Zur Wiederentdeckung einer handschriftlichen Chronik des Gymnasiums zu Thorn von Julius Emil Wernicke
DOI:
https://doi.org/10.12775/BPMH.2011.019Abstract
Odnalezienie rękopiśmiennej kroniki toruńskiego Gimnazjum autorstwa Juliusa Emila Wernickego
W artykule przedstawiono zachowaną w postaci pokaźnego rękopisu kronikę toruńskiego Gimnazjum. Autorem tego, znajdującego się obecnie w zbiorach berlińskiej Bibliothek für Bildungsgeschichtliche Forschung (BBF), dzieła jest Julius Emil Wernicke (1802-po 1858), który od 1824 roku do swojej przedwczesnej emerytury w roku 1846 pracował w Gimnazjum na stanowisku nauczyciela. Wykładał tu grekę i łacinę, przez pewien czas także religię, a od roku szkolnego 1838/1839 dodatkowo również historię i geografię. W 1839 roku J.E. Wernicke awansował na stanowisko przewodniczącego kolegium nauczycielskiego, a rok później nadano mu tytuł profesorski. Prace nad kroniką szkolną prowadził głównie w latach 1840 – 1847. Jeszcze za swojego życia autor przekazał rękopis toruńskiej Bibliotece Radzieckiej, gdzie – jak udało się wykazać źródłowo – przechowywano go przynajmniej do roku 1868. Nie wiadomo, kiedy dokładnie kronika znalazła się w posiadaniu Georga Kallinowskiego, który koło 1890 roku był uczniem toruńskiego Gimnazjum. Na początku 1939 roku, już po jego śmierci, żona przekazała rękopis Bibliotece Państwowej w Berlinie, skąd później trafi ł do BBF. Najobszerniejszą część kroniki jej autor poświęcił chronologicznemu omówieniu ważnych dla Gimnazjum wydarzeń, oczywiście począwszy od momentu założenia tej uczelni. Nieduże fragmenty poświęcone zostały innym toruńskim szkołom: św. Jana, św. Jakuba, szkole nowomiejskiej, a także Kolegium Jezuickiemu. Dużą część pracy stanowi rozdział dotyczący organizacji i życia gimnazjum (s. 66 – 436), w którym przedstawieni zostali poszczególni rektorzy i nauczyciele (mowa jest tu o ich wykształceniu, sytuacji rodzinnej i publikacjach). Opracowując kronikę toruńskiego Gimnazjum J.E. Wernicke korzystał z bogatych zbiorów archiwalnych, o czym świadczą zarówno sporządzone przez niego kopie dokumentów, jak i załączone oryginalne fragmenty dokumentacji. Jedynie w XIX wieku odnotowano pojedyncze przypadki korzystania z kroniki, poza tym stanowi ona niemalże całkowicie nieznany materiał źródłowy. Można więc mówić o ponownym odkryciu tego niezwykłego dokumentu, interesującego w równym stopniu dla polskich i niemieckich historyków.
Tłumaczenie/Übersetzt von Barbara Sapała
Downloads
Veröffentlicht
Zitationsvorschlag
Ausgabe
Rubrik
Lizenz
Die Autoren sind verpflichtet, alle bei der Erstellung des Beitrages beteiligten Autoren zu benennen und (falls zutreffend) die Finanzierungsquellen der Publikation bekanntzugeben, sowie den Beitrag der Forschungsinstitutionen, Verbände und anderen Einrichtungen („financial disclosure“) aufzuführen. Bei Beiträgen, die von zwei oder mehreren Autoren verfasst wurden, sind die Autoren verpflichtet, der Redaktion eine Stellungnahme über den Beitrag einzelner Autoren (einschließlich ihre Zugehörigkeit und Angabe des Autors / Autoren der Konzepte, Annahmen, Methoden etc.) zu übermitteln. Die Hauptverantwortung für den Text trägt der ihn einreichende Autor. Ferner bestätigt der korrespondierende Autor mit der Einreichung, dass alle beteiligten Autoren einer Veröffentlichung zustimmen.
Bitte beachten Sie, dass die Redakteure des Bulletins der Polish Historical Mission das Anti-Plagiat-Programm iThenticate verwenden. Seit 2016 wird jeder Artikel auf Echtheit geprüft. Die Herausgeber erklären, dass aufgedeckte Fälle von wissenschaftlichem Fehlverhalten dokumentiert werden und durch Anzeige bei den entsprechenden Einrichtungen (Arbeitgeber der Autoren, wissenschaftliche Institutionen und Verbände, etc.) der Öffentlichkeit bekanntgegeben werden. Die Erklärung ist ist auch in Form eines Word-Dokuments verfügbar: Eklärung des Autors / der Autoren.
Stats
Number of views and downloads: 373
Number of citations: 0