Socjalizacja młodzieży włościańskiej w świetle periodyku „Pobudka” wydawanego w Królestwie Polskim w 1908 roku
DOI:
https://doi.org/10.12775/AUNC_PED.2023.008Słowa kluczowe
młodzież, Królestwo Polskie, czasopiśmiennictwo, socjalizacja, nowoczesnośćAbstrakt
Celem artykułu jest zrekonstruowanie opisywanych na łamach „Pobudki” wzorów socjalizacyjnych młodzieży włościańskiej. Przedmiotem analiz były propagowane w periodyku kierowanym do włościan postulaty socjalizacji młodego pokolenia, w których uwzględniano potrzeby wynikające z przemian społeczno-kulturowych i procesów modernizacyjnych w Królestwie Polskim na początku XX wieku. Kształtowanie nowoczesnego ładu wiązało się ze zwiększonym zaangażowaniem młodzieży w życie społeczne. W „Pobudce” za szczególnie ważne uważano kształtowanie norm wychowania społeczno--moralnego, obywatelskiego i religijnego. W socjalizacji młodego pokolenia za znaczący obszar uznawano przygotowanie do pełnienia ról społecznych, w szczególności młodych kobiet. Podkreślano znaczenie edukacji fachowej, która była przejawem unowocześnienia procesu kształcenia włościan i miała sprzyjać wprowadzaniu zmian w życiu społecznym. Analiza materiału źródłowego miała charakter jakościowy, zastosowano metody badań historyczno-pedagogicznych. W „Pobudce” podkreślano szczególnie ważne miejsce młodzieży w życiu publicznym, wiązało się to z uznaniem młodego pokolenia za generację, która będzie miała znaczenie w odbudowie niepodległego państwa. We włościańskim periodyku wskazywano ścieżki modernizacji, którymi mieli podążać młodzi innowatorzy i wprowwadzać zmiany w gospodarstwach oraz życiu społecznym i kulturalnym wsi.
Bibliografia
Źródła prasowe:
B.W. „Szkoła dla córek włościańskich w Mirosławicach”. Pobudka 42 (1908): 825–826.
Borkowski, A. „Listy Czytelników. Z Rawy Mazowieckiej”. Pobudka 12 (1908): 231.
Brzeziński, Mieczysław. „Co przeszkadza nam pracować gromadnie”. Pobudka 1 (1908): 5.
Brzeziński, Mieczysław. „Co robić z dziećmi w wieku szkolnym?”. Pobudka 2 (1908): 25.
Brzeziński, Mieczysław. „Dobry nauczyciel – dobra szkoła!”. Pobudka 39 (1908): 763–764.
Brzeziński, Mieczysław. „Gawędy sąsiedzkie”. Pobudka 31 (1908): 621; Pobudka 43 (1908): 842.
Brzeziński, Mieczysław. „Jakich ludzi wybierać do instytucji społecznych ludowych?”. Pobudka 30 (1908): 581–582.
Brzeziński, Mieczysław. „Pilnuj, ojcze, syna!”. Pobudka 15 (1908): 282
Brzeziński, Mieczysław. „W walce z pijaństwem”. Pobudka 6 (1908): 102.
Brzeziński, Mieczysław. „Z życia Kurowa”. Pobudka 34 (1908): 667.
Chmielińska, Aniela. „Radosny objaw”. Pobudka 45 (1908): 881.
Dobrek. „Głosy Czytelników. Kto szerzy oświatę, ten najlepiej pracuje dla Ojczyzny”. Pobudka 39 (1908): 770.
I.K. „Listy i głosy Czytelników. Kto powinien nam pomagać?”. Pobudka 42 (1908): 830.
J. „Kursy rolniczo-hodowlane. Wydział kółek i spółek Centralnego Towarzystwa Rolniczego”. Pobudka 8 (1908): 143.
J. „Listy i głosy Czytelników. Spod Krasnegostawu w lubelskim”. Pobudka 45 (1908): 889.
Łaszcz, Jan. „Razem – naprzód (głos z ludu)”. Pobudka 4 (1908): 62.
Łaszcz, Jan. „W oświacie i pracy rozumnej nasze zbawienie”. Pobudka 46 (1908): 901–902.
M.K. „Wycieczka gospodyń wiejskich do Warszawy”. Pobudka 26 (1908): 507.
Maciąg, Michał. „Listy czytelników: Jak nauczyłem się czytać”. Pobudka 1(1908): 11–12.
Mikuliński, Aleksander. „Choćbyś znalazł – rachuj zaraz”. Pobudka 26 (1908): 506–507.
Młody przyjaciel oświaty A. „Listy Czytelników. Spod Mirosławiec w Kutnowskim”. Pobudka 28 (1908): 551.
R.M.B. [Rozalia Morzycka-Brzezińska]. „O łączności, czyli solidarności”. Pobudka 38 (1908): 742–743.
R.M.B. [Rozalia Morzycka-Brzezińska]. „Wskazówki dla samouków. I. Podręczniki do początkowej nauki języka polskiego”. Pobudka 7 (1908): 126.
R.M.B. [Rozalia Morzycka-Brzezińska]. „Wskazówki dla samouków. II. Piśmiennictwo polskie”. Pobudka 11 (1908): 208.
R.M.B. [Rozalia Morzycka-Brzezińska]. „Wskazówki dla samouków”. Pobudka 6 (1908): 109–110.
S., Józef. „Listy czytelników. Wieś Kąty, w powiecie włocławskim, guberni warszawskiej”. Pobudka 4 (1908): 71.
Strokowa, Jadwiga. „Co czynić?”. Pobudka 2 (1908): 21.
Toporek, Maciej. „Wycieczka do Kruszynka”. Pobudka 45 (1908): 884–885.
Władek Pszczeliniak. „Listy Czytelników. Z gminy Pruszkowskiej pod Łaskiem”. Pobudka 8 (1908): 151.
Włodkówna, Bronisława. „Rodzinny dom”. Pobudka 50 (1908): 984–985.
Żak, Piotr. „Listy czytelników. Spod Urzędowa w gub. lubelskiej”. Pobudka 2 (1908): 32.
Opracowania:
Bibliografia historii Polski XIX i XX wieku, red. Stefania Sokołowska, Irmina Ossowska, t. 3: 1865–1918, v. 1. Warszawa: DiG, 2000.
Bołdyrew, Aneta. „Nowoczesność, edukacja, młode pokolenie w perspektywie badań historyczno-pedagogicznych”. Wychowanie w Rodzinie 2 (2019): 66.
Bołdyrew, Aneta, Renata Bednarz-Grzybek. „Prasa katolicka w Królestwie Polskim w latach 1905–1914 wobec idei nowoczesnej oświaty i obywatelstwa”. Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne 118 (2022): 19–44.
Bołdyrew, Aneta, Joanna Falkowska. „Koncepcje nowoczesnego wychowania społeczno-moralnego w Królestwie Polskim na przełomie XIX i XX wieku”. Lubelski Rocznik Pedagogiczny 4 (2022): 7–21.
Bołdyrew, Aneta, Agnieszka Wałęga. „Edukacja zawodowa młodzieży a wyzwania modernizacyjne w dyskursie prasowym w Królestwie Polskim
w latach 1905–1918”. Kwartalnik Pedagogiczny 67 (2022): 35–54.
Bończa-Tomaszewski, Nikodem. „Polskojęzyczni chłopi? Podstawowe problemy nowoczesnej historii chłopów polskich”. Kwartalnik Historyczny 2 (2005): 92–93.
Chwalba, Andrzej. Historia Polski 1795–1918. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2000.
Giddens, Anthony. Socjologia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012.
Janczak, Julian K. „Struktura społeczna wsi w Królestwie Polskim”. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica 45 (1992): 35.
Kizwalter, Tomasz. Historia powszechna wiek XIX. Warszawa: Wydawnictwo „Trio”, 2007.
Kmiecik, Zenon. „Czasopiśmiennictwo ludowe w Królestwie Polskim (1866–1914)”. Rocznik Historii Czasopiśmiennictwa Polskiego 2–3 (1975): 144–274.
Krakowiak, Małgorzata. „Wychowanie w rodzinie włościańskiej w świetle listów czytelników »Zorzy« (1905–1918)”. Wychowanie w Rodzinie 2 (2021): 13–24.
Mędrzecki, Włodzimierz. Młodzież wiejska na ziemiach Polski centralnej 1864–1939. Procesy socjalizacji. Warszawa: Wydawnictwo DiG, 2002.
Molenda, Jan. Chłop – naród – niepodległość. Kształtowanie się postaw narodowych i obywatelskich chłopów w Galicji i Królestwie Polskim w przededniu odrodzenia Polski. Warszawa: Wydawnictwo Nerition, 1999.
Napiórkowski, Marcin. Nawyk. W: Modi memorandi. Leksykon kultury pamięci, red. Magdalena Saryusz-Wolska, Robert Traba. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 2014.
Simon, Gustaw. Junactwo. Geneza ruchu wojskowo-niepodległościowego wśród młodzieży wiejskiej i rzemieślniczej w b. zaborze rosyjskim w latach 1912– 1918. Warszawa: Nasza Drukarnia, 1938.
Szlendak, Tomasz. Socjologia edukacji. Ewolucja, historia, zróżnicowanie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012.
Sztompka, Piotr. Socjologia. Analiza społeczeństwa. Kraków: Wydawnictwo Znak, 2012.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 166
Liczba cytowań: 0
