„Emigrantka z emigracji”. 39 lat pobytu Alicji Iwańskiej w Stanach Zjednoczonych w świetle pamiętnika „Potyczki i przymierza”

Abstrakt

Artykuł został poświęcony obrazowi emigracji, jaki w pamiętniku Potyczki i przymierza (1993), a ściślej w części zatytułowanej Ameryka (1946–1985), przedstawiła Alicja Iwańska, polska pisarka, socjolożka, przez wiele lat pracująca w amerykańskich uniwersytetach. Ukazany w pamiętniku pobyt na emigracji jego autorki omówiono jako doświadczenie egzystencjalne związane z opuszczeniem kraju urodzenia i próbą zakorzenienia się w nowym miejscu. Przedmiotem uwagi był przebieg adaptacji do nowych warunków w Stanach Zjednoczonych, jego poszczególne etapy oraz proces konstytuowania się emigracyjnej tożsamości narratorki Potyczek i przymierzy, reprezentującej powojenną emigrację inteligencką. Kolejnymi zagadnieniami, które objęto refleksją, był krytyczny stosunek Iwańskiej do Stanów Zjednoczonych, manifestujący się w sposobie opisu tego kraju w pamiętniku, a także dystans do instytucji i organizacji reprezentujących Polaków zamieszkujących Stany Zjednoczone. Do tego ostatniego wątku odnosi się tytuł artykułu – „emigrantka z emigracji”. Interpretacja pamiętnika Potyczki i przymierza prowadzi do wniosku, że jego powstawanie pozwoliło Iwańskiej dokonać uniwersalizacji nie tylko doświadczenia emigracyjnego, ale całego dotychczasowego (wówczas z perspektywy 67 lat) życia i spojrzeć na nie w kategorii losu, czemu dała wyraz w „Prologu”, gdzie swój los określiła jako „łazęgowanie”.