Zygmunt Lubicz-Zaleski (1882–1967) et sa contribution au rayonnement de la Bibliothèque Polonaise
DOI:
https://doi.org/10.12775/AE.2021-22.018Słowa kluczowe
Zygmunt Lubicz-Zaleski, emigracja, Biblioteka Polska w Paryżu, edukacja, kształcenie, współpraca francusko-polskaAbstrakt
Na podstawie bogatych archiwów Biblioteki Polskiej w Paryżu (12 teczek zwierających korespondencję prywatną i oficjalną, rękopisy i artykuły profesora Zygmunta Zaleskiego), autorka przedstawia najważniejsze aspekty jego działalności w Paryżu, w której Biblioteka Polska, miejsce symboliczne polskiej emigracji, staje się punktem strategicznym, który pozwoli Zaleskiemu rozwinąć współpracę nie tylko z polskimi placówkami (głównie Szkołą Polską, pismem „Polonia”, Stowarzyszeniem Artystów Polskich, Komitetem Francusko-Polskim Kazimierza Woźnickiego), lecz także z instytucjami francuskimi: z Wyższą Szkołą Nauk Społecznych (EHSS), Szkołą Języków Wschodnich (Langues O’) oraz Instytutem Studiów Słowiańskich (IES), w którym rozwinął bliską współpracę z Biblioteką Polską. Wymiana kulturalna między instytucjami polskimi i francuskimi przybiera wymiar oficjalny z chwilą, gdy Lubicz-Zaleski zostaje mianowany delegatem polskiego Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. Biblioteka Polska osiąga wtedy rangę ośrodka naukowego o charakterze uniwersyteckim, przeznaczonym dla studentów polskich i francuskich. Kataklizm wojenny przerywa okres świetności Biblioteki Polskiej. Po przeżyciach wojennych (praca w strefie wolnej w Villard de Lens, areszt, obóz w Buchenwaldzie), Zaleski powraca do obowiązków delegata Ministerstwa Edukacji i Szkolnictwa Wyższego (tym razem pod auspicjami rządu londyńskiego) i sekretarza generalnego Polskiego Towarzystwa Historyczno-Literackiego.
Bibliografia
Bibliothèque polonaise de Paris, Archives de Z. Lubicz-Zaleski, Akc. 3862/1-2; Akc. 3847/1.a.
A. L. [Anna Lipa], Towarzystwo Historyczno-Literackie i Biblioteka Polska w Paryżu; Zarys historii, Wiesława Kordaczuk, Elżbieta Kosieradzka, Ewa Rutkowska (dir.).
Bobrowska-Jakubowski E., Le milieu des artistes polonais en France 1890–1918. Communautés et individualités; thèse de doctorat, Université Paris 1 Panthéon–Sorbonne, 2001, s. 128.
Chlebowski B., La littérature polonaise au XIXe siècle, 1933.
Delaperrière M., « Autour de Paul Cazin, les relations culturelles entre la France et La Pologne au XXe siècle », [in :] Paul Cazin, Colloque international, Francis Claudon, Anna Nawrocka, dir., Autun-Dijon 1997.
–, « Stratégie politique et culturelle dans l’émigration polonaise (1914–1918) », Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego, Prace Historyczne, n° 85 ; série Studia Gallo-Polonica, UJ, PWN, 1988, n° 1.
« Entretien sur Władysław Mickiewicz » de B. Borkowska avec E. Rutkowska à l’occasion de l’exposition qui lui a été consacrée par la Société Historique et Littéraire Polonaise, [in :] Bulletin d’information et de contact entre les membres de la SHLP, n° 18, novembre 2008.
Grappin H., « Polonais » in Cent-cinquantenaire de l’École nationale des Langues Orientales Vivantes, Paris, 1948.
H. D. « Stosunki naukowe Polski z zagranicą », Nauka Polska 1925.
Jaczewski B., « Działalność polskiego przedstawiciela, naukowego we Francji w okresie międzywojennym », Kwartalnik Historii Nauki i Techniki 1975 (XX), n° 2.
Jarosz D., M. Pasztor, « Rola sporu o Bibliotekę Polską w Paryżu w stosunkach polsko- francuskich w latach 1945–1980 », [in:] Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi, Varsovie 2006, t. 1.
Klatka U. et alii., Archiwum Zygmunt Lubicz-Zaleskiego w zbiorach Biblioteki Polskiej w Paryżu, Kraków 2011.
Kłossowski A., Ambasador książki polskiej w Paryżu, Władysław Mickiewicz, Wrocław 1971.
Konopczyński W., Liberum veto, 1930.
Lubicz-Zaleski Z., Dziennik nieciągły (1904–1925), Paryż–Łódź 1998.
–, et M. Noir, L’Effort vital de la Pologne contemporaine, Paris, s.d.: préface Charles Richet.
–, « La psychologie du voyage et la vocation de comparatiste », [in :] Connaissance de l’étranger. Mélanges offerts à la mémoire de Jean-Marie Carré, H. Peyre (dir.) Paris 1964.
Mazon A., « Władysław Mickiewicz », note nécrologique, Revue des études slaves 1926 n° 6, 1–2.
Paul Cazin, diariste, épistolier, traducteur, D. Knysz-Tomaszewska (dir.), Varsovie 1997.
La Pologne en France. Essai d’une bibliographie raisonnée, t. 1 : Littérature, Théâtre, Beaux-Arts, 1935 ; t. 2 Encyclopédies. Langue, Voyages. Histoire, 1938 ; t. 3 Géographie, Sciences, droit, suppléments, publication posthume en 1941.
Prokop M., « Paul Cazin à la Bibliothèque polonaise », [in :] Paul Cazin, Colloque international, Francis Claudon, Anna Nawrocka, dir., Autun–Dijon 1997.
Pugacewicz I. H., Batignolles 1842–1874. Edukacja Wielkiej Emigracji, Warszawa 2017.
Rederowa D., „Polska Stacja Naukowa w Paryżu (1893–1926)”, [in :] D. Rederowa, B. Jaczewski, W. Robielski, Polska Stacja Naukowa w Paryżu w latach 1893–1926, Wrocław, Varsovie, Cracovie, Gdańsk, Łódź 1982.
Rutkowski J., Histoire économique de l’ancienne Pologne, 1929.
Śladkowski W., Emigracja polska we Francji 1871–1918, Lublin 1980.
Towarzystwo Historyczno-Literackie i Biblioteka Polska w Paryżu; Zarys historii i prezentacja zbiorów, Wiesława Kordaczuk, Elżbieta Kosieradzka, Ewa Rutkowska (dir.), Paryż–Warszawa 2014.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 367
Liczba cytowań: 0
