Tradycja romantyczna w „Wiankach parańskich” Tadeusza Milana Grzybczyka
DOI:
https://doi.org/10.12775/AE.2021-22.021Słowa kluczowe
Tadeusz Milan Grzybczyk, Wianki parańskie, polska poezja emigracyjna, polska poezja w Brazylii, romantyczne tradycje polskiej poezjiAbstrakt
Artykuł analizuje rolę tradycji romantycznej w przedstawieniu scenicznym Wianki parańskie (Kurytyba 1921) Tadeusza Milana Grzybczyka (1885–1961), poety i publicysty piszącego po polsku, który emigrował do Brazylii w 1904 roku i mieszkał tam do końca życia. Wianki parańskie, pełne odniesień do polskiej poezji romantycznej, są ilustracją przekonania o patriotycznej misji poezji. Sztuka może być także postrzegana jako fragment heroicznej epopei, przedstawiającej dzieje „ducha” narodu polskiego, prezentującej szeroką gamę bohaterów narodowych i ukazującej szczególny charakter świata przedstawionego, w którym współistnieją motywy realistyczne ze sferą zjawisk fantastycznych i nadprzyrodzonych. W Wiankach parańskich Milan Grzybczyk został przedstawiony jako strażnik polskości, poeta i nauczyciel polskiej historii oraz propagator rodzimych mitów narodowych. W sztuce postulat niepodległości narodu polskiego przeplata się z ideami wolności i międzyludzkiego braterstwa, a także z opisami piękna brazylijskiej przyrody oraz nadziejami związanymi z nową ojczyzną.
Bibliografia
Arhens S., Tadeusz Grzybczyk – poeta parański, „Przegląd Polski. Revista Polonêsa”, lipiec–sierpień 1960, nr 4, http://www.pbc.uw.edu.pl/1104/1/Przeglad_Polski_1960_04.pdf (dostęp: 4.11.2019).
Bartoszewski K., [hasło:] Chorał, [w:] Literatura polska. Przewodnik encyklopedyczny, red. J. Krzyżanowski i Cz. Hernas, t. 1, Warszawa 1984.
Bąk M., Więcej, bardziej, pełniej. Emigracja według Tomasza Łychowskiego, „Postscriptum Polonistyczne” 2017, nr 2 (20).
Ciuruś E., Polacy w Brazylii, Lublin 1977.
Emigracja polska w Brazylii. 100 lat osadnictwa, wyboru dokonał A. Olcha, red. A. Kaczmarek, Warszawa 1971.
Grzybczyk T., Tobie Brazylio!, „Nasze Życie” (Kurytyba) 1922, r. 1, z. 1 (7.09.1922).
Grzybczykowa Cz., Z drogi. Na dzień 1-go Maja, „Świt” (Kurytyba) 1922, nr 17 (4.05.1922).
–, Wyżej – o tam!, „Nasze Życie” (Kurytyba) 1922, r. 1, z. 1 (7.09.1922).
(jk) [J. Krawczyk], Zmarł Tadeusz Grzybczyk, poeta parański, „Przegląd Polski. Revista Polonêsa”, 1961 (marzec–kwiecień), r. 2, nr 8, http://www.pbc.uw.edu.pl/1107/1/Przeglad_-Polski_1961_08.pdf (dostęp: 8.11.2019).
Krasiński Z., Psalmy przyszłości, [w:] tegoż, Dzieła zebrane. Nowe wydanie, red. M. Strzyżewski, t. 2: Poematy, oprac. edytorskie M. Szargot, Toruń 2017.
Krawczyk J., Piśmiennictwo polsko-brazylijskie, [w:] Obecność polska w Brazylii. Materiały z sympozjum Brazylia-Polska, Kurytyba 1988, Warszawa 1996.
–, Poeta z Afosopeńskiej pustelni, „Przegląd Polski. Revista Polonêsa”, 1961 (maj–czerwiec), nr 9, http://www.pbc.uw.edu.pl/1108/1/Przeglad_Polski_1961_09.pdf (dostęp: 4.11.2019).
Markiewicz H., Rodowód i losy mitu trzech wieszczów, [w:] Badania nad krytyką literacką. Seria druga, red. M. Głowiński, K. Dybciak, Wrocław 1984.
Markiewicz H., Romanowski A., Skrzydlate słowa. Wielki słownik cytatów polskich i obcych, Kraków 2007.
Mickiewicz A., [O poemacie Dziady], [w:] tegoż, Dzieła, t. 5: Proza artystyczna i pisma krytyczne, Warszawa 1997.
–, Wykład XVI, [w:] tegoż, Dzieła, t. 10: Literatura słowiańska. Kurs trzeci, Warszawa 1998.
Milan, O znaczeniu wykształcenia kobiet, „Świt” (Kurytyba) 1922, nr 24 (22.06.1922).
–, O życiu towarzyskim, „Świt” (Kurytyba) 1922, nr 28 (20.07.1922).
–, O znaczeniu nauki rysunków, „Świt” (Kurytyba) 1922, nr 33 (23.08.1922).
Milan (Grzybczyk) T., Wianki parańskie, utwór sceniczny. Poezje parańskie. Wiersze ulotne. Z puszczy. Różne. Tobie Brazylio. Objaśnienia, Curityba 1921.
–, Tobie Brazylio!, „Świt” (Kurytyba) 1922, nr 36 (13.09.1922).
Milan T., Marsz Drużyn Parańskich (słowa T. Milana, muzyka S. Zawadzkiego), „Nasze Życie” (Kurytyba) 1923, r. 2, z. 1 (1.01.1923).
–, [Ogłoszenie o druku Wianków parańskich], „Lud” 1921, nr 39 (22.09.1921), http://www.pbc.-uw.edu.pl/¬1008/1/39.pdf (dostęp: 9.11.2019).
–, [lub: Milan], O kształceniu samego siebie, [cz. 1] „Świt” (Kurytyba) 1922, nr 13 (6.04.1922); [cz. 2] „Świt” 1922, nr 15 (20.04.1922); [cz. 3], „Świt” 1922, nr 19 (18.05.1922); [cz. 4] „Świt” 1922, nr 20 (25.05.1922); [cz. 5], „Świt” 1922, nr 22 (8.06.1922); [cz. 6], „Świt” 1922, nr 31 (9.08.1922).
–, Parę myśli na temat organizacji ruchu oświatowego, „Świt” (Kurytyba) 1922, nr 17 (4.05.1922).
–, Siła kosmiczna a ruch fal, „Nasze Życie” (Kurytyba) 1922, r. 1, z. 1 (7.09.1922).
Mocyk A., Piekło czy raj? Obraz Brazylii w piśmiennictwie polskim w latach 1864–1939, Kraków 2005.
Olcha A., Brazylijskie profile, Warszawa 1971.
Piotrowska M., Narodowe widowiska kulturowe. Uroczystości żałobne i rocznicowe w Wielkopolsce (1815–1914), Poznań 2011.
Postacie i motywy faustyczne w literaturze polskiej. Materiały Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej, Białystok 23–26 października 1997 r., red. H. Krukowska, J. Ławski, t. 1–2, Białystok 1999–2001.
Sęk J., Samotnik z Parany, „Akcent” 1985, nr 1 (19), http://akcentpismo.pl/pliki/archiwum-/1985_1(19).pdf (dostęp: 4.11.2019).
–, Literaci polonijni w Brazylii – zarys problematyki badawczej, [w:] 50 lat Towarzystwa Polsko-Brazylijskiego. Seminarium naukowe. Warszawa, 20–21 grudnia 1984 r., [Warszawa 1986].
Słowacki J., Do autora trzech „Psalmów” (Odpowiedź na „Psalmy przyszłości” Spirydionowi Prawdzickiemu), [w:] tegoż, Wiersze. Nowe wydanie krytyczne, oprac. J. Brzozowski, Z. Przychodniak, Poznań 2005.
Ujejski K., Poezje. Nowe wydanie z wyboru autora, t. 1, Lipsk 1900.
Wachowicz R., Wspomnienia z życia poety Tadeusza Milana Grzybczyka, „Lud” (Kurytyba) 1961, r. 36, nr 38 [cz. 1] (20.09.1961), http://www.pbc.uw.edu.pl/6695/1/Lud_1961_38.pdf (dostęp: 17.08.2020).
–, Wspomnienia z życia poety Tadeusza Milana Grzybczyka (Dokończenie z poprzedniego numeru), „Lud” (Kurytyba) 1961, r. 36, nr 39 [cz. 2] (27.09.1961), http://www.pbc.uw.edu.pl/-6694/1/Lud_1961_39.pdf (dostęp: 17.08.2020).
Wroński A., Na falach Wisły. Walce na fortepian, Kraków [1900].
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 392
Liczba cytowań: 0
