Pars pro toto: światy wspólne Hilarego Krzysztofiaka i Zdzisława Beksińskiego
DOI:
https://doi.org/10.12775/AE.2024-2025.12Słowa kluczowe
biografie, pars pro toto, Zdzisław Beksiński, Hilary Krzysztofiak, antropocenAbstrakt
Artykuł analizuje paralelne biografie i twórczości dwóch polskich artystów – Hilarego Krzysztofiaka (ur. 1926) i Zdzisława Beksińskiego (ur. 1929), stosując zasadę pars pro toto jako klucz interpretacyjny. Mimo odmiennych postaw życiowych, artyści tworzą podobne światy, ich twórczość – organiczna, chtoniczna i transgresyjna – wykracza poza etykietę „fantastyki”, zapowiadając współczesne interpretacje katastroficzne i środowiskowe. Artykuł dzieli się na sekcje biograficzne („Auto-bio-grafie”), tematyczne (wspólne motywy: drzewa, ukrzyżowania, ciała) oraz konkluzyjne („Wspólnoty”), podkreślając, jak biografie przenikają się z dziełami, tworząc totalny świat wyobraźni.
Bibliografia
Banach W., Gorzkie prowincje, [w:] Foto Beksiński, Olszanica 2011.
Giza H. M., W obiektywie. Mistrzowie fotografii polskiej, Warszawa 2005.
Grzebałkowska M., Beksińscy. Portret podwójny, Kraków 2014.
Hilary (Hilary Krzysztofiak). Malarstwo i rysunek. [Wystawa przygotowana przez Muzeum Narodowe w Warszawie], oprac. H. Kotkowska-Bareja, E. Zawistowska, Warszawa 1997.
Mrożek S., Czapski J., Listy 1964–1988, red. J. Strzałka, Kraków 2023.
Odojewski W., O Hilarym – próba syntezy, „Kultura” 1983, z. 3.
Soczyńska A., Przesłanie wolności w życiu i sztuce Hilarego Krzysztofiaka, „Sztuka Europy Wschodniej” 2015, z 3.
Węgrzyn K., Zdzisław Beksiński – klisze (nie)pamięci. Wprowadzenie do analizy przypadku, [w:] Identyfikacje Zagłady. Szkice historyczne i praktyki kulturowe, red. M. Gromala, S. Papier, M. Świetlik, Kraków 2017.
–, Archeologia antyfotografii. Wywoływanie zdjęć i widm z Sanoka w pracach Jerzego Lewczyńskiego oraz Zdzisława Beksińskiego, [w:] Pamięć, obraz, projekcja, red. A. Ścibior, Kraków 2020.
–, Ilustracje dystopii. Paradoks intencji artysty oraz intencji dzieła na przykładzie Zdzisława Beksińskiego, [w:] Artyst(k)a: obecność i tożsamość. Manifestacje podmiotowości w gestach i procesach twórczych, red. K. Węgrzyn, M. Popiel, Kraków 2018.
Zdzisław Beksiński. Listy do Jerzego Lewczyńskiego, oprac. O. Ptak, Gliwice 2014.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Klaudia Węgrzyn
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 5
Liczba cytowań: 0
