Use of Torture in Polish-Lithuanian Commonwealth (Rzeczpospolita) in the 16th–18th Century
A Contribution to the Legal History
DOI:
https://doi.org/10.12775/BPMH.2025.005Keywords
torture; court proceeding; the law of Old Poland; Polish noble republic (Rzeczpospolita)Abstract
Torture was practiced in the Polish lands from the middle of the 16th until the second half of 18th century and was a legal procedure used in court proceedings. Two forms of torture were used: pulling defendant’s arms out of joints and burning sides of his or her body. The purposes of torture were expediting judicial proceedings, incapacitation of the defendant, societal deterrence. Torture was abolished in 1776 by an act of the Polish Parliament (sejm).
References
Bibliografia / Bibliografie / Bibliography
Źródła drukowane / Gedruckte Quellen / Printed Sources
Beccaria, Cesare: O przestępstwach i karach wykład. 1772.
Blackstone, William: Prawo kryminalne angielskie, 1. 1786.
Czechowicz, Jakub: Praktyka kryminalna, to jest wzór rozważnego i porządnego spraw kryminalnych sądzenia. 1769.
Filangieri, Gaetano: Nauka prawodawctwa [sic], 1–8. 1791–1793.
Groicki, Bartłomiej: Ten postępek wybran jest z praw cesarskich, który Karolus V cesarz kazał wydać. 1559.
Kitowicz, Jędrzej: Opis obyczajów za panowania Augusta III. 1951.
Koranyi, Karol (Hg.): Groicki, Bartłomiej: Artykuły prawa majdeburskiego. Postępek sądów około karania na gardle. Ustawa płacej u sądów. 1954.
Koranyi, Karol (Hg.): Groicki, Bartłomiej: Porządek sądów i spraw miejskich prawa majdeburskiego w Koronie Polskiej. 1953.
Montesquieu, Charles-Louis de Secondat: Duch czyli treść praw albo o stosowności którą powinny mieć prawa, 1–2. 1777–1778.
Ohryzko, Jozafat (Hg.): Volumina Legum. 1859–1860.
Ostrowski, Teodor: Prawo cywilne albo szczególne narodu polskiego, 1. 1784.
Stroband, Heinrich (Hg.): Das alte Cölmische Recht. 1584.
Literatura / Literatur / Literature
Borkowska-Bagieńska, Ewa: Zbiór praw sądowych Andrzeja Zamoyskiego. 1986.
Dargun, Lotar: O źródłach prawa miast polskich w wieku szesnastym, II. O źródłach porządku sądowego spraw miejskich prawa magdeburskiego przez Bartłomieja Groickiego, in: Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Historyczno-Filozoficznego Akademii Umiejętności, 22. 1887.
Folter, die, in: Digitales Wörterbuch der deutschen Sprache, URL: https://www.dwds.de/wb/Folter (21.10.2024)
Głuszak, Marcin: Zbiór rezolucji Rady Nieustającej z lat 1786–1788. 2016.
Janicka, Danuta: Dowody w procesie karnym w świetle trzech rewizji prawa chełmińskiego z XVI wieku, in: Borkowska-Bagieńska, Ewa / Olszewski, Henryk (Hg.): Historia prawa. Historia kultury. Liber Memorialis Vitoldo Maisel dedicatus. 1994, S. 167–183.
Janicka, Danuta: Groicki, Bartolomaeus (um 1534–1605), in: Handwörterbuch zur deutschen Rechtsgeschichte, Lfg. 11. 2010, S. 561–562.
Kaczor, Dariusz: Przestępczość kryminalna i wymiar sprawiedliwości w Gdańsku w XVI–XVIII wieku. 2005.
Kamler, Marcin: Rola tortur w polskim sądownictwie miejskim drugiej połowy XVI i pierwszej połowy XVII wieku, in: Kwartalnik Historyczny, 95/3. 1988, S. 107–125.
Kamler, Marcin: Złoczyńcy. Przestępczość w Koronie w drugiej połowie XVI i pierwszej połowie XVII wieku (w świetle ksiąg sądowych miejskich). 2010.
Klementowski, Marian / Skrętowicz, Edward: Z dziejów zniesienia tortur w Polsce, in: Studia Kryminologiczne, Kryminalistyczne i Penitencjarne, 9. 1979, S. 363–384.
Koncewicz, Łukasz: Nowy słownik podręczny łacińsko-polski, [um 1952].
Koranyi, Karol: O postępowych tradycjach w polskim piśmiennictwie karnym, in: Państwo i Prawo, 7/3. 1952, S. 541–555.
Koranyi, Karol: Wpływ prawa flandryjskiego na polskie w XVI wieku (Damhouder – Groicki), in: Dąbkowski, Przemysław (Hg.): Pamiętnik Historyczno-Prawny, 4/4. 1927, S. 165–256.
Kus, Józef: Księgi złoczyńców. O przestępcach i wymiarze sprawiedliwości w dawnym Lublinie. 2002.
Kutrzeba, Stanisław: Dawne polskie prawo sądowe w zarysie (I. Prawo karne. II. Postępek sądowy). 1927.
Łaszewski, Ryszard: Wiejskie prawo karne w Polsce XVII i XVIII wieku. 1988.
Lityński, Adam: (Recenzja) Danuta Janicka, Polska myśl prawnokarna XIX–XX wieku: autorzy i ich dzieła. Od szkoły klasycznej do socjologicznej, posłowie J. Lachowski, in: Czasopismo Prawno-Historyczne, 70/2. 2018. S. 428–432.
Lityński, Adam: Z zagadnień reformy prawa karnego w Polsce (1764–1794), in: Lityński, Adam: Od Rzeczypospolitej szlacheckiej do Rzeczypospolitej Ludowej. Studia z dziejów prawa karnego. 2005, S. 9–17.
Maisel, Witold: Sądownictwo miasta Poznania do końca XVI wieku. 1961.
Maisel, Witold: Tortury w praktyce sądu kryminalnego miasta Poznania w wiekach XVI–XVIII, in: Studia i Materiały do Dziejów Wielkopolski i Pomorza, 13/1. 1979, S. 115–125.
Makarewicz, Juliusz: Instygator w dawnym prawie polskim, Lwów 1923, in: Archiwum Towarzystwa Naukowego we Lwowie, Wydział II Historyczno-Filozoficzny, 1. 1923.
Michalski, Jerzy: Jeszcze o konstytucji Sejmu 1976 roku ‘Konwikcje w sprawach kryminalnych’, in: Kwartalnik Historyczny, 103/3. 1996, S. 89–101.
Mikołajczyk, Marian: Kilka uwag o torturach w prawie ziemskim w Polsce, in: Lityński, Adam (Hg.): Z dziejów sądów i prawa. 1992, S. 55–64.
Mikołajczyk, Marian: O torturach w prawie miast polskich XVI–XVIII wieku, in: Lityński, Adam / Mikołajczyk, Marian (Hg.): Z dziejów prawa. 2005, S. 25–76.
Mikołajczyk, Marian: Proces kryminalny w miastach Małopolski XVI–XVIII wieku. 2013.
Mikołajczyk, Marian: Z dziejów wymuszania zeznań w Polsce (na podstawie praktyki krakowskiego sądu miejskiego w II połowie XVIII w.), in: Problemy Prawa Karnego, 21. 1995, S. 89–94.
Mikuła, Maciej (Hg.): Księga kryminalna miasta Dobczyc 1699–1737. 2013.
Pilaszek, Małgorzata: Procesy o czary w Polsce w wiekach XV–XVIII. 2008.
Pilaszek, Małgorzata: W poszukiwaniu prawdy. O działalności sądów kryminalnych w Koronie XVI–XVIII w., in: Przegląd Historyczny, 89/3. 1998, S. 361–381.
Rafacz, Józef: Sprawy karne w sądach miejskich w epoce nowożytnej, in: Kwartalnik Historyczny, 47/1. 1933, S. 557–575.
Rosenblatt, Józef: Czarownica powołana. Przyczynek do historii spraw przeciw czarownicom w Polsce. 1883.
Rozenkranz, Edwin: Inquisitio corporalis w praktyce gdańskich sądów miejskich do 1776 r., in: Rocznik Gdański, 39/1. 1979, S. 179–188.
Salmonowicz, Stanisław: Franciszek Minocki (1731–1784) jako pisarz prawa karnego, in: Miscellanea iuridica złożone w darze Karolowi Koranyiemu w czterdziestolecie pracy naukowej. 1961, S. 121–146.
Salmonowicz, Stanisław: Procesy o czary w Polsce. Próba rozważań modelowych, in: Bałtruszajtys, Grażyna (Hg.): Prawo wczoraj i dziś. Studia dedykowane profesor Katarzynie Sójce-Zielińskiej. 2000, S. 303–322.
Szafrański, Wojciech: Kodeks Stanisława Augusta. 2007.
Uruszczak, Wacław: Historia państwa i prawa polskiego 966–1795. 2021.
Uruszczak, Wacław: Korektura prawa z 1532 roku. Studium historycznoprawne, 1. 1990.
Uruszczak, Wacław: The torture in practice of the Wiśnicz Criminal Court in the seventeenth century, in: Humanitarian Traditions of the Polish Criminal Procedure, in: Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego, 648, Prace Prawnicze, 102. 1983, S. 23–28.
Wałęga, Stanisław: O katach, hyclach i oprawcach w dawnym Toruniu, in: Rocznik Toruński, 10. 1975, S. 275–311.
Wijaczka, Jacek: Czarownicom żyć nie odpuścisz. Procesy o czary w Polsce w XVII–XVIII wieku. 2022.
Zaremska, Hanna: Niegodne rzemiosło. Kat w społeczeństwie Polski XIV–XVI w. 1986.
Zdrójkowski, Zbigniew: ‚Praktyka kryminalna’ Jakuba Czechowicza, jej źródła i system na tle rozwoju współczesnego prawa karnego zachodniej Europy. 1949.
Zdrójkowski, Zbigniew: Zarys dziejów prawa chełmińskiego 1233–1862. 1983.
Downloads
The publisher's shop:
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2025 Danuta Janicka
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
The author submitting the text for publication is obliged to disclose all authors involved in the preparation of the text and (if applicable) an indication of the sources of financing of the publication, the contribution of scientific research institutions, associations and other entities ("financial disclosure").
In the case of texts prepared by two or more Authors, the Authors are obliged to send to the Editorial Staff a statement about the contribution of individual Authors to the publication (including their affiliation and an indication of the Author / Authors of the concepts, assumptions, methods, etc.). The main responsibility for the text lies with the author submitting it to the Editorial Board.
Please be advised that the editors of the Bulletin of the Polish Historical Mission are using the iThenticate anti-plagiarism program, since 2016 each article has been checked for authenticity. The editors declare that detected cases of scientific misconduct will be documented and made public by notifying relevant entities (institutions employing Authors, scientific institutions and associations, etc.).
Authors / Authors are asked to send the following documents to the Editor:
- declaration of the Author or Authors,
- statement of the Author or Authors,
- basic information about the article.
Universität Würzburg
Polnische Historische Mission
Philosophiegebäude
Am Hubland
97074 Würzburg, Germany
Stats
Number of views and downloads: 53
Number of citations: 0
