Od historycznej do etnicznej Polski. Od wizji Oskara Żebrowskiego do projektu Czesława Jankowskiego

Autores/as

  • Piotr Eberhardt Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyckiego Polskiej Akademii Nauk https://orcid.org/0000-0002-4601-1130

DOI:

https://doi.org/10.12775/SG.2021.01

Palabras clave

granice Polski, Oskar Żebrowski, Czesław Jankowski

Resumen

W artykule przedstawiono i porównano ze sobą dwa projekty granic politycznych potencjalnego państwa polskiego. Pierwszy z nich to wizja autorstwa Oskara Żebrowskiego powstała w Paryżu w 1847 r., drugi zaś zaprojektował Czesław Jankowski w 1914 r. Oba przedstawiały oryginalne koncepcje hipotetycznych przyszłych granic Polski, zostały zilustrowane mapami, opisane i zinterpretowane. Wizja Żebrowskiego nawiązywała do zaszłości historycznych, Jankowskiego zaś oparta była o kryteria etniczne, wyznaczył on przyszłe granice Polski, biorąc pod uwagę migracje, umiejscowienie ludności i zasięg języka polskiego. Oba projekty różniły się znacznie położeniem i kształtem granic, co wynikało z odmiennego podejścia autorów. Analiza obu map i porównanie z rzeczywistymi powojennymi granicami Polski umożliwia weryfikację dokładności i realizmu każdej z koncepcji.

Biografía del autor/a

Piotr Eberhardt, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyckiego Polskiej Akademii Nauk

prof. dr hab. Piotr Eberhardt (zm. 2020) – pracownik Zakładu Przestrzennego Zagospodarowania w Instytucie Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania Polskiej Akademii Nauk, przewodniczący Rady Naukowej Instytutu Geopolityki

Citas

Bujak F., Oskar Żebrowski i jego pogląd na dzieje Polski, Kraków 1936.

Eberhardt P., Polska i jej granice. Z historii polskiej geografii politycznej, Lublin 2004.

Jankowski Cz., Polska etnograficzna, Warszawa 1914.

Romer E., Przyrodzone podstawy Polski historycznej, Lwów 1912.

Sykulski L., Oskar Żebrowski – prekursor geopolityki polskiej, „Przegląd Geopolityczny”, 2, 2010, s. 169–174.

Wapiński R., Polska i małe ojczyzny Polaków. Z dziejów kształtowania się świadomości narodowej w XIX i XX wieku po wybuch II wojny światowej, Wrocław 1994.

Wysłouch B., Szkice programowe, „Przegląd Społeczny”, (6), 1886, s. 395–493.

Żebrowski O., Polska. Ogólny zarys przyczyn wzrostu i upadku dawnego państwa polskiego, Paryż 1847.

Studia Geohistorica

Descargas

Publicado

2022-01-15

Cómo citar

1.
EBERHARDT, Piotr. Od historycznej do etnicznej Polski. Od wizji Oskara Żebrowskiego do projektu Czesława Jankowskiego. Studia Geohistorica. Online. 15 enero 2022. No. 9, pp. 7-20. [Accessed 4 julio 2025]. DOI 10.12775/SG.2021.01.

Número

Núm. 9 (2021)

Sección

Artykuły

Licencia

Creative Commons License

Esta obra está bajo una licencia internacional Creative Commons Atribución-SinDerivadas 4.0.

Licencja

Autor/współautor upoważniony przez pozostałych współautorów do ich reprezentowania (autor korespondencyjny) zgłoszonego „utworu” oświadcza, że przysługują mu autorskie prawa do utworu, które nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem. Utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób, ani nie jest ograniczony prawami na rzecz osób trzecich. Utwór nie był wcześniej publikowany pod tym samym lub innym tytułem, nie stanowi również części innej publikacji. Utwór nie jest obecnie przedmiotem postępowania w innym wydawnictwie.

Autor/Współautor zgłasza utwór do publikacji w czasopiśmie „Studia Geohistorica” i tym samym potwierdza, że:

  1. Utwór został przygotowany zgodnie z zasadami edytorskimi obowiązującymi w czasopiśmie.
  2. Utwór zawiera informacje o źródłach finansowania badań, które stanowiły podstawę jego opracowania.
  3. Wyraża zgodę na przekazanie utworu do podwójnej recenzji, na podstawie której redakcja podejmie decyzję o przyjęciu lub odrzuceniu utworu do publikacji.
  4. Wyraża zgodę na dokonanie przez redakcję koniecznych zmian utworu wynikających z opracowania redakcyjnego.
  5. Zobowiązuje się do niezwłocznego dokonania korekty autorskiej utworu, po jego akceptacji przez redakcję. Niedokonanie korekty autorskiej w terminie 14 dni od daty otrzymania materiałów, traktowane będzie za zgodę na wydanie utworu w postaci przekazanej do korekty.

Autor/Współautor udziela Instytutowi Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN i Polskiemu Towarzystwu Historycznemu nieodpłatnej, nieograniczonej terytorialnie i czasowo nieodpłatnej licencji niewyłącznej na korzystanie z utworu pod warunkiem jego przyjęcia do opublikowania w czasopiśmie „Studia Geohistorica”, na następujących polach eksploatacji:

  1. Utrwalanie, zwielokrotnianie i wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową i zapisu elektronicznego.
  2. Obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono: wprowadzanie do obrotu, sprzedaż, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, również w sieci Internet.
  3. Włączenie utworu w skład utworu zbiorowego.
  4. Tłumaczenia na inne języki i rozpowszechniania tych tłumaczeń.

Autor/Współautor wyraża zgodę na udzielanie udostępnianie utworu przez Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN i Polskie Towarzystwo Historyczne na licencji:
Creative Commons Uznanie autorstwa – 4.0 Międzynarodowe Deed,
której pełny tekst dostępny jest na stronie internetowej: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/legalcode

Stats

Number of views and downloads: 696
Number of citations: 0