Obywatelstwo a dążenia do restytucji państwowości. Obywatel w ideologii ugrupowań politycznych w okresie powstania styczniowego 1863–1864
DOI:
https://doi.org/10.12775/BPMH.2022.009Słowa kluczowe
obywatel; prawa i obowiązki obywatelskie; „biali”; „czerwoni”; „wielopolszczycy”; Królestwo Polskie (kongresowe)Abstrakt
Temat obywatelstwa, a zwłaszcza uprawnień i obowiązków z nim związanych, pojawia się w rozważaniach teoretycznych wszystkich ugrupowań politycznych działających w Królestwie Polskim w latach 1863–1864. Władze powstania styczniowego w 1863/1864 roku również tworzyły teorie na ten temat. Założono, że powodzenie walki o niepodległość jest najwyższym celem, wymagającym rezygnacji z praw obywatelskich i koncentracji na obowiązkach. Wymaga dyscypliny, podporządkowania, wyrzeczeń i poświęcenia, a więc w konsekwencji ograniczenia praw obywatelskich i pewnej podmiotowości społeczeństwa. W programach ugrupowań politycznych tego okresu formułowano dwa modele obywatelstwa: republikański (stronnictwo „czerwonych” oraz przywództwo powstania) oraz liberalny (stronnictwo „białych”).
Bibliografia
Baszkiewicz Jan: 1789: spory o prawa człowieka i obywatela, in: Szyszkowska Maria (ed.): Człowiek jako obywatel. 1995.
Cichoń Paweł: Rozwój myśli administracyjnej w Księstwie Warszawskim 1807–1815. 2006.
Franke Bertold: Przedmowa, in: Markiewicz Barbara (ed.): Obywatel. Odrodzenie pojęcia. 1993.
Habermas Jürgen: Obywatelstwo a tożsamość narodowa. Rozważania o przyszłości Europy. 1993.
Kieniewicz Stefan: Między ugodą a rewolucją (Andrzej Zamoyski w latach 1861–1862). 1962.
Kieniewicz Stefan: Powstanie styczniowe. 1983.
Kizwalter Tomasz: “Nowatorstwo i rutyny”. Społeczeństwo polskie zaboru rosyjskiego wobec procesu modernizacji. 1990.
Kulecka Alicja: Ku społeczeństwu obywatelskiemu. Czas walk i polemik 1862. 2016.
Kulecka Alicja: Patriotyzm, poświęcenie, jedność. Społeczeństwo 1863 roku w dokumentach powstania. 2021.
Sadoun Marc: Le citoyen en République, in: Le citoyen: Mélanges offerts à Alain Lancelot. 2000, pp. 115-129.
Stankiewicz Zbigniew: Dzieje wielkości i upadku Aleksandra Wielopolskiego. 1967.
Trzciński Krzysztof: Obywatelstwo w Europie. Z dziejów idei i instytucji. 2006.
Wąsowicz Marek: Historia ustroju państw Zachodu. Zarys wykładu. 2011.
Pobrania
Sklep wydawnictwa:
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 Alicja Kulecka
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor zgłaszający tekst do publikacji zobowiązany jest do ujawnienia wszystkich autorów uczestniczących w przygotowaniu tekstu oraz (jeśli dotyczy) wskazanie źródeł finansowania publikacji, wkładzie instytucji naukowo-badawczych, stowarzyszeń i innych podmiotów („financial disclosure”). W wypadku tekstów przygotowanych przez dwóch lub wielu Autorów, Autorzy zobowiązani są do przesłania do Redakcji oświadczenia o wkładzie poszczególnych Autorów w powstanie publikacji (z podaniem ich afiliacji oraz wskazaniem Autora/Autorów koncepcji, założeń, metod itp.). Główną odpowiedzialność za tekst ponosi Autor zgłaszający go Redakcji.
Informujemy, że Redakcja Biuletynu Polskiej Misji Historycznej korzysta z programu antyplagiatowego iThenticate, od 2016 roku każdy artykuł jest sprawdzany pod względem oryginalności. Redakcja oświadcza, że wykryte przypadki nierzetelności naukowej będą dokumentowane oraz upubliczniane poprzez powiadomienie odpowiednich podmiotów (instytucje zatrudniające Autorów, instytucje i stowarzyszenia naukowe itp.).
Autorzy/Autorki przesyłając artykuł przez stronę APCz składają oświadczenia dotyczące praw autorskich oraz przygotowania artykułu zgodnie z zasadami etycznymi dla prac naukowych. Oswiadczenie jest także dostępne w formie dokumentu word (oświadczenie).
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 398
Liczba cytowań: 0
