http://www.home.umk.pl/~aunc_pedagogika/
Przejdź do sekcji głównej Przejdź do głównego menu Przejdź do stopki
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język
    • English
    • Język Polski
  • Menu
  • Strona domowa
  • Aktualny numer
  • Archiwum
  • Ogłoszenia
  • O czasopiśmie
    • O czasopiśmie
    • Przesyłanie tekstów
    • Zespół redakcyjny
    • Rada Redakcyjna
    • Recenzenci
    • Polityka prywatności
    • Kontakt
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język:
  • English
  • Język Polski

Acta Universitatis Nicolai Copernici Pedagogika

Kobiety na toruńskiej pedagogice. Analiza zatrudnienia i awansów naukowych w latach 1945–2006 w kontekście nierówności płciowych
  • Strona domowa
  • /
  • Kobiety na toruńskiej pedagogice. Analiza zatrudnienia i awansów naukowych w latach 1945–2006 w kontekście nierówności płciowych
  1. Strona domowa /
  2. Archiwum /
  3. Tom 50 Nr 2 (2025): Acta Universitatis Nicolai Copernici. Pedagogika /
  4. ARTYKUŁY

Kobiety na toruńskiej pedagogice. Analiza zatrudnienia i awansów naukowych w latach 1945–2006 w kontekście nierówności płciowych

Autor

  • Violetta Kopińska Wydział Filozofii i Nauk Społecznych, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu https://orcid.org/0000-0002-5255-9995
  • Dagna Dejna Wydział Filozofii i Nauk Społecznych, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu https://orcid.org/0000-0003-0722-1992
  • Katarzyna Wasilewska-Ostrowska Wydział Filozofii i Nauk Społecznych, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu https://orcid.org/0000-0001-5308-7718

DOI:

https://doi.org/10.12775/AUNC_PED.2025.011

Słowa kluczowe

pedagogika, kobiety w nauce, nierówności płciowe, awans naukowy

Abstrakt

Celem niniejszego artykułu jest analiza zatrudniania i awansów naukowych kobiet pracujących na toruńskiej pedagogice od jej powstania aż do 2006 roku. W artykule tym zaprezentowano specyfikę pracy kobiet na uczelniach, a zwłaszcza trudności, jakie jej towarzyszą. Ukazany został także rys historyczny i funkcjonowanie tej dyscypliny na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika, które podzielono na pięć okresów: od Katedry Pedagogiki do Instytutu Pedagogiki i Psychologii; w stronę Instytutu Pedagogiki; dynamiczny rozwój ku samodzielności – idea powstania nowego wydziału skupiającego przedstawicieli nauk pedagogicznych; Wydział Nauk Pedagogicznych; ponownie Instytut Nauk Pedagogicznych, mieszczący się w strukturze organizacyjnej Wydziału Filozofii i Nauk Społecznych. Badania obejmowały trzy pierwsze etapy. Wykorzystana w nich została metoda desk research, a główne pytania badawcze brzmiały: Jak zmieniała się liczba zatrudnionych kobiet w porównaniu do mężczyzn w poszczególnych okresach funkcjonowania toruńskiej pedagogiki w latach 1945–2006? Jak wyglądała dynamika awansowania naukowego kobiet w porównaniu do mężczyzn w poszczególnych okresach funkcjonowania toruńskiej pedagogiki w latach 1945–2006? Uzyskane dane zostały skategoryzowane i podzielone na dane statystyczne związane ze strukturą zatrudnienia i dane dotyczące historii toruńskiej pedagogiki. W dalszej części przedstawiono wyniki badań oraz wnioski. Z dokonanych analiz obejmujących bardzo sfeminizowaną dyscyplinę, jaką jest pedagogika, wyłania się obraz nierówności płciowych w obrębie zatrudniania kobiet i mężczyzn oraz ich awansów naukowych.

Bibliografia

Materiały źródłowe:

Baza Wiedzy Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. https://omega.umk.pl/index.seam (dostęp: 12.12.2024).

Duczkowska-Moraczewska, H., Kalembka, S. Pracownicy nauki i dydaktyki Uniwersytetu Mikołaja Kopernika 1945–2004: materiały do biografii /

oprac. H. Duczkowska-Moraczewska [et al.]; koncepcja i red. S. Kalembka. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2006.

Kalembka, S. red. Pracownicy nauki i dydaktyki Uniwersytetu Mikołaja Kopernika 1945–1984: materiały do biografii. Toruń: Uniwersytet Mikołaja Kopernika, 1987. https://kpbc.umk.pl/publication/16534 (dostęp: 11.03.2025).

Kalembka, S. red. Pracownicy nauki i dydaktyki Uniwersytetu Mikołaja Kopernika 1945–1994: materiały do biografii. Toruń: Uniwersytet Mikołaja Kopernika,1995. https://kpbc.umk.pl/dlibra/publication/16535/edition/25661/content (dostęp: 11.03.2025).

Marek, E. 2004. „Wkład profesora Ryszarda Więckowskiego w rozwój polskiej pedagogiki wczesnoszkolnej”. Nauczyciel i Szkoła 3–4(24–25): 357–372.

Nauka Polska. https://nauka-polska.pl/#/home/search?_k=5dk8qe (dostęp: 11.12.2024).

Pracownicy nauki i dydaktyki Uniwersytetu Mikołaja Kopernika 1945–1994: materiały do biografii. https://kpbc.umk.pl/dlibra/publication/16535/edition/25661 (dostęp: 12.12.2024).

Skład osobowy UMK: 1977, 1979, 1985, 1989, 1991, 1992, 1993, 1994, 1995,1996, 1997, 1998, 1999, 2000, 2001, 2003, 2006. https://kpbc.umk.pl/dlibra/publication/185662/edition/187765#structure (dostęp: 12.12.2024).

Skład osobowy Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu w roku akademickim: 1948/1949, 1949/1950, 1950/1951, 1953/1954, 1954/1955,

1956/1957, 1957/1958, 1958/1959, 1959/1960, 1960/1961, 1961/1962, 1962/1963, 1963/1964, 1965/1966, 1966/1967, 1968/1969, 1970/1971,

1972/1973, 1974/1975, 1981/1982. https://kpbc.umk.pl/dlibra/publication/185662/edition/187765#structure (dostęp: 12.12.2024).

Spis wykładów na rok akademicki: 1957/1958, 1958/1959, 1959/1960,1961/1962, 1962/1963, 1963/1964, 1964/1965, 1966/1967, 1967/1968.

https://kpbc.umk.pl/dlibra/publication/185662/edition/187765#structure (dostęp: 12.12.2024).

Wieczorek, B. „Feliks Korniszewski (1905–1986) – kierownik Działu Dokumentacji Naukowej Instytutu Pedagogiki”. W: Bibliotekarze bibliotek specjalnych, red. M. Lenartowicz, 114–119. Warszawa: Wydawnictwo SBP, 2007.

Wykaz przewodów doktorskich z zakresu pedagogiki i psychologii na UMK w Toruniu (1945–30.09.2019). https://www.pedagogika.umk.pl/panel/wp-content/uploads/historyczne-doktoraty-z-pedagogiki.pdf (dostęp: 10.12.2024).

Opracowania:

Bednarowska, Z. 2015. „Desk research – wykorzystanie potencjału danych zastanych w prowadzeniu badań marketingowych i społecznych”. Marketing i Rynek 7: 18–26.

Bełkot, J. 1999. Historia Uniwersytetu. Toruń: Uniwersytet Mikołaja Kopernika.https://www.umk.pl/uczelnia/historia/ (dostęp: 13.06.2025).

Bełkot, J., Nemere-Czachowska, K. oprac. Uniwersytet Mikołaja Kopernika: informator. Wyd. 2. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 1999.

Bełkot, J. red. Uniwersytet Mikołaja Kopernika 1966–1980 T. 1. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 1992.

Bełkot, J. red. Uniwersytet Mikołaja Kopernika 1966–1980 T. 2. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 1992.

Dadej, I. Habilitacja – bariera czy kariera? Porządek płci w polskiej kulturze akademickiej pierwszej połowy XX wieku. Warszawa: Instytut Historii PAN, Wydawnictwo Neriton, 2022.

Derra, A. 2016. „Przemilczane i zapomniane. O zjawisku Matyldy czyli systemowym umniejszaniu roli kobiet w nauce”. Ethos 1(113): 203–220. https://doi.org/10.24917/20811861.22.32.

Dziedziczak-Foltyn, A. 2010. „Równość płci w szkolnictwie wyższym i nauce – teoria i praktyka”. Przegląd Socjologiczny 59(3): 87–107.

Encyklopedia PWN. https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/docent;3893354.html (dostęp: 29.03.2025).

Falkowska, J., Grabowska-Pieńkosz, D. Historia wychowania na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Toruń: Fundacja Societas et Ius, 2018.

Falkowska, J., Grabowska-Pieńkosz, D., Wałęga, A. oprac. Historia Instytutu. Historia toruńskiej pedagogiki na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. https://www.pedagogika.umk.pl/instytut/historia-instytutu/ (dostęp: 5.03.2025).

Galon, R., Baranowski, H. Uniwersytet Mikołaja Kopernika, 1956–1965/ [kom. red. przewodn. R. Galon et al.]. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 1965.

Galon, R. red. Uniwersytet Mikołaja Kopernika 1945–1955. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1957.

Kolbuszewska, J. 2018. „Wskrzeszenie państwa polskiego a równouprawnienie kobiet w nauce”. Sensus Historiae 30(1): 119–134.

Kolbuszewska, J. Kobiety w drodze na Olimp… Akademicki awans polskich historyczek (od schyłku XIX wieku po rok 1989). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2020.

Kopciewicz, L. (z zespołem badawczym). 2011. „Kobiety w akademickiej pedagogice – negocjowanie znaczeń profesjonalizmu i gender”. Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja 3(55): 55–68.

Krause, E. Kariera naukowa a macierzyństwo. Sytuacja naukowczyń w Polsce. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, 2023.

Kwiek, M. 2022. „Mężczyźni i kobiety w nauce: różnice na przykładzie badań prowadzonych indywidualnie”. Sensus Historiae 46(1): 129–156.

Makowska, M. red. Analiza danych zastanych. Przewodnik dla studentów. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 2013.

Młodożeniec, M., Knapińska, A. 2013. „Czy nauka wciąż ma męską płeć? Udział kobiet w nauce”. Nauka 2: 47–72.

Nalaskowski, S., Szulakiewicz, W. Pedagogika toruńska: od katedry do wydziału. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika,2009.

Raport samooceny dla PKA. https://www.pedagogika.umk.pl/panel/wp-content/uploads/Raport-samooceny-dla-PKA-Pedagogika-2019.pdf#new_tab (dostęp: 11.03.2025).

Rubacha, K. Metodologia badań nad edukacją. Warszawa: Wydawnictwa Akademickiei Profesjonalne. Grupa Kapitałowa WSiP, 2008.

Siemieńska, R. 2001. „Kariery akademickie i ich kontekst – porównania międzygeneracyjne”. Nauka i Szkolnictwo Wyższe 1(17): 42–61.

Sulik, M. Kobiety w nauce. Podmiotowe i społeczno-kulturowe uwarunkowania. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2010.

Zawacka, E. „Życiorys napisany przez Elżbietę Zawacką”. W: Elżbieta Zawacka 1909–2009, red. A. Frąckowiak, R. Góralska, J. Półturzycki, H. Solarczyk-Szwec, W. Wojdyło, 17–20. Radom: Wydawnictwo Naukowe ITE, 2009.

Zaworska-Nikoniuk, D. 2019. „Kariery akademickie kobiet – uwikłania i inspiracje”. Rocznik Pedagogiczny 42(2019): 85–105. https://doi.org/10.2478/rp-2019-0006.

Pobrania

  • pdf

Opublikowane

2025-11-13

Jak cytować

1.
KOPIŃSKA, Violetta, DEJNA, Dagna & WASILEWSKA-OSTROWSKA, Katarzyna. Kobiety na toruńskiej pedagogice. Analiza zatrudnienia i awansów naukowych w latach 1945–2006 w kontekście nierówności płciowych. Acta Universitatis Nicolai Copernici Pedagogika [online]. 13 listopad 2025, T. 50, nr 2, s. 13–54. [udostępniono 16.12.2025]. DOI 10.12775/AUNC_PED.2025.011.
  • PN-ISO 690 (Polski)
  • ACM
  • ACS
  • APA
  • ABNT
  • Chicago
  • Harvard
  • IEEE
  • MLA
  • Turabian
  • Vancouver
Pobierz cytowania
  • Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
  • BibTeX

Numer

Tom 50 Nr 2 (2025): Acta Universitatis Nicolai Copernici. Pedagogika

Dział

ARTYKUŁY

Licencja

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Statystyki

Liczba wyświetleń i pobrań: 58
Liczba cytowań: 0

Wyszukiwanie

Wyszukiwanie

Przeglądaj

  • Indeks autorów
  • Lista archiwalnych numerów

Użytkownik

Użytkownik

Aktualny numer

  • Logo Atom
  • Logo RSS2
  • Logo RSS1

Informacje

  • dla czytelników
  • dla autorów
  • dla bibliotekarzy

Newsletter

Zapisz się Wypisz się

Język / Language

  • English
  • Język Polski

Tagi

Szukaj przy pomocy tagu:

pedagogika, kobiety w nauce, nierówności płciowe, awans naukowy
W górę

Akademicka Platforma Czasopism

Najlepsze czasopisma naukowe i akademickie w jednym miejscu

apcz.umk.pl

Partnerzy platformy czasopism

  • Akademia Ignatianum w Krakowie
  • Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
  • Fundacja Copernicus na rzecz Rozwoju Badań Naukowych
  • Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk
  • Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN
  • Instytut Tomistyczny
  • Karmelitański Instytut Duchowości w Krakowie
  • Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
  • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie
  • Polska Fundacja Przemysłu Kosmicznego
  • Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
  • Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
  • Towarzystwo Miłośników Torunia
  • Towarzystwo Naukowe w Toruniu
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  • Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
  • Uniwersytet Mikołaja Kopernika
  • Uniwersytet w Białymstoku
  • Uniwersytet Warszawski
  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Książnica Kopernikańska
  • Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie / Wydawnictwo Diecezjalne „Bernardinum" w Pelplinie

© 2021- Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Deklaracja dostępności Sklep wydawnictwa