EMIGRACYJNE ŚLADY STEFANII KOSSOWSKIEJ
DOI:
https://doi.org/10.12775/AE.2023.004Keywords
Stefania Kossowska, Mieczysław Grydzewski, emigracja, „Wiadomości”Abstract
W artykule opisano działalność Stefanii Kossowskiej, pisarki, dziennikarki i ostatniej redaktor tygodnika „Wiadomości” w latach 1974–1981. Omówiono jej edukację oraz początki drogi dziennikarskiej (pisma „Bluszcz”, „Po prostu”). W czasie II wojny światowej nawiązała współpracę z „Wiadomościami Polskimi, Politycznymi i Literackimi” Mieczysława Grydzewskiego. Po zakończeniu wojny pozostała w Anglii i kontynuowała działalność dziennikarską. Od 1954 r. w tygodniku „Wiadomości” prowadziła stałą rubrykę podpisywaną „Big Ben”. W Londynie połączyła Kossowskich bliska przyjaźń z Mieczysławem Grydzewskim. Po jego śmierci, na zmianę z Michałem Chmielowcem, redagowała „Wiadomości”. Po śmierci tego ostatniego w 1974 r. objęła redakcję tygodnika, który wydawała do kwietnia 1981 r. Po zamknięciu pisma zdeponowała jego archiwum w pomieszczeniach Fundacji z Brzezia Lanckorońskich. W 1994 r. podjęła decyzję o przekazaniu całego archiwum do Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.
References
Archiwum Uniwersytetu Warszawskiego, sygn. RP 27 742 oraz sygn. sygn. KEM 2017 (teczki Stefanii Jadwigi Szurlejówny).
Biblioteka Uniwersytecka w Toruniu, Archiwum Emigracji, Archiwum Stefanii Kossowskiej, sygn. AE/SK/XV/2; Biblioteka Uniwersytecka w Toruniu, Archiwum Emigracji, Archiwum „Wiadomości”, sygn. AE/AW/CXLIV/2-8, korespondencja redakcyjna – Stefania Kossowska; Biblioteka Uniwersytecka w Toruniu, Archiwum Emigracji, Archiwum „Wiadomości”, sygn. AE/AW/CDXIX/1-2, materiały redakcyjne: Trust „Wiadomości”.
Adam Kossowski: murals and paintings, introd. by B. Read, with contributions by T. Chrzanowski, M. Sankey and T. Terlecki, London 1990.
Big Ben [Kossowska S.], Po nikim nie było takiej żałoby (w rubryce W Londynie), „Wiadomości” 1965, nr 8 (986).
–, Polska pomoc dla B.B.C., „Wiadomości” 1957, nr 14 (575).
–, W Londynie, „Wiadomości” 1954, nr 28 (432).
Broński M., Umilknięcie „Wiadomości”, „Kultura” 1981, nr 9/408.
Byliśmy niezłomni, nieprzejednani. Ze Stefanią Kossowską rozmawia Lidia Wójcik, „Nowe Książki” 1996, nr 11.
Czarna księga cenzury PRL, t. 1, Londyn 1977.
Danilewicz Zielińska M., Szkice o literaturze emigracyjnej półwiecza 1939–1989, wyd. 2 rozszerzone, Wrocław 1999.
Dorosz B., Definicja szczęścia według Stefanii Kossowskiej, „Teksty Drugie” 2009, nr 1–2.
Frenkiel S., Książka o Adamie Kossowskim, „Kultura” 1991, nr 12/531.
Giedroyc J., Zbyszewski W. A., Listy 1939–1984, wyb., oprac., wstęp i przyp. R. Habielski, Warszawa 2018.
Gierat-Bieroń B., Lunch w „Sugo”, [w:] Pani Stefa, red. R. Habielski, K. Muszkowski, P. Kądziela, Londyn 1999.
Głos solidarności pisarzy polskich na Obczyźnie, „Wiadomości” 1976, nr 10 (1562).
Goll E., Mistrzyni pióra, narracji znakomitość (pogwarki starego drukarza), [w:] Pani Stefa, red. R. Habielski, K. Muszkowski, P. Kądziela, Londyn 1999.
Grabowski W., Kobiety w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych w Londynie 1940–1945 – przyczynek do badań, „Pamięć i Sprawiedliwość” 2017, nr 2 (30).
Grydzewski M., Listy do Tuwima i Lechonia (1940–1943), oprac. J. Stradecki, Warszawa 1986.
Grydzewski M., Lechoń J., Listy 1923–1956, t. 1–2, przygot. do druku, wstęp i przyp. B. Dorosz, Warszawa 2006.
Habielski R., Niezłomni, nieprzejednani: emigracyjne „Wiadomości” i ich krąg 1940–1981, Warszawa 1991.
–, Przedmowa, [w:] Pani Stefa, red. R. Habielski, K. Muszkowski, P. Kądziela, Londyn 1999.
–, Świadectwo obecności. Stefania Kossowska (1909–2003), „Zeszyty Historyczne” 2003, nr 146.
Hemar M., Stefa mieszka w Londynie, „Wiadomości” 1964, nr 18 (944).
Herling-Grudziński G., Listy do redaktorów „Wiadomości”, oprac., wstęp i przyp. M. A. Supruniuk, konsultacja edytorska B. Dorosz, Toruń 2015.
Kądziela P., „Wiadomości” w latach siedemdziesiątych, [w:] „Wiadomości” i okolice. Szkice i wspomnienia, [t. 1], red. i oprac. M. A. Supruniuk, Toruń 1995.
Kossowska S., Absolutna wolność. Stefania Kossowska o „Środzie Literackiej” i książkach. Rozmowa M[irosława] A[dama] Supruniuka, „Archiwum Emigracji” 2006, nr 1–2 (7–8).
–, Byliśmy niezłomni, nieprzejednani. Ze Stefanią Kossowską rozmawia Lidia Wójcik, „Nowe Książki” 1996, nr 11.
–, Definicja szczęścia. Listy do Anny Frajlich 1972–2003, przygot., wstęp i przyp. A. Supruniuk, Toruń 2007.
–, Dlaczego Toruń?, „Środa Literacka” 1995, nr z 17 maja.
–, Jak cię widzę, tak cię piszę, Londyn 1973.
–, Kochajmy się! Do redaktora „Wiadomości”, „Wiadomości” 1969, nr 2 (1189).
–, Kolacje z Panem Redaktorem, [w:] S. Kossowska, Galeria przodków, Warszawa 1991.
–, Mieszkam w Londynie, Londyn 1964; wyd. 2, Londyn 1994.
–, „Napiszesz o mnie książkę”, [w:] S. Kossowska, Przyjaciele i znajomi, Toruń 1998.
–, Na słonecznej stronie, „Wiadomości” 1954, nr 28 (432).
–, O „Prosto z mostu”: rozmowa z Jerzym Pietrkiewiczem, [w:] S. Kossowska, Przyjaciele i znajomi, Toruń 1998.
–, Od „Prosto z mostu” do londyńskich „Wiadomości”: rozmowa Konrada W. Tatarowskiego ze Stefanią Kossowską, „Tygiel Kultury” 2001, nr 1/3 (61/63).
–, Patriotyczny zamęt, „Wiadomości” 1961, nr 7 (776).
–, Śp. Mieczysław Grydzewski, „Na Antenie” 1970, nr 83.
–, Świadectwa. Rozmowa Mirosława Kowalskiego (właśc. Marka Koraba), „Archiwum Emigracji” 2006, z. 1–2, (7–8).
–, U Braci Aleksjanów, [w:] „Wiadomości” i okolice. Szkice i wspomnienia, [t. 1], red. i oprac. M. A. Supruniuk, Toruń 1995.
–, Urodziłam się we właściwym czasie, „Archiwum Emigracji” 2006, nr 1–2 (7–8).
–, W A Z, „Kultura” 1985, nr 9/456.
–, Wiadomości dobrego i złego, [w:] XXX-lecie „Wiadomości”, zebrał i ułożył T. Terlecki, Londyn 1957.
–, Dusza E., O „Wiadomościach”, „Archiwum Emigracji” 2006, nr 1–2 (7–8).
Kott J., Stefa, [w:] Pani Stefa, red. R. Habielski, K. Muszkowski, P. Kądziela, Londyn 1999.
Kowalczyk A. S., Widzę i portretuję: o opowiadaniach Stefanii Kossowskiej, [w:] Pani Stefa, red. R. Habielski, K. Muszkowski, P. Kądziela, Londyn 1999.
Kowalewski J., Listy do redaktorów „Wiadomości”, oprac. i przyp. P. Matysiak, konsultacja edytorska B. Dorosz, Toruń 2014.
Krzyżanowski J. R., Mistrzyni literackiej miniatury, „Archiwum Emigracji” 2006, z. 1–2 (7–8).
Kubiak W., Supruniuk M. A., Wiadomości – dziesięć lat później, „Archiwum Emigracji” 2023, nr specjalny (w druku).
Lemański S. L., Andrzej Mynarski, V.C. był Polakiem, „Wiadomości” 1956, nr 38 (546).
Lewandowski W., O romansie, którego nie było: Józef Mackiewicz – Stefania Kossowska, [w:] Życie literackie drugiej emigracji niepodległościowej (I), red. J. Kryszak, R. Moczkodan, Toruń 1999.
Literatura polska na obczyźnie, red. J. Bujnowski, Londyn 1988.
Muszkowski K., Rozmowy przy perliczce, „Archiwum Emigracji” 2006, z. 1–2 (7–8).
Natanson J., Zgrzyt otwierającej się bramy, Warszawa 2003.
Nowakowski T., Lady z polskiego Londynu, „Więź” 1991, nr 6 (392).
Od Herberta do Herberta: nagroda „Wiadomości” 1958–1990, oprac. i przedm. S. Kossowska, postscriptum T. Nowakowski, Londyn 1993.
Od „Prosto z mostu” do londyńskich „Wiadomości”: rozmowa Konrada W. Tatarowskiego ze Stefanią Kossowską, „Tygiel Kultury” 2001, nr 1/3 (61/63).
Od redakcji, „Wiadomości” 1981, nr 1 (1814).
Paszkowski L., Na australijskiej kanwie, [w:] „Wiadomości” i okolice. Szkice i wspomnienia, t. 2, red. i oprac. M. A. Supruniuk, Toruń 1996.
–, Spojrzenie z dalekiej perspektywy, [w:] Pani Stefa, red. R. Habielski, K. Muszkowski, P. Kądziela, Londyn 1999.
Pietrkiewicz J., A jednak nie na obczyźnie, [w:] Pani Stefa, red. R. Habielski, K. Muszkowski, P. Kądziela, Londyn 1999.
Sankey M., Kossowski A., „Złożę moje podziękowanie Bogu”: wywiad Martina Sankeya ocarm., „Archiwum Emigracji” 2006, z. 1–2 (7–8).
Stanley Roman Szurley, https://www.legacy.com/us/obituaries/latimes/name/stanley-szurley-obituary?id=28033054 (dostęp online: 19 sierpnia 2022).
Suchcitz A., Szurlej Stanisław (1878–1965), prawnik, adwokat, oficer Wojska Polskiego, audytor, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 49/3, z. 202, Warszawa–Kraków 2014.
Supruniuk A., Szurlejówna i Kossowska. Od „Prosto z mostu” do „Wiadomości”, [w:] Materiały IV sympozjum biografistyki polonijnej, Wiedeń, 1–2 września 1999: losy Polek żyjących na obczyźnie i ich wkład w kulturę i naukę świata: historia i współczesność, red. A. i Z. Judyccy, Lublin 1999.
Supruniuk A., Supruniuk M. A., Archiwum „Wiadomości”, [w:] „Wiadomości” i okolice. Szkice i wspomnienia, [t. 1], red. i oprac. M. A. Supruniuk. Toruń 1995.
Supruniuk M. A., „Wiadomości” i ich archiwum, [w:] Inwentarz archiwum „Wiadomości” (1946–1981) oraz archiwów „Wiadomości Polskich, Politycznych i Literackich” (1940–1944), nagrody „Wiadomości” (1958–1990) i Mieczysława Grydzewskiego (1939–1971), oprac. M. A. Supruniuk, A. Jadowska i M. Karpińska, wstępem opatrzył M. A. Supruniuk, Toruń 2006.
–, Mieczysław Jerzy Grydzewski – herbu Zerwikaptur – najpokorniejszy sługa literatury, [w:] M. Grydzewski, Silva rerum, wyb. J. B. Wójcik, M. A. Supruniuk, Warszawa 2014.
–, Archiwum „Wiadomości”, https://www.bu.umk.pl/Archiwum_Emigracji/Wiadom1.htm (dostęp online: 19 sierpnia 2022).
Szkoła im. Juliusza Słowackiego w Warszawie, [kom. red. A. Borkiewicz-Celińska i in.], Warszawa 1986.
Szpakowska M., „Wiadomości Literackie” prawie dla wszystkich, Warszawa 2012.
Szurlej-Kossowska S., Mrówka, „Wiadomości Polskie, Polityczne i Literackie” 1942, nr 9 (103).
–, Pływak, „Wiadomości Polskie, Polityczne i Literackie” 1940, nr 41/42.
–, Polska akcja kulturalna na terenie Londynu, „Wiadomości Polskie, Polityczne i Literackie” 1940, nr 22.
–, Ucieczka, „Wiadomości Polskie, Polityczne i Literackie” 1941, nr 21 (63).
–, Uniwersytet polski zagranicą (rozmowa z prof. Oskarem Haleckim), „Wiadomości Polskie, Polityczne i Literackie” 1940, nr 3.
–, W włoskich kościołach, „Prosto z Mostu” 1939, nr 9 (231).
Szurlejówna S., Dwa Wilna, „Prosto z Mostu” 1935, nr 48.
–, Iluminowana wojna, „Prosto z Mostu” 1938, nr 24 (190).
–, Koncert w filharmonii, „Prosto z Mostu” 1935, nr 3.
Szwejka M., Sztuka religijna Adama Kossowskiego, „Archiwum Emigracji” 2006, z. 1–2 (7–8).
„Środa Literacka” 2003, nr z 24 września (dodatek do: „Dziennika Polskiego i Dziennika Żołnierza” 2003, nr 224).
Tyrmand L., Listy do redaktorów „Wiadomości”, oprac., wstęp. i przyp. M. A. Supruniuk, konsultacja edytorska B. Dorosz, Toruń 2014.
Urbanowski M., Szurlejówna z „Prosto z mostu”, [w:] Pani Stefa, red. R. Habielski, K. Muszkowski, P. Kądziela, Londyn 1999.
West Twyford (also known as Twyford Abbey), https://en.wikipedia.org/wiki/West_Twyford (dostęp online: 19 sierpnia 2022).
„Wiadomości” 1971, nr 13–14 (1304–1306).
„Wiadomości” 1973, nr 51/52/53 (1447/1448/1449).
„Wiadomości” 1974, nr 35 (1484).
„Wiadomości” 1981, nr 3 (1816).
„Wiadomości” i okolice. Szkice i wspomnienia, [t. 1], red. i oprac. M. A. Supruniuk, Toruń 1995.
„Wiadomości” i okolice. Szkice i wspomnienia, t. 2, red. i oprac. M. A. Supruniuk, Toruń 1996.
„Wiadomości” na emigracji: antologia prozy 1940–1967, wyb., przedm. S. Kossowska, Londyn 1968.
Wittlin J., Listy do redaktorów „Wiadomości”, oprac. i przyp. J. Olejniczak, konsultacja edytorska B. Dorosz, Toruń 2014.
Zbyszewski K., Zachwiana prasa, „Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza” 1981, nr 54.
Zbyszewski W. A., Polski Londyn po siedmiu latach, „Kultura” 1959, nr 6/140.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2023 Anna Supruniuk
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Stats
Number of views and downloads: 230
Number of citations: 0
