„Uprzejmie proszę o sprawdzenie, czy możliwe jest anulowanie denaturalizacji”. Studium wybranych przypadków walki migrantów żydowskich z pozbawieniem ich obywatelstwa niemieckiego w Wolnym Państwie Brunszwiku po 1933 roku
DOI:
https://doi.org/10.12775/BPMH.2022.010Słowa kluczowe
Trzecia Rzesza; narodowy socjalizm; antysemityzm; naturalizacja; migracja; „Żydzi wschodni” („Ostjuden“)Abstrakt
W artykule przeanalizowano – posługując się konkretnymi przykładami – reakcje Żydówek i Żydów, którzy imigrowali do Brunszwiku z Europy Środkowo-Wschodniej, na Ustawę o cofnięciu naturalizacji z początków rządów narodowych socjalistów. Jego tematem jest zrozumienie precyzyjnych strategii stosowanych przez dotknięte tą ustawą osoby, które miały na celu zapobieżenie cofnięciu naturalizacji. Z jednej strony odwoływano się więc do wymienionych w rozporządzeniu wykonawczym do ustawy klauzul wyjątków („szczególne zasługi” i „szczególne wyróżnienie w I wojnie światowej”). Przywoływano również inne uzasadnienia, takie jak szczególnie trudna sytuacja społeczna, spodziewane komplikacje z zagranicą lub plany migracji. Tłumaczenie Renata Skowrońska
Bibliografia
Conrad Christoph / Kocka Jürgen: Einführung, in: Conrad Christoph / Kocka Jürgen (Hg.): Staatsbürgerschaft in Europa. Historische Erfahrungen und aktuelle Debatten. 2001, S. 9-26.
Dohrn Verena / Pickhan Gertrud (Hg.): Transit und Transformation. Osteuropäisch-jüdische Migranten in Berlin 1918–1939. 2010.
Dohrn Verena / Saß Kathrin: Einführung, in: Dohrn Verena / Saß Kathrin (Hg.): Transit und Transformation. Osteuropäisch-jüdische Migranten in Berlin 1918–1939. 2010, S. 9–22.
Ehrhardt Frank: Die Enteignung jüdischer Kaufleute in Braunschweig 1933–1939, in: Frank Ehrhardt / Ludewig Ulrich / Wettern Michael (Hg.): Beiträge zur Geschichte Braunschweigs im Nationalsozialismus, 2: Täter, Opfer, Nutznießer. 2016, S. 129–198.
Fox John P.: Weimar Germany and the Ostjuden, 1918–1923. Acceptance or Expulsion?, in: Bramwell Anna C. (Hg.): Refugees in the Age of Total War. 1988, S. 51–68.
Gartner Lloyd P.: The Great Jewish Migration. Its East European Background, in: Tel Aviver Jahrbuch für deutsche Geschichte, 27. (1998), S. 107–133.
Gekommen um zu bleiben. Jüdische Migranten aus Osteuropa im Braunschweiger Land, URL: https://histbrun.hypotheses.org/1969 (20.11.2021).
Gosewinkel Dieter: „Unerwünschte Elemente“. Einwanderung und Einbürgerung der Juden in Deutschland 1848–1933, in: Tel Aviver Jahrbuch für deutsche Geschichte, 27. (1998), S. 71–106.
Gosewinkel Dieter: Einbürgern oder Ausschließen. Die Nationalisierung der Staatsangehörigkeit vom Deutschen Bund bis zur Bundesrepublik Deutschland. 2001.
Gosewinkel Dieter: Schutz und Freiheit? Staatsbürgerschaft in Europa im 20. und 21. Jahrhundert. 2016.
Höppner Solveig: Jewish Immigration to Saxony, 1834–1933. An Overview, in: Jahrbuch des Simon-Dubnow-Instituts, 1. (2002), S. 135–152.
Inge Blank: „… nirgends eine Heimat, aber Gräber auf jedem Friedhof.“ Ostjuden in Kaiserreich und Weimarer Republik, in: Bade Klaus J. (Hg.): Deutsche im Ausland – Fremde in Deutschland. Migration in Geschichte und Gegenwart. 1992, S. 324–332.
Krüger Christine G.: Nationalisierung oder Verbürgerlichung? Nationale und bürgerliche Selbstbeschreibungen deutscher und französischer Juden, in: Meiners Werner / Obenaus Herbert (Hg.): Juden in Niedersachsen auf dem Weg in die bürgerliche Gesellschaft. Vorträge des Arbeitskreises Jüdische Geschichte in der Historischen Kommission für Niedersachsen und Bremen. 2014, S. 215–230
Markus Stefanie / Scholz Christian: Invasion der „hosenverkaufenden Jünglinge“? Die Diskriminierung der Ostjuden in Monarchie und Republik, in: Sachor. Zeitschrift für Antisemitismusforschung, jüdische Geschichte und Gegenwart, 7. (1997), S. 40–55.
Menzel Ulrich: Die Steigbügelhalter und ihr Lohn. Hitlers Einbürgerung in Braunschweig als Weichenstellung auf dem Weg zur Macht und die Modernisierung des Braunschweiger Landes, 2020.
Oltmer Jochen: Einleitung. Staat im Prozess der Aushandlung von Migration, in: Oltmer Jochen (Hg.): Handbuch Staat und Migration in Deutschland seit dem 17. Jahrhundert. 2016, S. 1–42.
Oltmer Jochen: Flucht, Vertreibung und Asyl im 19. und 20. Jahrhundert, in: IMIS-Beiträge, 20. (2002), S. 107–134.
Rahden Till van: Die Grenze vor Ort. Einbürgerung und Ausweisung ausländischer Juden in Breslau 1860-1918, in: Tel Aviver Jahrbuch für deutsche Geschichte, 27. (1998), S. 47–69.
Roth Markus: „Ihr wisst, wollt es aber nicht wissen.“ Verfolgung, Terror und Widerstand im Dritten Reich. 2015.
Rother Bernd: Der Freistaat Braunschweig in der Weimarer Republik (1919–1933), in: Horst- Jarck Rüdiger / Schildt Gerhard (Hg.): Die Braunschweigische Landesgeschichte. Jahrtausendrückblick einer Region. 2000, S. 945–980.
Siegelberg Mira L.: Statelessness. A Modern History. 2020.
Tatz Colin Martin: Worlds Apart. The Re-Migration of South African Jews, 2007.
Voges Jonathan: Der Centralverein in der Provinz. Norbert Regensburger als „deutscher Staatsbürger jüdischen Glaubens“ in Braunschweig, in: Denz Rebekka / Gempp-Friedrich Tillmann (Hg.): Centralverein deutscher Staatsbürger jüdischen Glaubens. Anwalt zwischen Deutschtum und Judentum. 2020, S. 13–32.
Weihmann Susanne: David Wegmann – ein Leben in Helmstedt, in: Arbeitskreis Andere Geschichte e.V. (Hg.): Rundbrief, 2. 2021, S. 3–4.
Pobrania
Sklep wydawnictwa:
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 Jonathan Voges
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor zgłaszający tekst do publikacji zobowiązany jest do ujawnienia wszystkich autorów uczestniczących w przygotowaniu tekstu oraz (jeśli dotyczy) wskazanie źródeł finansowania publikacji, wkładzie instytucji naukowo-badawczych, stowarzyszeń i innych podmiotów („financial disclosure”). W wypadku tekstów przygotowanych przez dwóch lub wielu Autorów, Autorzy zobowiązani są do przesłania do Redakcji oświadczenia o wkładzie poszczególnych Autorów w powstanie publikacji (z podaniem ich afiliacji oraz wskazaniem Autora/Autorów koncepcji, założeń, metod itp.). Główną odpowiedzialność za tekst ponosi Autor zgłaszający go Redakcji.
Informujemy, że Redakcja Biuletynu Polskiej Misji Historycznej korzysta z programu antyplagiatowego iThenticate, od 2016 roku każdy artykuł jest sprawdzany pod względem oryginalności. Redakcja oświadcza, że wykryte przypadki nierzetelności naukowej będą dokumentowane oraz upubliczniane poprzez powiadomienie odpowiednich podmiotów (instytucje zatrudniające Autorów, instytucje i stowarzyszenia naukowe itp.).
Autorzy/Autorki przesyłając artykuł przez stronę APCz składają oświadczenia dotyczące praw autorskich oraz przygotowania artykułu zgodnie z zasadami etycznymi dla prac naukowych. Oswiadczenie jest także dostępne w formie dokumentu word (oświadczenie).
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 323
Liczba cytowań: 0
