    • Français (Canada)
    • Italiano
    • Język Polski
  • Menu
  • Strona domowa
  • Aktualny numer
  • Archiwum
  • O czasopiśmie
    • Zespół redakcyjny
    • O czasopiśmie
    • Przesyłanie tekstów
    • Proces recenzyjny
    • Lista Recenzentów
    • Rada Naukowa
    • Zapora „ghostwriting” i „guest authorship”
    • Informacja o niepobieraniu opłat za zgłaszanie i publikację artykułów
    • Serwisy abstraktowe i indeksowe
    • Polityka prywatności
    • Polityka Open Access
    • Zasady archiwizacji
    • Kontakt
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język:
  • Deutsch
  • English
  • Español (España)
  • Français (France)
  • Français (Canada)
  • Italiano
  • Język Polski

Biblica et Patristica Thoruniensia

Myślenie mityczne – dawniej i dzisiaj
  • Strona domowa
  • /
  • Myślenie mityczne – dawniej i dzisiaj
  1. Strona domowa /
  2. Archiwum /
  3. Tom 18 Nr 4 (2025) /
  4. Artykuły

Myślenie mityczne – dawniej i dzisiaj

Autor

  • Marek Szulakiewicz Uniwersytet Mikołaja Kopernika Wydział Politologii i Studiów Międzynarodowych https://orcid.org/0000-0003-4987-2603

DOI:

https://doi.org/10.12775/BPTh.2025.025

Słowa kluczowe

myślenie mityczne, religia, nauka, logos mityczny

Abstrakt

Pytanie o mit od dawna stanowi niewyczerpane rezerwy problemów dla filozofii, socjologii i antropologii. W kulturze współczesnej obserwujemy próby odnowienia myślenia mitycznego i przyznania jemu istotnego miejsca w budowie światopoglądu. Trzeba zapytać zatem o to, jakie są podstawy takiej obecności? Dlaczego ono powraca, mimo przemian świata sztucznej inteligencji? Artykuł jest próbą analizy obecności myślenia mitycznego we współczesnej kulturze. Wskazuje się, że powrót ten zbiega się również z powrotem religii. Podkreśla się trzy okoliczności jego powrotu: utrata normatywnej mocy naszego świata; przeracjonalizowanie naszej kultury i próby jej ujednolicenia; zwrot ikoniczny, czyli wzmocnienie obrazowego i emocjonalnego wymiaru naszej kultury. W artykule poddaje się też analizie teorię myślenia mitycznego, jego relację z religią i nauką.

Bibliografia

Amsterdamski, Stefan. 1994. „Nauka a wartości.” W Tertium non datur? Szkice i polemiki. Warszawa: PWN.

Bachmann-Medick, Doris. 2012. Cultural Turns. Nowe kierunki w naukach o kulturze. Tłumaczenie Krystyna Krzemieniowa, Warszawa: Oficyna Naukowa.

Barthes, Roland. 1970. Mit i znak. Eseje. Tłumaczenie Jan Błoński. Warszawa: PiW.

Castoldi, Alberto. 2023. Bibliofollia, czyli szaleństwo czytania. Tłumaczenie Joanna Ugniewska. Gdańsk: Słowo/obraz terytoria.

Czeremski, Marcin. 2021. Mit w umyśle. Ewolucyjno-kognitywne podstawy form mitycznych. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Eagleton, Terry. 2014. Kultura a śmierć Boga. Tłumaczenie Bogdan Baran. Warszawa: Aletheia.

Eliade, Mircea. 1994. Mity, sny, misteria. Tłumaczenie Krzysztof Kocjan. Warszawa: Wydawnictwo KR.

Fromm, Erich. 1972. Zapomniany język. Tłumaczenie Józef Marzęcki, Warszawa: PIW.

Gadamer, Hans-Georg. 2007. Prawda i metoda. Zarys hermeneutyki filozoficznej. Tłumaczenie Bogdan Baran, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Gruppe, Otto. 1906. Griechische Mythologie und Religionsgeschichte. Bd. 2. München: Oskar Beck.

Horkheimer, Max. Adorno, Theodor. W. 2023. Dialektyka oświecenia. Fragmenty filozoficzne. Tłumaczyła Małgorzata Łukasiewicz. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.

Hume, David. 2001. Badania dotyczące rozumu ludzkiego. Tłumacz Jan Łukasiewicz, Kazimierz Twardowski. Warszawa: De Agostini.

Katechizm Kościoła katolickiego. 2002. Poznań.

Kołakowski, Leszek. 1983. Kant i zagrożenie cywilizcji, tenże, Czy diabeł może być zbawiony i 27 innych kazań, Londyn: Wszechnica Społeczno-Polityczna.

Kołakowski, Leszek. 2000. Kultura i fetysze. Eseje, Warszawa: PWN.

Kołakowski, Leszek. 2009. O rozumie i innych sprawach. W Leszek Kołakowski. Czy pan Bóg jest szczęśliwy i inne pytania. Kraków: Znak.

Lévi-Strauss, Claude. 2000. Antropologia strukturalna. Tłumaczenie Krzysztof Pomian. Warszawa: Wydawnictwo KR.

Lévi-Strauss, Claude. 2020. Mit i znaczenie. Tłumaczenie Monika Eccles, Rafał Wiśniewski. Warszawa: Narodowe Centrum Kultury.

Malinowski, Bronisław. 1938. Życie seksualne dzikich w północno-zachodniej Melanezji. Tłumaczenie Adam Waligórski, Józef Chałasiński. Warszawa: Wydawnictwo J. Przeworskiego. Lyotard, Jean-Francois. 1998, Nota o uprawomocnieniu. Tłumaczenie Jacek Migasiński. W Bronisław Malinowski, Postmodernizm dla dzieci. Korespondencja 1982–1985. Warszawa: Fundacja Aletheia.

Marquard, Odo. 1994. Rozstanie z filozofią pierwszych zasad. Tłumaczenie Krystyna Krzemieniowa. Warszawa: Oficyna Wydawnicza.

May, Rolo. 1997. Błaganie o mit. Tłumaczenie Beata Moderska, Tadeusz Zysk. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka.

McGrath, Alister. 2016. Patrząc szerzej. Dialog teologii i nauki. Tłumaczenie Eliza Litak, Poznań: W drodze.

Mitchell, Thomas W. J. 2012. Piśmienność wizualna czy wizualność piśmienna?. Teksty Drugie, nr 1/2.

Ong, Walter J. 1992. Oralność i piśmienność. Słowo poddane technologii, Tłumaczenie Józef Japola. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL.

Popper, Karl R. 1999. Droga do wiedzy. Domysły i refutacje. Tłumaczenie Stefan Amsterdamski. Warszawa: PWN.

Tillich, Paul. 1990. „Symbol religijny.” Tłumaczenie Maria-Bożenna Fedewicz. W Symbole i symbolika, wybrał i wstępem opatrzył Mirosław Głowiński. Warszawa: Czytelnik.

Welte, Bernhard. 1996. Filozofia religii. Tłumaczenie Grzegorz Sowiński, Kraków: Znak.

Westermann, Claus. 1999. „Die Gliederung der Mythen.” W Mythos im Alten Testament und seiner Umwelt, Hrsg Otto Kaiser. Berlin: Walter de Gruyter.

Whitehead, Alfred North. 1990. „Funkcje symbolizmu.” Tłumaczenie Grażyna Borkowska. W Symbole i symbolika, wybrał i wstępem opatrzył Michał Głowiński. Warszawa: Czytelnik.

Wittgenstein, Ludwig. 2000. Uwagi różne. Tłumaczenie Małgorzata Kowalewska, Warszawa: Wydawnictwo KR.

Wunenburger, Jean-Jacques. 2011. Filozofia obrazów. Tłumaczenie Tomasz Stróżyński. Gdańsk: Słowo/Obraz Terytoria.

Biblica et Patristica Thoruniensia

Pobrania

  • PDF

Opublikowane

2025-12-15

Jak cytować

1.
SZULAKIEWICZ, Marek. Myślenie mityczne – dawniej i dzisiaj. Biblica et Patristica Thoruniensia [online]. 15 grudzień 2025, T. 18, nr 4, s. 511–533. [udostępniono 16.12.2025]. DOI 10.12775/BPTh.2025.025.
  • PN-ISO 690 (Polski)
  • ACM
  • ACS
  • APA
  • ABNT
  • Chicago
  • Harvard
  • IEEE
  • MLA
  • Turabian
  • Vancouver
Pobierz cytowania
  • Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
  • BibTeX

Numer

Tom 18 Nr 4 (2025)

Dział

Artykuły

Licencja

Prawa autorskie (c) 2025 Marek Szulakiewicz

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

CC BY ND 4.0. Posiadaczem prawa autorskiego (Licencjodawcą) jest Autor, który na mocy umowy licencyjnej udziela nieodpłatnie prawa do eksploatacji dzieła na polach wskazanych w umowie.

  • Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji niewyłącznej na korzystanie z Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego w następujących polach eksploatacji: a) utrwalanie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; b) reprodukowanie (zwielokrotnienie) Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego drukiem i techniką cyfrową (e-book, audiobook); c) wprowadzania do obrotu egzemplarzy zwielokrotnionego Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; d) wprowadzenie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego do pamięci komputera; e) rozpowszechnianie utworu w wersji elektronicznej w formule open access na licencji Creative Commons (CC BY-ND 3.0) poprzez platformę cyfrową Wydawnictwa Naukowego UMK oraz repozytorium UMK.
  • Korzystanie przez Licencjobiorcę z utrwalonego Utworu ww. polach nie jest ograniczone czasowo ilościowo i terytorialnie.
  • Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji do Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego nieodpłatnie na czas nieokreślony

PEŁEN TEKST UMOWY LICENCYJNEJ >>

Statystyki

Liczba wyświetleń i pobrań: 9
Liczba cytowań: 0

ISSN/eISSN

ISSN: 1689-5150

eISSN: 2450-7059

Wyszukiwanie

Wyszukiwanie

Przeglądaj

  • Indeks autorów
  • Lista archiwalnych numerów

Użytkownik

Użytkownik

Aktualny numer

  • Logo Atom
  • Logo RSS2
  • Logo RSS1

Newsletter

Zapisz się Wypisz się

Język / Language

  • Deutsch
  • English
  • Español (España)
  • Français (France)
  • Français (Canada)
  • Italiano
  • Język Polski

Tagi

Szukaj przy pomocy tagu:

myślenie mityczne, religia, nauka, logos mityczny
W górę

Akademicka Platforma Czasopism

Najlepsze czasopisma naukowe i akademickie w jednym miejscu

apcz.umk.pl

Partnerzy platformy czasopism

  • Akademia Ignatianum w Krakowie
  • Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
  • Fundacja Copernicus na rzecz Rozwoju Badań Naukowych
  • Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk
  • Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN
  • Instytut Tomistyczny
  • Karmelitański Instytut Duchowości w Krakowie
  • Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
  • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie
  • Polska Fundacja Przemysłu Kosmicznego
  • Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
  • Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
  • Towarzystwo Miłośników Torunia
  • Towarzystwo Naukowe w Toruniu
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  • Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
  • Uniwersytet Mikołaja Kopernika
  • Uniwersytet w Białymstoku
  • Uniwersytet Warszawski
  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Książnica Kopernikańska
  • Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie / Wydawnictwo Diecezjalne „Bernardinum" w Pelplinie

© 2021- Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Deklaracja dostępności Sklep wydawnictwa