Badania podobrazi malarskich caravaggionistów na podstawie obrazów z polskich kolekcji muzealnych

Abstrakt

Badania nad podłożami malarskimi caravaggionistów przeprowadzono w ramach projektu badawczego Technika i technologia obrazów caravaggionistów w oparciu o polskie zbiory muzealne. Projekt został sfinansowany przez Narodowe Centrum Nauki (nr 2013/09/N/HS2/02116, PRELUDIUM V) i jest tematem rozprawy doktorskiej realizowanej pod kierunkiem prof. Jerzego Nowosielskiego.

Powstanie nowej estetyki za sprawą Michealangelo Merisiego zwanego Caravaggio spowodowało modę na naśladowanie zasad luminizmu, nowych form i tematów w środowiskach artystycznych Włoch, Hiszpanii, Niderlandów, Niemiec i Francji.  Artyści przyjęli zasady warsztatowe od Caravaggia, jednak w użytych materiałach można doszukać się naleciałości z tradycji kręgów artystycznych, z których się wywodzili. Caravaggioniści najczęściej stosowali grubo tkane płótna, często o skośnym splocie, które służyły uzyskaniu określonych efektów artystycznych. Jednak jednym z najważniejszych aspektów technologii Caravaggia i jego naśladowców było użycie barwnych zapraw, które odgrywały ogromną rolę w budowaniu tonacji całego obrazu i oddaniu dramatyzmu przedstawianych scen. Kolory zapraw u poszczególnych artystów często różniły się dość znacznie między sobą i użytymi wypełniaczami.

Do badań wybrano 23 obrazów z polskich muzeów. Na szlifach stratygraficznych przeprowadzono badania wypełniaczy zapraw metodą SEM–EDS, co pozwoliło wykazać podobieństwa i różnice pomiędzy poszczególnymi warsztatami.