Zur Wiederentdeckung einer handschriftlichen Chronik des Gymnasiums zu Thorn von Julius Emil Wernicke
DOI:
https://doi.org/10.12775/BPMH.2011.019Abstract
Odnalezienie rękopiśmiennej kroniki toruńskiego Gimnazjum autorstwa Juliusa Emila Wernickego
W artykule przedstawiono zachowaną w postaci pokaźnego rękopisu kronikę toruńskiego Gimnazjum. Autorem tego, znajdującego się obecnie w zbiorach berlińskiej Bibliothek für Bildungsgeschichtliche Forschung (BBF), dzieła jest Julius Emil Wernicke (1802-po 1858), który od 1824 roku do swojej przedwczesnej emerytury w roku 1846 pracował w Gimnazjum na stanowisku nauczyciela. Wykładał tu grekę i łacinę, przez pewien czas także religię, a od roku szkolnego 1838/1839 dodatkowo również historię i geografię. W 1839 roku J.E. Wernicke awansował na stanowisko przewodniczącego kolegium nauczycielskiego, a rok później nadano mu tytuł profesorski. Prace nad kroniką szkolną prowadził głównie w latach 1840 – 1847. Jeszcze za swojego życia autor przekazał rękopis toruńskiej Bibliotece Radzieckiej, gdzie – jak udało się wykazać źródłowo – przechowywano go przynajmniej do roku 1868. Nie wiadomo, kiedy dokładnie kronika znalazła się w posiadaniu Georga Kallinowskiego, który koło 1890 roku był uczniem toruńskiego Gimnazjum. Na początku 1939 roku, już po jego śmierci, żona przekazała rękopis Bibliotece Państwowej w Berlinie, skąd później trafi ł do BBF. Najobszerniejszą część kroniki jej autor poświęcił chronologicznemu omówieniu ważnych dla Gimnazjum wydarzeń, oczywiście począwszy od momentu założenia tej uczelni. Nieduże fragmenty poświęcone zostały innym toruńskim szkołom: św. Jana, św. Jakuba, szkole nowomiejskiej, a także Kolegium Jezuickiemu. Dużą część pracy stanowi rozdział dotyczący organizacji i życia gimnazjum (s. 66 – 436), w którym przedstawieni zostali poszczególni rektorzy i nauczyciele (mowa jest tu o ich wykształceniu, sytuacji rodzinnej i publikacjach). Opracowując kronikę toruńskiego Gimnazjum J.E. Wernicke korzystał z bogatych zbiorów archiwalnych, o czym świadczą zarówno sporządzone przez niego kopie dokumentów, jak i załączone oryginalne fragmenty dokumentacji. Jedynie w XIX wieku odnotowano pojedyncze przypadki korzystania z kroniki, poza tym stanowi ona niemalże całkowicie nieznany materiał źródłowy. Można więc mówić o ponownym odkryciu tego niezwykłego dokumentu, interesującego w równym stopniu dla polskich i niemieckich historyków.
Tłumaczenie/Übersetzt von Barbara Sapała
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
The author submitting the text for publication is obliged to disclose all authors involved in the preparation of the text and (if applicable) an indication of the sources of financing of the publication, the contribution of scientific research institutions, associations and other entities ("financial disclosure").
In the case of texts prepared by two or more Authors, the Authors are obliged to send to the Editorial Staff a statement about the contribution of individual Authors to the publication (including their affiliation and an indication of the Author / Authors of the concepts, assumptions, methods, etc.). The main responsibility for the text lies with the author submitting it to the Editorial Board.
Please be advised that the editors of the Bulletin of the Polish Historical Mission are using the iThenticate anti-plagiarism program, since 2016 each article has been checked for authenticity. The editors declare that detected cases of scientific misconduct will be documented and made public by notifying relevant entities (institutions employing Authors, scientific institutions and associations, etc.).
Authors / Authors are asked to send the following documents to the Editor:
- declaration of the Author or Authors,
- statement of the Author or Authors,
- basic information about the article.
Universität Würzburg
Polnische Historische Mission
Philosophiegebäude
Am Hubland
97074 Würzburg, Germany
Stats
Number of views and downloads: 373
Number of citations: 0