Die Praxis des Pilgerns um 1500 anhand von Hildesheimer Quellen
DOI:
https://doi.org/10.12775/BPMH.2015.004Słowa kluczowe
praktyka pielgrzymowania, pielgrzymi, Hildesheim, podróż do AkwizgranuAbstrakt
Praktyka pielgrzymowania koło 1500 roku na podstawie źródeł z Hildesheim
(streszczenie)
Mimo, że Hildeshheim nie był znaczącym celem pielgrzymek, ze względu na położenie na skrzyżowaniu dwóch ważnych szlaków komunikacyjno-handlowych w kierunkach wschód-zachód i północ-południe został włączony w ponadregionalny ruch pielgrzymkowy, jako miejscowość przejazdowa oraz miejsce zbiórek. Musiały więc powstać tu kwatery dla przejeżdżających pielgrzymów, w niektórych latach setek osób. I oczywiście także mieszkańcy Hildesheim pielgrzymowali do miejsc świętych, jak na przykład członkowie rodziny burmistrzowskiej Brandis w 1503 i 1489 roku, o czym szczegółowo relacjonował Henning Brandis w swoim dzienniku. Zachowane źródła dostarczają również informacje o procesie wytoczonym przez pewnego pątnika z Hildesheim, który pielgrzymował z polecenia i w intencji innej osoby. Skarżył się on przed radą miasta na swojego zleceniodawcę, który nie oddał mu wynagrodzenia uzgodnionego za pielgrzymkę.
Bibliografia
Capitularia regum Francorum, hg. v. G. H. Pertz, (Monumenta Germaniae Historica, Leges in Folio 1, 1835, Nachdruck 1991), S. 203, cap. 49.
Chronik des Johan Oldecop, hg. v. K. Euling, (Bibliothek des literarischen Vereins in Stuttgart 189, 1891).
Henning Brandis` Diarium. Hildesheimische Geschichten aus den Jahren 1471-1528, hg. v. L. Haenselmann, (1896).
Quellen zur Geschichte der Stadt Hildesheim im Mittelalter, hg. v. H.-G. Borck, (1986).
Urkundenbuch der Stadt Hildesheim, hg. v. Richard Doebner, 1-8 (1890-1901, Neudruck 1980).
Beissel S., Die Aachenfahrt. Verehrung der Aachener Heiligtümer seit den Tagen Karls des Großen bis in unsere Zeit, „Stimmen aus Maria Laach“, Ergänzungsheft 82 (1902).
Bertram A., Geschichte des Bistums Hildesheim, 1 (1899).
Boockmann H., Die Stadt im späten Mittelalter, (1986).
Brückner W., Aachenfahrt, in: Lexikon des Mittelalters, 1 (1980), Sp. 3f.
Doebner R., Drei Hildesheimische Geschichtsschreiber des 15. und 16. Jahrhunderts, in: Studien zur Hildesheimer Geschichte, hg. v. dems., (1902), S. 72-79.
Engfer H., Die Aachenfahrt im Bistum Hildesheim, „Unsere Diözese in Vergangenheit und Gegenwart. Zeitschrift des Vereins für Heimatkunde im Bistum Hildesheim“, 20 (1951), S. 91-96.
Gebauer J. H., Geschichte der Neustadt Hildesheim, (1937, unveränderter Nachdruck 1997).
Gebauer J. H., Geschichte der Stadt Hildesheim, 1 (1922, Nachdruck 1994).
Görich K., Die Heiligsprechung Karls des Großen, in: Karl der Große – Charlemagne. Orte der Macht. Essays, hg. v. F. Pohle, (2014), S. 418–425.
Görich K., Karl der Große – ein „politischer“ Heiliger im 12. Jahrhundert?, in: Religion und Politik im Mittelalter. Deutschland und England im Vergleich – Religion and Politics in the Middle Ages. Germany and England by Comparison, hg. v. L. Körntgen u. D. Waßenhoven, (2013), S. 117–155.
Hamm B., Von der Gottesliebe des Mittelalters zum Glauben Luthers. Ein Beitrag zur Bußgeschichte, „Blätter für pfälzische Kirchengeschichte und religiöse Volkskunde“, 64 (1997), S. 349-360.
Karsten A., G. Rohmann, Hospitäler im hochmittelalterlichen Hildesheim, „Die Diözese Hildesheim in Vergangenheit und Gegenwart. Jahrbuch des Vereins für Geschichte und Kunst im Bistum Hildesheim“, 62 (1994), S. 91-133.
Koepplin D., Reformation der Glaubensbilder. Das Erlösungswerk Christi auf den Bildern des Spätmittelalters und der Reformationszeit, in: Martin Luther und die Reformation in Deutschland. Katalog der Ausstellung zum 500. Geburtstag Martin Luthers, hg. v. G. Bott, (1983), S.333-378.
Kühnel H., Integrative Aspekte der Pilgerfahrten, in: Europa 1500. Integrationsprozesse im Widerstreit: Staaten, Regionen, Personenverbände, Christenheit, hg. v. F. Seibt, W. Eberhard, (1987), S. 496-509.
Lindenberg J., Stadt und Kirche im spätmittelalterlichen Hildesheim, (Quellen und Darstellungen zur Geschichte Niedersachsens 61, 1963).
Machmer J., 1000 Jahre helfender Liebe. Geschichte der Wohlfahrtseinrichtungen und christlichen Liebestätigkeit in Hildesheim bis zum 17. Jahrhundert, (1957).
Marx A., Kevelaer. Wallfahrt und Wirtschaft, (1922).
Mayer H. E., Geschichte der Kreuzzüge, (5. Aufl. 1980).
Müller P., Bettelorden und Stadtgemeinde in Hildesheim im Mittelalter, (Quellen und Studien zur Geschichte des Bistums Hildesheim 2, 1994).
Müller P., Die Bettelorden in Hildesheim im Mittelalter, „Die Diözese Hildesheim in Vergangenheit und Gegenwart. Jahrbuch des Vereins für Geschichte und Kunst im Bistum Hildesheim“, 62 (1994), S.135-169.
Müller P., Die Memorienregister des Hildesheimer Rates im Mittelalter, (Quellen und Dokumentationen zur Stadtgeschichte Hildesheims 10, 2001).
Müller T. T., Der Wirtschaftsfaktor Wallfahrt in der Reformationszeit. Zwei Eichsfelder Beispiele, in: Wallfahrt und Reformation. Zur Veränderung religiöser Praxis in Deutschland und Böhmen in den Umbrüchen der frühen Neuzeit, hg. v. J. Hrdina, H. Kühne, T. T. Müller, (Europäische Wallfahrtsstudien 7, 2007), S. 173-185.
Müller T. T., Wallfahrt und Bier, in: Wallfahrten in der europäischen Kultur, hg. v. D. Doležal u. H. Kühne, (Europäische Wallfahrtsstudien 1, 2006), S. 317-331.
Oelsner L., Jahrbücher des fränkischen Reiches unter König Pippin, „Jahrbücher der deutschen Geschichte“, 4, 1 (1871, Nachdruck 1975).
Ohler N., Einer wärmt den andern, in: Pilgerwege im Mittelalter, hg. v. K. Herbers, N. Ohler, B. Schimmelpfennig, B. Schneider, P. Thorau, (2005), S. 101-118.
Ohler N., Reisen im Mittelalter, (4. Aufl. 2004).
Paredis-Vroon M., Stoffwechsel. Die vier Aachener Heiligtümer aus textilrestauratorischer Sicht, in: Venite et videte. Kunstgeschichtliche Dimensionen der Aachener Heiligtumsfahrt, hg. v. A. Gormans, A. Markschies, (Aachener Beiträge zu Pastoral- und Bildungsfragen 27, 2012), S. 22-47.
Pilgerwege im Mittelalter, hg. v. K. Herbers, N. Ohler, B. Schimmelpfennig, B. Schneider, P. Thorau, (2005).
Plötz R., Aachenfahrt und Heiligtumsweisung. Formen und Inhalte, in: Der Aachener Marienschrein. Eine Festschrift, hg. v. D. P. J. Wynands, (2000), S. 135-158.
Reyer H., Reichskanzler Rainald von Dassel als Stifter des Johannisspitals. Die Stiftungsurkunde vom Jahre 1161, in: Rainald von Dassel. Spuren in Hildesheim, (2002), S. 25-32.
Schiffers H., Kulturgeschichte der Aachener Heiligtumsfahrt, (1930).
Schmidt W., Reliquien, Wallfahrt und Wirtschaft in rheinischen Städten am Vorabend der Reformation. Beispiele aus Trier, Köln, Aachen und Düren, in: Von goldenen Gebeinen. Wirtschaft und Reliquie im Mittelalter, hg. v. M. Mayr, (2001), S. 148-185.
Schmidt W., Wallfahrt und Wirtschaft im mittelalterlichen Rheinland, „Rheinisch-westfälische Zeitschrift für Volkskunde“, 45 (2000), S. 43-74.
Schmugge L., Die Pilger, in: Unterwegssein im Mittelalter, hg. v. P. Moraw, (Zeitschrift für historische Forschung. Beiheft 1, 1985), S. 17-47.
Schmugge L., Pilger. A: Westlicher Bereich. II. Spätmittelalter, in: Lexikon des Mittelalters, 6, Sp. 2148-2150.
Scholz G., Die Aufzeichnungen des Hildesheimer Dechanten Johan Oldekop (1493-1574). Reformation und katholische Kirche im Spiegel von Chroniken des 16. Jahrhunderts, (Reformationsgeschichtliche Studien und Texte 103, 1972).
Schubert E., Stadt und Kirche in Niedersachsen vor der Reformation, „Jahrbuch der Gesellschaft für niedersächsische Kirchengeschichte“, 86 (1988), S. 9-39.
Stanelle U., Die Hildesheimer Stiftsfehde in Berichten und Chroniken des 16. Jahrhunderts, (Veröffentlichungen des Instituts für Historische Landesforschung der Universität Göttingen 15, 1982).
Steinhauer K., „Der gotische Mensch will sehen, auch wenn er betet“. Die Sichtbarmachung und Schau des Heiligen am Beispiel der Aachener Heiligtumsfahrt, (Karlsverein-Dombauverein Schriftenreihe 15, 2013).
Uthmann K. J., Sozialstruktur und Vermögensbildung im Hildesheim des 15. und 16. Jahrhunderts, (Schriften der wirtschaftswissenschaftlichen Gesellschaft zum Studium Niedersachsens N.F. 65, 1957).
Wallfahrt kennt keine Grenzen. Ausstellungskatalog, hg. v. L. Kriss-Rettenbeck, (1984).
Zoder R., Henning Brandis, in: Neue Deutsche Biographie, 2 (1955), S. 525.
Pobrania
Sklep wydawnictwa:
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Autor zgłaszający tekst do publikacji zobowiązany jest do ujawnienia wszystkich autorów uczestniczących w przygotowaniu tekstu oraz (jeśli dotyczy) wskazanie źródeł finansowania publikacji, wkładzie instytucji naukowo-badawczych, stowarzyszeń i innych podmiotów („financial disclosure”). W wypadku tekstów przygotowanych przez dwóch lub wielu Autorów, Autorzy zobowiązani są do przesłania do Redakcji oświadczenia o wkładzie poszczególnych Autorów w powstanie publikacji (z podaniem ich afiliacji oraz wskazaniem Autora/Autorów koncepcji, założeń, metod itp.). Główną odpowiedzialność za tekst ponosi Autor zgłaszający go Redakcji.
Informujemy, że Redakcja Biuletynu Polskiej Misji Historycznej korzysta z programu antyplagiatowego iThenticate, od 2016 roku każdy artykuł jest sprawdzany pod względem oryginalności. Redakcja oświadcza, że wykryte przypadki nierzetelności naukowej będą dokumentowane oraz upubliczniane poprzez powiadomienie odpowiednich podmiotów (instytucje zatrudniające Autorów, instytucje i stowarzyszenia naukowe itp.).
Autorzy/Autorki przesyłając artykuł przez stronę APCz składają oświadczenia dotyczące praw autorskich oraz przygotowania artykułu zgodnie z zasadami etycznymi dla prac naukowych. Oswiadczenie jest także dostępne w formie dokumentu word (oświadczenie).
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 606
Liczba cytowań: 0
