The semantics of sound in Leo Lipski’s “Piotruś” [Little Peter]
DOI:
https://doi.org/10.12775/AE.2022.010Keywords
Leo Lipski’s prose, Polish literature in Israel, audiosphere, soundscape, the image of Tel Aviv in literatureAbstract
The article analyzes the image of the phonic space presented in Leo Lipski’s Piotruś [Little Peter]. A characteristic quality of this audiosphere, perceived by the title hero-narrator, is a mutual permeation of sounds being part of the natural world with those generated directly by people and their daily activities, including the ones which might be treated as a figment of Piotruś’s disordered imagination. The noise caused by the everyday life of the inhabitants of Tel Aviv (suggesting both vitality and violence) is opposed to the silence of the night which forms the background to the softest natural sounds. However, the soundscape presented in the novel clearly refers to semantics that goes beyond the purely aural experiences. While the incomplete silence converges with the impression of calmness, intimacy and the natural beauty, the total absence of sound, evoked at the ending of the novel, denotes stillness, emptiness, nothingness and death.
References
Ackerman D., Historia naturalna zmysłów, tłum. K. Chmielowa, Warszawa 1994.
Audiosfera miasta, red. R. Losiak, R. Tańczuk, Wrocław 2012.
Azaryahu M., Tel Aviv: Mythography of a City (Space, Place, and Society), New York 2006.
Bernat S., Kierunki kształtowania krajobrazów dźwiękowych, [w:] Dźwięk w krajobrazie jako przedmiot badań interdyscyplinarnych, Prace komisji krajobrazu kulturowego, t. 11, red. S. Bernat, Lublin 2008.
Brzostek D., Nasłuchiwanie hałasu. Audioantropologia między ekspresją a doświadczeniem, Toruń 2014.
Cieśla-Korytowska M., Szmery i trzaski w „Panu Tadeuszu”, [w:] tejże, Romantyczne przechadzki pograniczem, Kraków 2004.
Cuber M., Trofea wyobraźni. O prozie Leo Lipskiego, Katowice 2011.
Dauksza A., Nosiciel pamięci. Ekonomia afektu Leo Lipskiego, [w:] tejże, Afektywny modernizm. Nowoczesna literatura polska w interpretacji relacyjnej, Warszawa 2017.
Dąbrowska W., Cisza mistyczna. Znaczenie ciszy i milczenia w mistyce buddyjskiej, „Tematy z Szewskiej” 2007, nr 1.
Farkašová E., Fenomen ciszy w kontekście (nie tylko) literackim, tłum. M. Waligórski, „Tekstualia” 2009, nr 4 (19).
Frączysty A., Jak działa pisarz mniejszy? Przypadek Leo Lipskiego, http://malyformat.com/2018/06/jak-dziala-pisarz-mniejszy-przypadek-leo-lipskiego/ (dostęp: 20 listopada 2020).
Golan A., Soundscapes of Urban Development: The Case of Tel Aviv in the 1920s and 1930s. (Report), „Israel Studies” 2009 vol. 14, nr 3.
Gołaszewska M., Estetyka pięciu zmysłów, Warszawa–Kraków 1997.
Gosk H., Jesteś sam w swojej drodze. O twórczości Leo Lipskiego, Izabelin 1998.
Helman A., Young Tel Aviv. A Tale of Two Cities, tłum. H. Watzman, Waltham, Mass 2010.
Jastrzębski B., Cisza współczesnej codzienności, „Tematy z Szewskiej” 2007, nr 1.
Kierzek-Trzeciak P., Audialna terminologia literaturoznawcza, https://sensualnosc.bn.org.pl/ (dostęp: 12 maja 2021).
Kliszcz M., Wołając z dna. O związku ciała i pragnienia w „Piotrusiu” Leo Lipskiego, [w:] Pisarze polsko-żydowscy XX wieku. Przybliżenia, red. M. Dąbrowski i A. Molisak, Warszawa 2006.
Krawczyńska D., Nagie życie Leo Lipskiego (Wstęp), „Teksty Drugie” 2016, nr 6.
Krupiński P., Leo Lipski – Homo Patiens na szlakach literatury, [w:] Pisarze polsko-żydowscy XX wieku. Przybliżenia, red. M. Dąbrowski i A. Molisak, Warszawa 2006.
Lipski L., Jak powstawał „Piotruś”, „Kultura” 1998, nr 9.
–, Paryż ze złota. Teksty rozproszone, wyb. i oprac. H. Gosk, Izabelin 2002.
–, Piotruś, Olsztyn 1995.
Lipszyc A., Część śmierci: bierny frankizm i czarna gnoza w „Piotrusiu” Leo Lipskiego, „Teksty Drugie” 2017, nr 2.
Losiak R., Malowniczość pejzażu dźwiękowego. O pewnym aspekcie estetycznego doświadczenia audiosfery, „Teksty Drugie” 2015, nr 5.
–, O estetyce ciszy, „Tematy z Szewskiej” 2007, nr 1.
–, Słuchanie i wołanie. Przestrzeń w doświadczeniu fonicznym, „Tematy z Szewskiej” 2011, nr 1 (5).
Maciejowska A., Słowo wstępne, [w:] L. Lipski, Powrót, Paryż–Kraków 2015.
Pytko M., „Zrobiłem się na pies”, czyli „Piotruś” Leo Lipskiego w świetle (i mroku) teorii śmiechu Henri Bergsona i Georges’a Bataille’a, „Tekstualia” 2019, t. 4, z. 59.
Rodaway P., Sensuous Geographies: Body, Sense and Place, Routledge, London–New York 1994.
Sadzik P., Zdrobniałe jąkanie. Teologia afatyczna w „Piotrusiu” Leo Lipskiego, „Wielogłos” 2019, nr 2 (40).
Schafer R. M., Muzyka środowiska, tłum. D. Gwizdalanka, „Res Facta” 1982, nr 9.
Symotiuk S., Filozofia i genius loci, Warszawa 1997.
Sznajder M., Lilia pośród cierni, czyli o technikach oddechowych w atmosferze chaosu. O „Piotrusiu” Leo Lipskiego, [w:] Literatura i chaos: szkice o literaturze XX i XXI wieku, red. B. Gutkowska, A. Nęcka, Katowice 2016.
Tenczyńska A., Melosfera i fonosfera jako kategorie badań literackich, https://sensualnosc.bn.org.pl/ (dostęp: 12 maja 2021).
Wierzejska J., Retoryczna interpretacja autobiograficzna: na przykładzie pisarstwa Andrzeja Bobkowskiego, Zygmunta Haupta i Leo Lipskiego, Warszawa 2012.
Zając A., „Poniedziałek – Ireny”. Fantomowe Kresy Leo Lipskiego, „Narracje o Zagładzie” 2019, nr 5.
Zarębianka Z., Oblicza ciszy w poezji polskiej dwudziestego wieku na wybranych przykładach, „Tekstualia” 2009, nr 3.
Zarych E., Nocna rozmowa – nokturn w muzyce, literaturze i malarstwie romantyzmu, „Teksty Drugie” 2015, nr 5.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
![Creative Commons License](http://i.creativecommons.org/l/by-nd/4.0/88x31.png)
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Stats
Number of views and downloads: 270
Number of citations: 0