"Royal Show" in Qohelet 2:1-11. A māšal - a Mind Exercise
DOI:
https://doi.org/10.12775/BPTh.2021.018Słowa kluczowe
fikcja królewska, Księga Koheleta, māšal, mowa motywacyjna, eksperyment królewskiAbstrakt
"Królewskie przedstawienie" w Księdze Koheleta (2:1-11). Māšal jako ćwiczenie umysłowe
Na temat tzw. fikcji królewskiej w Księdze Koheleta powstało już wiele opracowań naukowych. Komentatorzy w zasadzie zgadzają się, że chodzi o fikcję literacką, a nie o relację z jakiegoś faktycznego zdarzenia. Brakuje jednak jednomyślności w kwestii interpretacji roli, jaką rzeczona „fikcja królewska” pełni w Księdze. Podczas gdy dla jednych stanowi jakiś rodzaj zakamuflowanej krytyki monarchii, dla innych jest ona subtelną pochwałą instytucji królewskich. Co ciekawe, jednak komentatorzy rzadko zadają sobie trud, by rozpocząć swoje dociekania w tej kwestii od oznaczenia gatunku interesującego nas bloku. Ten artykuł proponuje inne podejście do wyzwań interpretacyjnych, jakie niesie on ze sobą. Skupia się głównie na zasadniczej perykopie „fikcji królewskiej”, a mianowicie na Koh 2,1–11. Jej gatunek określa jako māšal, a całość widzi jako „królewskie przedstawienie” – bardzo zręcznie odegrane przez genialnego nauczyciela Koheleta. Jest ono pomyślane jako intelektualne wyzwanie dla odbiorców, którzy przejęci są poszukiwaniem mądrości. Całość ma im pomóc w refleksji nad własnym nastawieniem, określeniem celów i oczekiwań. Całość przypomina współczesną mowę motywacyjną.
Bibliografia
Adams, S.L. 2008. Wisdom in Transition. Act and Consequence in Second Temple Instructions. Supplements to the Journal for the Study of Judaism 125; Brill: Leiden–Boston.
Aletti, J.N. 1977. "Séduction et parole en Proverbes I–IX." VT 27: 129–144.
Amzallag N., Avriel M. 2012. "The Cryptic Meaning of the Isaiah 14 māšal." JBL 131: 643–662.
Bickerman, E. 1967. "Koheleth (Ecclesiastes) or The Philosophy of an Acquisitive Society," in: idem (ed.), Four Strange Books of the Bible (New York 1967) 139–167.
Crenshaw, J.L. 1983. "Qoheleth in Current Research." HAR 7: 41–56.
Crenshaw, J.L. 1987. Ecclesiastes. A Commentary. OTL; The Westminster Press: Philadelphia.
Crenshaw, J.L. 2013. Qoheleth. The Ironic Wink. Studies on Personalities of the Old Testament; University of South Carolina Press: Columbia, SC.
Christianson, E.S. 2007. Ecclesiastes through the Centuries. Blackwell Bible Commentaries; Blackwell Publishing: Malden, MA – Oxford.
Clifford, R.J. 1998. The Wisdom Literature: Interpreting Biblical Texts Series. Abingdon Press: Nashville.
Curkpatrick, S. 2002. "Between Māšāl and Parable: 'Likeness' as a Metonymic Enigma." HBT 24: 58–71.
Duncan, J.A. 2017. Ecclesiastes. Abingdon Old Testament Commentaries; Abingdon Press Nashville.
Farmer, A.K. 1991. Who Knows what is Good? A Commentary on the Books of Proverbs and Ecclesiastes. William B. Eerdmans Publishing Co.: Grand Rapids–Edinburgh.
Fox, M.V. 1977. "Frame-Narrative and Composition in the Book of Qohelet." HUCA 47: 83–106.
Fox, M.V. 1989. Qohelet and his Contradictions. Journal for the Study of the Old Testament. Supplement Series 71; Bible and Literature Series 18; Continuum International Publishing Group: Sheffield.
Fox, M.V. 1999. A Time to Tear Down & A Time to build Up. A Rereading of Ecclesiastes. William B. Eerdmans Publishing Co.: Grand Rapids–Cambridge.
Fox, M.V. 2000. Proverbs 1–9. A New Translation with Introduction and Commentary. The Anchor Yale Bible 18A; Yale University Press: New York–London.
Fox, M.V. 2004. Ecclesiastes. JPS Bible Commentary; Jewish Publication Society: Philadelphia.
Frydrych, T. 2002. Living under the Sun. Examination of Proverbs and Qoheleth (Vetus Testamentum. Supplements 90; Brill: Leiden–Boston–Köln.
Gnanaraj, D. 2017. "Royal Autobiography and the 'Anti-Royal' Passages in Qoheleth: Some Observations." TTJ 20.2: 155–166.
Hildebrandt T., "Proverb, Genre of," in: T. Longman III, P. Enns (ed.), Dictionary of the Old Testament. Wisdom, Poetry & Writings (IVP Academic; InterVarsity Press; Downers Growe, IL 2008) 528–539.
Ingram, D. 2013. "The Riddle of Qoheleth and Qoheleth the Riddler," JSOT 37.4: 485–509.
Iwański, D. 2006. The Dynamics of Job’s Intercession. AB 161; Pontificio Istituto Biblico: Rome.
Longman III, T. 2006. Proverbs. Baker Commentary on the Old Testament Wisdom and Psalms; Baker Academic: Grand Rapids.
Kamano, N. 2002. Cosmology and Character. Qoheleth's Pedagogy from a Rhetorical-Critical Perspective. BZAW 312; Walter de Gruyter: Berlin–New York.
Koh, Y.V. 2006. Royal Autobiography in the Book of Qoheleth. BZAW 369; Walter de Gruyter: Berlin–New York.
Loader, J.A. 1979. Polar Structures in the Book of Qohelet. Walter de Gruyter: Berlin–New York.
Lohfink, N. 2003. Qoheleth. A Continental Commentary, tr. S. McEvenue. Augsburg Fortress Publishers: Minneapolis.
Martin, J.D. 1995. Proverbs. Old Testament Guides. Sheffield Academic Press: Sheffield.
Miller, D.B. 2002. Symbol and Rhetoric in Ecclesiastes. The Place of Hebel in Qohelet’s Work. SBL Academia Biblica 2; Brill: Leiden–Boston–Köln.
Molnár-Hídvégi, N. 2016. "The Paths Not Taken: Novel Insights on the Function and the Use of Mashal (משׁל) in the Old Testament." BN 169: 83–110.
Murphy, R.E. 1981. Wisdom Literature. Job, Proverbs, Ruth, Canticles, Ecclesiastes and Esther. William B. Eerdmans Publishing Co.: Grand Rapids.
Murphy, R.E. 1998. Proverbs. WBC 22; Thomas Nelson Inc: Nashville.
Murphy, R.E. 1990. The Tree of Life. An Exploration of Biblical Wisdom Literature. Doubleday: New York.
Newsom C., "Job and Ecclesiastes." In Old Testament Interpretation: Past, Present, and Future: Essays in Honor of Gene M. Tucker, edited by James Luther Mays, David L. Petersen and Kent Harold Richards, 177–194. Nashville: Abingdon Press, 1995.
Sandoval T. J., "Reconfiguring Solomon in the Royal Fiction of Ecclesiastes," in: G.J. Brooke, A. Feldman (ed.), On Prophets, Warriors, and Kings. Former Prophets through the Eyes of Their Interpreters (BZAW 470; Berlin–Boston 2016) 13–39
S. Parisi, Qoheleth. Introduzione, trauzione e commento (Nuova Versione della Bibbia dai Testi Antichi 23; Edizioni San Paolo: Milano 2017).
Perdue, L. 1994. Wisdom and Creation: The Theology of Wisdom Literature. Abingdon: Nashville.
Pinçon, B. 2008. L’énigme du bonheur. Étude sur le sujet du bien dans le livre de Qohélet. Supplements to the Vetus Testamentum 119; Brill: Leiden – Boston.
Polk, T. 1983. "Paradigms, Parables, and MëSalim: On Reading māšāl in Scripture." CBQ 45: 564–583.
Rudman, D. 1997. "Woman as Divine Agent in Ecclesiastes." JBL 116.3: 411–427
Rudman, D. 2001. Determinism in the Book of Ecclesiastes. JSOT.SS 316; Sheffield Academic Press: Shefield.
Sandoval, T. 2007. "Revisiting the Prologue of Proverbs." JBL 126.3: 455–473.
Schoors, A. 2013. Ecclesiastes. Historical Commentary on the Old Testament; Peeters Publishers: Leuven.
Seow Ch.-L., "Qohelet's Autobiography," in: A. Beck et al. (ed.), Fortunate the Eyes That See. Fs. David Noel Freedman (Grand Rapids 1995) 275–287.
Seow, Ch.-L. 1997. Ecclesiastes. A New Translation with Introduction and Commentary. The Anchor Yale Bible; Yale University Press: New Haven–London.
Shead, A.G. 1997. "Reading Ecclesiastes 'Epilogically'." TynBul 48.1: 67–91.
Sheppard, G.T. 1977. "The Epilogue to Qoheleth as Theological Commentary." CBQ 39: 182–189.
Shields M., “Qohelet and Royal Autobiography," in: Mark Boda, Tremper Longmann III, and Cristian Rata (eds.), eds., The Words of the Wise are Like Goads: Engaging Qohelet in the 21st Century, (Winona Lake: Eisenbrauns 2013) 117–136.
Shupak, N. 2003. "Learning Methods in Ancient Israel." VT 53.3: 416–426.
Toshiaki, N. 1979. "Un mashal de Qohelet 1,2–11." RHPR 59.3–4: 605–615.
Tracy B., Stein Ch. 2012. Kiss that Frog! 12 Great Ways to Turn Negatives into Positives in Your Life and Work. Berrett–Koehler Publishers: San Francisco.
Vayntrub, J. 2018. "Before Authorship: Solomon and Prov. 1:1," BI 26: 182–206.
Verheij, A. 1991. "Paradise Retried: on Qohelet 2:4–6." JSOT 50: 113–115.
Vignolo, R. 2001. "Maschera e sindrome regale: interpretazione ironico-psicanalitica di Qoh 1,12–2,26." Teologia 26: 12–64.
Waltke, B.K. 2004. The Book of Proverbs. Chapters 1–15. The New International Commentary on the Old Testament; William B. Eerdmans Publishing Co.: Grand Rapids–Cambridge.
Weeks, S. 2012. Ecclesiastes and Scepticism. LHBOTS 541. T&T Clark: New York.
Whybray, R.N. 1989. Ecclesiastes. Old Testament Guides. Sheffield Academic Press: London.
Zimmerli, W. 1962. Das Buch Predigers Salomo. ATD 16/1; Vandenhoeck und Ruprecht: Göttingen.
https://www.jewishvirtuallibrary.org/marriage-in-judaism (access: 13.10.2021).
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2021 Dariusz Iwański
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
CC BY ND 4.0. Posiadaczem prawa autorskiego (Licencjodawcą) jest Autor, który na mocy umowy licencyjnej udziela nieodpłatnie prawa do eksploatacji dzieła na polach wskazanych w umowie.
- Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji niewyłącznej na korzystanie z Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego w następujących polach eksploatacji: a) utrwalanie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; b) reprodukowanie (zwielokrotnienie) Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego drukiem i techniką cyfrową (e-book, audiobook); c) wprowadzania do obrotu egzemplarzy zwielokrotnionego Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; d) wprowadzenie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego do pamięci komputera; e) rozpowszechnianie utworu w wersji elektronicznej w formule open access na licencji Creative Commons (CC BY-ND 3.0) poprzez platformę cyfrową Wydawnictwa Naukowego UMK oraz repozytorium UMK.
- Korzystanie przez Licencjobiorcę z utrwalonego Utworu ww. polach nie jest ograniczone czasowo ilościowo i terytorialnie.
- Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji do Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego nieodpłatnie na czas nieokreślony
PEŁEN TEKST UMOWY LICENCYJNEJ >>
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 519
Liczba cytowań: 0
