Miniatury portretowe Wincentego Lesseura na kości słoniowej
Badania warsztatu na przykładzie grupy miniatur z Kolekcji Książąt Czartoryskich Muzeum Narodowego w Krakowie
DOI:
https://doi.org/10.12775/AUNC_ZiK.2024.003Słowa kluczowe
Wincenty Lesseur, miniatura na kości słoniowej, miniatura portretowa, analiza XRF, spektroskopia ramanowska, badania nieniszcząceAbstrakt
W ramach przygotowań do nowej ekspozycji Muzeum Książąt Czartoryskich – Oddziału Muzeum Narodowego w Krakowie konieczne było przeprowadzenie konserwacji części należących do muzealnej kolekcji miniatur Wincentego Lesseura, co wykorzystano jako sposobność do rozpoznania i analizy warsztatu artysty. W tym celu grupę portretów poddano badaniom specjalistycznym: wykonano pomiary za pomocą spektroskopii fluoroscencji rentgenowskiej (makro-XRF) i spektroskopii Ramana (RS) oraz fotografie w światłach analitycznych, prowadzono obserwacje mikroskopowe. W wyniku badań zidentyfikowano kilkanaście pigmentów i ziarna skrobi na powierzchni obiektów. Szczególnie interesujące jest odkrycie, że artysta stosował błękit kobaltowy już w 1796 r., zanim pigment ten zdobył szerszą popularność w pierwszej połowie XIX wieku. Na podstawie ujawnionych sposobów nanoszenia i łączenia poszczególnych pigmentów opracowano technologię malarską Lesseura. Należy podkreślić, że badania zespołu miniatur, które wyszły spod jednej i tak znakomitej ręki to okoliczność wyjątkowa, zwłaszcza jeśli chodzi o warsztat miniaturzysty tworzącego na terenie Polski.
Bibliografia
Aronson, Julie, i Marjorie E. Wieseman. Perfect likeness: European and American Portrait Miniatures from the Cincinnati Art Museum. New Haven: Yale University Press, 2006.
Bacci, Mauro, i Marcello Picollo. „Non-Destructive Spectroscopic Detection of Cobalt
(II) in Paintings and Glass.” Studies in Conservation 41, nr 3 (1996): 136–144.
Bell, Ian M., Robin J. H. Clark, i Peter J. Gibbs. „Raman Spectroscopic Library of Natural and Synthetic Pigments (pre- . 1850 AD).” Spectrochimica Acta Part A: Molecular and Biomolecular Spectroscopy 53, nr 12 (1997): 2159–2179.
Bernatowicz, Aleksandra. Malarze w Warszawie czasów Stanisława Augusta. Status – aspiracje – twórczość. Warszawa: Instytut Sztuki PAN, 2016.
Bouchard, Michel, i Alessa Gambardella. „Raman Microscopy Study of Synthetic Cobalt Blue Spinels Used in the Field of Art.” Journal of Raman Spectroscopy 41 (2011): 1477–1485, https://doi.org/10.1002/jrs.2645.
Burgio, Lucia, i Robin J. H. Clark. „Library of FT-Raman Spectra of Pigments, Minerals, Pigment Media and Varnishes, and Supplement to Existing Library of Raman Spectra of Pigments with Visible Excitation.” Spectrochimica Acta Part A: Molecular and Biomolecular Spectroscopy 57, nr 7 (2001): 1491–1521.
Colding, Torben H. Aspects of Miniature Painting. Copenhagen: Munksgaard,1953.
Czartoryska, Izabela. Poczet pamiątek zachowanych w Domu Gotyckim w Puławach. Warszawa:
Drukarnia Banku Polskiego, 1828.
Eastaugh, Nicholas, Valentine Walsh, Tracey Chaplin, i Ruth Siddall. Pigment Compendium: A Dictionary and Optical Microscopy of Historic Pigments: A Dictionary and Optical Microscopy of Historical Pigments. New York: Taylor & Francis, 2013.
Enfield, William. Young Artist’s Assistant or Elements of the Fine Arts Containing the Principles of Drawing, Painting in General, Crayon Painting, Oil Painting, Portrait Painting, Miniature Painting Designing, Colouring, Engraving. London: Simpkin and Marshall, 1822.
Geldof, Muriel, i Lidec Steyn. Van Gogh’s Studio Practice. Amsterdam: Mercatorfonds, 2013.
Hradilová, Janka, David Hradil, Michal Pech, Petr Bezdička, Vilém Neděla, Eva Tihlaříková, i Piotr Targowski. „Complementary Use of X-ray Based Imaging and Analytical Methods in the Investigation of Miniature Portraits.” Microchemical Journal 153 (2020): 104371, https://doi.org/10.1016/j.microc.2019.104371.
Kamińska-Krassowska, Halina. Miniatury Wincentego Lesseura i Walerii Tarnowskiej z dawnej kolekcji z Dzikowa w zbiorach Muzeum Polskiego w Rapperswil. Warszawa: Zamek Królewski w Warszawie, 1994.
Kamińska-Krassowska, Halina. „Wincenty de Lesseur – życie i działalność.” Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie 13 (1969): 145–259.
Kah, Yaw E., Mei Ki, i Mun Ling Lee. „Physicochemical, Thermal and Rheological Properties of Commercial Wheat Flours and Corresponding Starches.” Food Science: Technology and Nutrition 40, Suppl. 1 (2020): 51–59 https://doi.org/10.1590/fst.39718.
Kruczek, Lidia. Gabinet Miniatur. Pszczyna: Muzeum Zamkowe w Pszczynie, 2018.
Loon, Annelies van, Petria Noble, Geert van der Snickt, Koen Janssens, Abe Janssens, Izumi Nakai, i Joris Dik. „Artificial Orpiment, a New Pigment in Rembrandt’s Palette.” Heritage Science 5 (2017): 26–39.
Maniakowska-Jazownik, Zofia. „Problematyka konserwatorska miniatur ze zbiorów Muzeum Narodowego w Krakowie.” Rozprawa doktorska, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, 2020.
Maniakowska-Jazownik, Zofia, Anna Ryguła, i Marta Matosz. „Around the Set of Early -Modern Miniatures Painted on Parchment Donated by Konstanty Schmidt-Ciążyński in the Collection of the National Muzeum in Kraków.” Acta Universitatis Nicolai Copernici. Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo 53 (2022): 183–230, https://doi.org/10.12775/AUNC_ZiK.2022.005.
Leite Medeiros, Artur Manoel, i Carlos Alexandre Marques. „Key to Identification of Starch Grains Used as Foods.” bioRxiv. The Preprint Server for Biology (2018), https://doi.org/10.1101/392209.
Rastawiecki, Edward. Słownik malarzów polskich tudzież obcych w Polsce osiadłych lub czasowo w niej przebywających. T. 1. Warszawa: Nakładem autora, 1857.
Rastawiecki, Edward. Słownik malarzów polskich tudzież obcych w Polsce osiadłych lub czasowo w niej przebywających. T. 3. Warszawa: Nakładem autora, 1850.
Schuster, Kurt Christian, Horst Ehmoser, J. R. Gapes, i Bernhard Lendl. „On-line FT-Raman Spectroscopic Monitoring of Starch Gelatinisation and Enzyme Catalysed Starch Hydrolysis.” Vibrational Spectroscopy 22 (2000): 181–190, https://doi.org/10.1016/S0924-2031(99)00080-6.
Słownik artystów polskich i obcych w Polsce działających (zmarłych przed 1966 r.): malarze, rzeźbiarze, graficy: uzupełnienia i sprostowania do tomów 1–4. Red. Janusz Derwojed. T. 5. Warszawa: Instytut Sztuki PAN / Wydawnictwo Krąg, 1993.
Vermeulen, Marc, Karel Palka, Miroslav Vlček, i Jana Sanyova. „Study of Dry and Wet-Process Amorphous Arsenic Sulfides: Synthesis, Raman Reference Spectra, and Identification in Historical Art Materials.” Journal of Raman Spectroscopy (2018): 1–11.
Vermeulen, Marc, Steven Saverwyns, Alexia Coudray, Koen Janssens, i Jana Sanyova. „Identification by Raman Spectroscopy of Pararealgar as a Starting Material in the Synthesis of Amorphous Arsenic Sulfide Pigments.” Dyes and Pigments 149 (2018): 290–297.
Whittock, Nathaniel. The Miniature Painter’s Manual Containing Progressive Lessons on the Art of Drawing and Painting Likenesses from Life on Card-Board, Vellum, and Ivory, with Concise Remarks on the Delineation of Character and Caricature. London: Sherwood, Gilbert and Piper, 1844.
NETOGRAFIA
Mulholland, Richard. Rubies and Weasel’s Teeth: Reconstructing Nicholas Hilliard, V&A Blog, https://www.vam.ac.uk/blog/caring-for-our-collections/fake-rubies-and-weasels-teeth-reconstructing-nicholas-hilliard
Le Guide des Fournisseurs de Materiel Pour Artistes, France, XVIII–XX sičcles, Société du Guide Labreuche SAS, https://www.guide-labreuche.com/collection/maisons/ maison-binant-souchard-hadrot
Chwałek-Oczkowska, Monika. Waleria hr. Tarnowska, https://waleria-tarnowska.pl/dzienniki/tlumaczenie-dziennikow/
Chwałek-Oczkowska, Monika. Waleria hr. Tarnowska, https://waleria-tarnowska.pl/dzienniki/
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Zofia Maniakowska-Jazownik, Anna Ryguła, Marta Matosz
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
CC BY-ND 4.0. Posiadaczem prawa autorskiego (Licencjodawcą) jest Autor, który na mocy umowy licencyjnej udziela nieodpłatnie prawa do eksploatacji dzieła na polach wskazanych w umowie.
- Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji niewyłącznej na korzystanie z Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego w następujących polach eksploatacji: a) utrwalanie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; b) reprodukowanie (zwielokrotnienie) Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego drukiem i techniką cyfrową (e-book, audiobook); c) wprowadzania do obrotu egzemplarzy zwielokrotnionego Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; d) wprowadzenie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego do pamięci komputera; e) rozpowszechnianie utworu w wersji elektronicznej w formule open access na licencji Creative Commons (CC BY-ND 4.0) poprzez platformę cyfrową Wydawnictwa Naukowego UMK oraz repozytorium UMK.
- Korzystanie przez Licencjobiorcę z utrwalonego Utworu ww. polach nie jest ograniczone czasowo ilościowo i terytorialnie.
- Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji do Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego nieodpłatnie na czas nieokreślony
PEŁEN TEKST UMOWY LICENCYJNEJ >>
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 6
Liczba cytowań: 0
