Research on the Jewish Community in Polish Social Sciences: Achievements, Perspectives and Scientific Challenges over the Last Two Decades
DOI:
https://doi.org/10.12775/AUNC_PED.2018.011Słowa kluczowe
Żydzi, badania społeczne, dorobek naukowyAbstrakt
W artykule chciałabym skupić się na analizie dorobku badaczy kultury i społeczności żydowskiej w Polsce. Ostatnie dekady przyniosły liczne publikacje z tego zakresu. Przeważają prace historyczne, ja jednak chciałabym zwrócić uwagę na nieco rozproszone prace badawcze z zakresu nauk społecznych (socjologii, psychologii, pedagogiki). Kim są badacze podejmujący tematykę żydowską? Co ich łączy, a co indywidualizuje podejście naukowe? Czy wszyscy wpisują się w dyskurs badań nad „renesansem tożsamości i społeczności żydowskiej”? Przy tym, są to zarówno naukowcy związani ze środowiskiem, jaki i prezentujący spojrzenie z zewnątrz (też młodzi badacze zagraniczni interesujący się polskimi Żydami). Zakresy ich badań są dość zróżnicowane, obejmują m.in.: kwestie związane z budowaniem tożsamości żydowskiej, struktur instytucjonalnych; życiem religijnym i działalnością stowarzyszeń religijnych oraz świeckich; relacjami z kulturą dominującą; edukacją nieformalną oraz szkolnictwem żydowskim, wychowaniem w rodzinie.
Bibliografia
Antonik, Joanna. “Współczesna, nieformalna edukacja żydowska w Polsce – analiza SWOT, Psychologia Wychowawcza 7 (2015): 135–149.
Banasiewicz-Ostrowska, Ewa. “Życie religijne i jego organizacja w gminie żydowskiej we Wrocławiu”. Roczniki Teologiczne 42 (9) (2015): 173–190.
Banasiewicz-Ossowska, Ewa. “Tożsamość społeczno-kulturowa młodych Żydów wrocławskich”. Zeszyty Etnologii Wrocławskiej 1 (24) (2016): 53–63.
Bilewicz, Michał. “Czy kontakt Polaków z Żydami zmniejsza antysemityzm?” In: Różni razem. Młodzi polscy naukowcy o Żydach. ed. Jolanta Żyndul. 249–257. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2008.
Bilewicz, Michał, Krzemiński, Ireneusz. “Anti-Semitism in Poland and Ukraine: The belief in Jewish control as a mechanism of scapegoating”. International Journal of Conflict and Violence 4 (2010): 234–243.
Bilewicz, Michał, Wójcik, Adrian. “Does Identification predict Community involvement? Exploring consequences of Social Identification among the Jewish minority in Poland”. Journal of Community & Applied Social Psychology” 20 (2010): 72–79. DOI: 10.1002/casp.1012
Bilewicz, Michał, Winiewski, Mikołaj, Radzik, Zuzanna. “Antisemitism in current Poland: Psychological,religious and historical aspects”. Journal for the Study of Antisemitism, 4 (2012): 801–820.
Cukras-Stelągowska, Joanna. “Wokół debaty nad ubojem rytualnym w Polsce: analiza dyskursów publicznych”, Społeczeństwo i Polityka, 4 (45), 2015: 139–156.
Cukras-Stelągowska, Joanna. “Zdecydowanie żydowskie, wyraźnie polskie... Strategie narracyjne twórców Muzeum Historii Żydów Polskich Polin” Kultura – Społeczeństwo – Edukacja 2 (2017): 379–400.
Czerwonogóra, Katarzyna. “Były Żydówki, są Żydówki – kobiety żydowskie w Polsce na przykładzie Krakowa”. In: Ponad granicami. Kobiety, migracje, obywatelstwo. eds. Marta Warat, Alicja Małek. 149–175. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagielońskiego, 2010.
Czerwonogóra, Katarzyna. “Jak feminizm zmienił naukę? Wpływ teorii feministycznych na uprawianie refleksji akademickiej – na przykładzie własnych badań nad społecznością żydowską”. In: Współczesne nurty badawcze młodych naukowców. eds. Dominika Czajkowska-Ziobrowska, Matylda Gwoździcka-Piotrowska. Poznań: Instytut Naukowo-Wydawniczy „Maiuscula”, 2012.
Czerwonogóra, Katarzyna. Odrodzenie żydowskiej społeczności w Polsce z perspektywy kobiet, https://europa-uni.academia.edu/KatarzynaCzerwonog%C3%B3ra [accessed: 1.08.2018].
Datner, Helena, Melchior, Małgorzata. “Żydzi we współczesnej Polsce – nieobecność i powroty”, In: Mniejszości narodowe w Polsce, ed. Z. Kurcz, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 1997.
Ferro, Barrio. “Young Jews from the Old Continent. Europe as a catalyst for identity reconciliation amongst Polish-Jewish youth”. In: Europeans in-Between: Identities in a (Trans) Cultural Space: Selected Texts Presented at the European Studies Intensive Programme 2011, eds. Lars Klein, Martin Tamcke. 85–99. Göttingen: Euroculture consortium.
Gawron, Ewa. “Jewish studies in postwar Poland”. Scripta Judaica Cracoviensia 11 (2013): 55–66.
Gąsiorowski, Stefan (ed.). Studia żydowskie w Polsce – przeszłość, stan obecny, perspektywy. Studium selektywne, Kraków: Polska Akademia Umiejętności, 2014.
Gebert, Konstanty. “Jewish Identities in Poland: New, Old, and Imaginary”. In: Jewish Identities in the New Europe. ed. Jonathan Webber. 161–167. London: Littman Library of Jewish Civilization, 1994.
Grabski, August. “Współczesne życie religijne Żydów w Polsce”. In: Studia z dziejów i kultury Żydów w Polsce po 1945 roku. ed. Jerzy Tomaszewski. 143–202. Warszawa: TRIO, 1997.
Gudonis, Marius. “Constructing Jewish Identity in Post-Communist Poland. Part 1: Deassimilation without depolonization”. East European Jewish Affairs” 31 (2001): 1–14. DOI: 10.1080/13501670108577931
Gudonis, Marius. “Jewish identity a matter of choice? The case of young Jews in contemporary Poland, European Judaism: A Journal for the New Europe, vol. 34, No. 2 (2001): 132–143.
Gudonis, Marius. “Particularizing the universal: new Polish Jewish identities and a new framework of analysis”. In: New Jewish Identities: Contemporary Europe And Beyond. eds. Zvi Gitelman, Barry Kosmin, Andras Kovács, 243–262. Budapest: Central European University Press, 2003.
Halbersztadt, Jerzy. “Działalność Muzeum Historii Żydów Polskich”. In: Konferencja Mniejszość żydowska w Polsce – mity i rzeczywistość. ed. Piotr Zieliński. 56-60. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe 2010.
Hurwic-Nowakowska, Irena. Żydzi polscy (1945–1950). Analiza więzi społecznej, Warszawa: Wydaw. Instytutu Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk, 1996.
Kijek, Kamil. “Dla kogo i o czym? Muzeum Polin, historiografa Żydów a Żydzi jako „sprawa polska”. Studia Litteraria et Historica, 6 (2017), 1–20. https://doi.org/10.11649/slh.1363
Kopytek, Ewa. “Tradycje i wzorce wychowanie w rodzinie żydowskiej”. Państwo i Społeczeństwo VI (2) (2006): 23–34.
Krajewski, Stanisław. Poland and the Jews: Reflections of a Polish Polish Jew. Kraków: Austeria, 2005. Krajewski, Stanisław. Nasza żydowskość, Kraków: Austeria, 2010.
Krawczyk, Agnieszka. “Łódzkie organizacje niemieckie i żydowskie w kontekście teorii stowarzyszeń”. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego Prace Etnograficzne2015, 43 (2) (2015): 155–170.
Krzemiński, Ireneusz. Żydzi – Problem prawdziwego Polaka, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, 2015.
Lorenz, Jan. “Polish newcomers to Jewishness: A reflection in the wake of the revival”. In: Becoming Jewish: New Jews and Emerging Jewish Communities in a Globalized World. eds. Netanel Fisher, Tudor Parfitt. 167–184. Newcastle: Cambridge Scholars Publishing, 2016.
Melchior, Małgorzata. Zagłada a tożsamość. Polscy Żydzi ocaleni na „aryjskich papierach”. Analiza doświadczenia, Warszawa: IFIS PAN, 2004.
Pactwa, Bożena, Domagała, Anna. “Meandry tożsamości mniejszości żydowskiej w Polsce. Trzy pokolenia rodziny żydowskiej w Zagłębiu Dąbrowskim”. In: Status mniejszościowy i ambiwalencja w społeczeństwach wielokulturowych. eds. Janusz Mucha, B. Pactwa. Tychy: Śląskie Wydawnictwa Naukowe, 2008.
Reszke, Katka. Powrót Żyda. Narracje tożsamościowe trzeciego pokolenia Żydów w Polsce po Holokauście. Kraków–Budapeszt: Austeria, 2013.
Wilczura, Aleksandra. “Inkluzywność oparta na wartościach religijnych w edukacji społeczności żydowskiej w Polsce na przykładzie działalności Stowarzyszenia Żydowskiego Cukunft”. In: Między ekskluzją a inkluzją w edukacji religijnej. eds. Monika Humeniuk, Iwona Paszenda, 247-264. Wroclaw: Instytut Pedagogiki Uniwersytetu Wrocławskiego, 2017.
Singer, Sara. “Odnowa kultury żydowskiej w polskim społeczeństwie”. Zeszyty Naukowe DWSPiT. Studia z Nauk Społecznych 7 (2014): 39–54. Tomaszewski, Jerzy (ed.). Śladami Polin: studia z dziejów Żydów w Polsce, Warszawa: Wydawnictwo Cykady, 2002.
Wodziński, Michał. “Studia żydowskie w Polsce wczoraj i dziś”. Studia Judaica” 1–2 (2012): 49–75.
Wójcik, Adrian, Bilewicz, Michał. “Beyond Ethnicity – the role of coming from a mixed-origin family for Jewish identity. A Polish case”. In: Hybride Identitäten des Jüdischen. Gemischte Familien und patrilineare Juden. eds. Lea Wohl von Haselberg. 133–145. Berlin: Bohlau Verlag, 2014.
Wróbel, Piotr J. “Modern Syntheses of Jewish History in Poland: A Review”. Studia Judaica. Special English Issue (2017): 117–130. doi:10.4467/24500 100STJ.16.020.7372 www.cbu.psychologia.pl [access: 1.08.2018].
Zubrzycki, Geneviève. “Religion, Religious Tradition, and Nationalism: Jewish Revival in Poland and “Religious Heritage” in Quebec. Journal for the Scientific Study of Religion 51 (3) (2012): 442–455.
Zubrzycki, Geneviève. “Nationalism, “Philosemitism” and Symbolic Boundary-Making in Contemporary Poland”. Comparative Studies in Society and History 2016: 71–73.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 253
Liczba cytowań: 0