Splątane włókno dziwnej tkaniny: Roman Orwid-Bulicz i jego „nieliterackie książki”

Abstrakt

Roman Orwid-Bulicz – prawnik i urzędnik w II RP; po wojnie – pisarz oraz działacz społeczny, początkowo w Niemczech, a następnie w Wielkiej Brytanii to znaczący reprezentant emigracyjnej kultury popularnej. Jego biografię literacką cechuje różnorodność. Zaczynał od lekkich powieści kryminalnych, poprzez – niestroniące od eksperymentów formalnych – dramaty dotyczące problematyki Katynia i kacetów. Wypowiedział się również w tradycyjnej beletrystyce opisującej realia okupacji w Warszawie oraz wejście Sowietów do Polski w 1945 r., a także w zbiorze nowel o tematyce obozowej i emigracyjnej. Dał się szerzej poznać jako autor powieści odcinkowych oraz publicystyki ogłaszanej w formie pism ulotnych oraz na łamach prasy. Aktywny i znany elitom oraz publiczności uczestnik polskiego życia społeczno-kulturalnego nad Tamizą, zwolennik obozu prezydenta Augusta Zaleskiego. „Literacki sierżant”, który swe pióro podporządkował koniunkturalnie rozrywce i propagandzie, ale również obowiązkom świadka makabr XX wieku. Jako jeden z niewielu autorów pozostawił dzieła przedstawiające najważniejsze hekatomby lat 1939–1945: wywózki na Wschód i zbrodnię katyńską, męczeństwo Żydów i powstanie w Getcie Warszawskim, powstanie warszawskie, niemieckie obozy koncentracyjne oraz wejście Sowietów zwiastujące nową okupację. Dorobek ten kontrastuje z rolą twórcy „powieści detektywnych” – ciągle mało znanego, a barwnego fragmentu emigracyjnych „obszarów trzecich literatury.