Der „Krönungssturm“ König Sigismund von Luxemburg, Großfürst Witold von Litauen und das gescheiterte politische Bündnis zwischen beiden Herrschern
DOI:
https://doi.org/10.12775/RH.2017.02Słowa kluczowe
„burza koronacyjna”, Zygmunt Luksemburski, wielki książę litewski Witold, dyplomacja, Jagiellonowie, „coronation storm“, Sigismund of Luxembourg, Grand Duke of Lithuania Vytautas, diplomacy, Jagiellonian dynastyAbstrakt
Artykuł dotyczy sporów o planowaną koronację wielkiego księcia litewskiego Witolda (1429-1430). Zawiera analizę dokumentu koronacyjnego (krytyczną edycję w aneksie), instrukcji dla wysłanników króla rzymskiego na Litwę oraz identyfikację osób wchodzących w skład delegacji. Autor podkreśla znaczenie przewidzianej koronacji księcia Witolda jako podstawy do zawarcia sojuszu politycznego pomiędzy Litwą a krajami związanymi z królem Zygmuntem.
The paper deals with the dispute around the planned coronation of the Lithuanian Grand Duke Vytautas (1429-1430). It contains an analysis of the coronation document (with its critical edition in the appendix), instructions for the envoys of the Roman King to Lithuania, and identification of members of the legation. The author stresses the importance of the expected coronation of Duke Vytautas as the foundation for a political alliance between Lithuania and the countries related to King Sigismund.
Bibliografia
m. Horodlės aktai (dokumentai ir tyrinėjimaj) / Akty horodelskie z 1413 roku (dokumenty i studia), hg. von J. Kiaupienė, L. Korczak, Vilnius-Kraków 2013.
Althoff G., Stollberg-Rilinger B., Die Sprache der Gaben. Zu Logik und Semantik des Gabentauschs im vormodernen Europa, Jahrbücher für Geschichte Osteuropas NF 63, 2015.
Annas G., Hoftag – Gemeiner Tag – Reichstag. Studien zur strukturellen Entwicklung deutscher Reichsversammlungen des späten Mittelalters (1349-1471), Bd. II, Göttingen 2004.
Bardach J., Krewo i Lublin. Z problemów unii polsko-litewskiej, in: Derselbe, Studia z ustroju i prawa Wielkiego Księstwa Litewskiego XIV-XVII w., Warszawa 1970.
Beinhoff G., Die Italiener am Hof Kaiser Sigismunds (1410-1437), Frankfurt a. M. 1995.
Błaszczyk G., Burza koronacyjna. Dramatyczny fragment stosunków polsko-litewskich w XV wieku, Poznań 1998.
Błaszczyk G., Dzieje stosunków polsko-litewskich, t. II, Poznań 2007.
Čapský M., Vévoda Přemek Opavský (1366-1433). Ve službách posledních Lucemburků, Brno-Opava 2005.
Coufal D., Polemika o kalich mezi teologií a politikou 1414-1431. Předpoklady basilejské disputace o prvním z pražských artikulů, Praha 2012.
Czamańska I., Mołdawia i Wołoszczyzna wobec Polski, Węgier i Turcji w XIV i XV wieku, Poznań 1996.
Drabina J., Papiestwo – Polska w latach 1384-1434, Kraków 2003.
Dücker J., Sigismund und der Konflikt um die Königskrönung Witolds von Litauen (1429/30), in: Emperor Sigismund and the Orthodox World, Wien 2010.
Dvořáková D., Čierná kráľovná Barbora Celjská (1392-1451). Životný príbeh uhorskej, rímsko-nemeckej a českej kráľovny, Budmerice-Bratislava 2013.
Elbel P., „Scio, quod vos Moravi estis timidi et michi non fideles“. Moravané ve strukturách dvora Zikmunda Lucemburského, Mediaevalia historica Bohemica 12, 2009.
Erkens F.-R., Über Kanzlei und Kanzler König Sigismunds. Zum Kontinuitätsproblem in der deutschen Königskanzlei unter dem letzten Luxemburger, Archiv für Diplomatik 33, 1987.
Forstreiter E., Die deutsche Reichskanzlei und deren Nebenkanzleien unter Kaiser Sigmunds von Luxemburg, Wien 1924 (Diss. Masch.).
Glassner Ch., Katalog der deutschen Handschriften des 15. und 16. Jahrhunderts des Benediktinerstiftes Melk. Katalogund Registerband, Wien 2016.
Goll J., König Sigmund und Polen, Mitteilungen des Instituts für Österreichische Geschichtsforschung 15, 1894 – 16, 1895.
Górska-Gołaska K., Zasadzka rycerstwa wielkopolskiego na drodze margrabskiej pod Turzą Górą w 1430 r., Studia i Materiały do Dziejów Wielkopolski i Pomorza 12, 1976, z. 1 (23).
Graff T., Działalność polityczna Zbigniewa Oleśnickiego i polskiej hierarchii kościelnej w dobie burzy koronacyjnej, Folia Historica Cracoviensia 14, 2008.
Graff T., Episkopat monarchii jagiellońskiej w dobie soborów powszechnych XV wieku, Kraków 2008.
Graus I., Dračí rád Žigmunda Luxemburského a jeho symbolika, Slovenská archivistika 31, 1996.
Graus I., Rád Draka a jeho insignie, Vojenská história 10, 2006.
Gumowski M., Pieczęcie książąt litewskich, Ateneum Wileńskie 7, 1930.
Hauck K., Halsring und Ahnenstab als herrscherliche Würdezeichen, in: Herrschaftszeichen und Staatssymbolik. Beiträge zu ihrer Geschichte vom dritten bis zum sechszehnten Jahrhundert von Percy Ernst Schramm mit Beiträgen verschiedener Verfasser, t. I, Stuttgart 1954 (Schriften MGH 13/1).
Heymowski A., Herby polskie w brukselskim Armorial Gymnich, recte Lnycenich, Studia Źródłoznawcze 29, 1985.
Hirsch H., Das Recht der Königserhebung durch Kaiser und Papst im hohen Mittelalter, in: Festschrift Ernst Heymann, Bd. I, Weimar 1940.
Hoensch J. K., Kaiser Sigismund. Herrscher an der Schwelle zur Neuzeit 1368-1437, Darmstadt 1997
Hoensch J. K., König/Kaiser Sigismund, der Deutsche Orden und Polen-Litauen. Stationen einer problembeladenen Beziehung, Zeitschrift für Ostmitteleuropa-Forschung 46, 1997.
Israel O., Das Verhältnis des Hochmeisters des Deutschen Ordens zum Reich im 15. Jahrhundert, Marburg a. d. Lahn 1952 (als Manuskript gedruckt).
Jefferson J., The Holy Wars of King Wladislas and Sultan Murad. The Ottoman-Christian Conflict from 1438-1444, Leiden-Boston 2013.
Joachim-Heinig P., Reichsstädte, freie Städte und Königtum 1389-1450. Ein Beitrag zur deutschen Verfassungsgeschichte, Wiesbaden 1983.
Kaar A., Neue Mittel der Kriegsführung? König/Kaiser Sigismund und das Handelsverbot gegen die Hussiten in Böhmen, in: Heilige, Helden, Wüteriche. Herrschaftsstile der Luxemburger (1308-1437), Köln-Weimar-Wien 2017.
Kochanowski J. K., Witold wielki książę litewski. Studium historyczne, Lwów 1900.
Koczerska M., Zbigniew Oleśnicki i kościół krakowski w czasach jego pontyfikatu (1423-1455), Warszawa 2004.
Kosman M., Małdrzyk Mikołaj, in: Polski słownik biograficzny, t. XIX (1974).
Lewicki A., Powstanie Świdrygiełły. Ustęp z dziejów unii Litwy z Koroną, Kraków 1892.
Lővei P., Hoforden im Mittelalter, unter besonderer Berücksichtigung des Drachenordens, in: Sigismundus Rex et Imperator. Kunst und Kultur zur Zeit Sigismunds von Luxemburg (1387-1437). Ausstellungskatalog, Mainz 2006.
Lückerath C. A., Paul von Rusdorf. Hochmeister des Deutschen Ordens 1422-1441, Bonn 1969.
Łowmiański H., Witold wielki książę litewski, Lituano-Slavica Posnaniensia 7, 1997.
Maleczyńska E., Społeczeństwo polskie pierwszej połowy XV wieku wobec zagadnień zachodnich. Studia nad dynastyczną polityką Jagiellonów, Wrocław 1947.
Mathies Ch., Kurfürstenbund und Königtum in der Zeit der Hussitenkriege. Die kurfürstliche Reichspolitik gegen Sigmund im Kraftzentrum Mittelrhein, Mainz 1978.
Mickūnaitė G., Making a Great Ruler: Grand Duke Vytautas of Lithuania, Budapest – New York 2006.
Mierau H. J., Kaiser und Papst im Mittelalter, Köln-Weimar-Wien 2010.
Nalewajek A., Dokument w Rocznikach Jana Długosza, Lublin 2006.
Nikodem J., Dlaczego jesienią 1430 r. Witold zrezygnował z planów koronacyjnych?, Lituano-Slavica Posnaniensia 14, 2012.
Nikodem J., Polska i Litwa wobec husyckich Czech w latach 1420-1433. Studium o polityce dynastycznej Władysława Jagiełły i Witolda Kiejstutowicza, Oświęcim 22015.
Nikodem J., Spory o koronację wielkiego księcia Litwy Witolda w latach 1429-1430, cz. 1: „Burza koronacyjna” w relacji Jana Długosza, Lituano-Slavica Posnaniensia 6, 1994.
Nikodem J., Spory o koronację wielkiego księcia Litwy Witolda w latach 1429-1430, Tl. 2: Próba rekonstrukcji wydarzeń, Lituano-Slavica Posnaniensia 7, 1997.
Nikodem J., Witold wielki książę litewski (1354 lub 1355 – 27 października 1430), Kraków 2013.
Nikodem J., Zbigniew Oleśnicki w historiografii polskiej, Kraków 2001.
Nowak Z. H., Kaiser Siegmund und die polnische Monarchie, Zeitschrift für historische Forschung 15, 1988.
Ożóg K., Uczeni w monarchii Jadwigi Andegaweńskiej i Władysława Jagiełły (1384-1434), Kraków 2004.
Petrauskas R., Korona Witolda: niedoszła koronacja i jej późniejsza legenda historyczna, in: Tradycja – metody przekazywania i formy upamiętnienia w państwie polsko-litewskim, XV – pierwsza połowa XIX wieku, Warszawa 2011.
Pfitzner J., Groszfürst Witold von Litauen als Staatsmann, Brünn-Prag-Leipzig-Wien 1930.
Piech Z., Monety, pieczęcie i herby w systemie władzy Jagiellonów, Warszawa 2003.
Popović M. S., The Order of the Dragon and the Serbian Despot Stefan Lazarević, in: Emperor Sigismund and the Orthodox World, Wien 2010.
Prochaska A., Ostatnie lata Witolda. Studium z dziejów intrygi dyplomatycznej, Warszawa 1882.
Rimša E., Lietuvos didžiojo kunigaikščio Vytauto antspaudai ir žemių heraldika, Vilnius 2016.
Rozbiór krytyczny Annalium Poloniae Jana Długosza z lat 1385-1444, hg. von J. Dąbrowski, t. I, Wrocław 1961.
Scholz M., Günther, Graf von Schwarzburg (1382-1445), in: Die Bischöfe des Heiligen Römischen Reiches 1198-1448. Ein biographisches Lexikon, Berlin 2001.
Schramm P. E., Herrschaftszeichen: gestiftet, verschenkt, verkauft, verpfändet. Belege aus dem Mittelalter, Nachrichten der Akademie der Wissenschaften in Göttingen, Philosophisch--historische Klasse 5, 1957.
Schwertl G., Ernst, Herzog von Bayern-München (1373-1438), in: Lexikon des Mittelalters, Bd. III (1986).
Semkowicz W., Sfragistyka Witołda, Wiadomości Numizmatyczno-Archeologiczne 13, 1930/1931.
Srodecki P., Antemurale Christianitatis. Zur Genese der Bollwerksrhetorik im östlichen Mitteleuropa an der Schwelle vom Mittelalter zur Frühen Neuzeit, Husum 2015.
Szafrański F., Ludwik II brzesko-legnicki, feudał Śląski z doby późnego średniowiecza, Wrocław 1972.
Szybkowski S., Polish Staff as a Social Group in the Chancery of Grand Duke Witold, Quaestiones Medii Aevi Novae 3, 1998.
Szymczakowa A., „Nobiles Siradienses”. Rody Porajów, Pomianów, Gryfów, Kopaczów i Pobogów, Warszawa 2011.
Tęgowski J., Małżeństwa Witolda Kiejstutowicza, Rocznik Polskiego Towarzystwa Heraldycznego, seria nowa 2 (13), 1995.
Unia w Horodle na tle stosunków polsko-litewskich. Od Krewa do Zaręczenia Wzajemnego Obojga Narodów, Warszawa 2015.
Vytautas Didysis ir Lietuva, Vilnius 1996.
Vytautas Didysis, hg. von P. Sležas, Kaunas 1930, Vilnius 21988.
Wefers S., Das politische System Kaiser Sigmunds, Stuttgart 1989.
Whelan M., Simon A., The Moldavian Lady and the Elder Lords of the East, Transylvanian Review 24, 2015.
Winkler M., Die Macht der Gaben – ein Kommentar, Jahrbücher für Geschichte Osteuropas NF 63, 2015.
Zachorowski S., Consilia w sprawie koronacji Witolda (1429-1430), in: Derselbe, Studia z historii prawa kościelnego i polskiego, Kraków 1917.
Zawitkowska W., Walka polityczno-prawna o następstwo tronu po Władysławie Jagielle w latach 1424-1434, Rzeszów 2015.
Zbigniew Oleśnicki. Książę kościoła i mąż stanu, hg. von F. Kiryk, Z. Noga, Kraków 2006.
Барбашев А., Витовтъ и егo политикa до Грюнвaльденскoй битвы (1410 г.)., Санкт Петербургъ 1885.
Барбашев A., Витовтъ. Последния двадцать летъ княжения 1410-1430, Санкт Петербург 1891.
Полехов С. В., Известие хрoники Германа Кoрнерa o Вилькoмирскoй битве и егo истoрический кoнтекст, in: Pabaisko mūšis ir jo epocha, Vilnius 2017.
Полехов С. В., Новые документы о Киевской земле XV века, Сфрагістичний щорічник 2, 2012.
Полехов С. В., Наследники Витовта. Династическая война в Великом княжестве Литовском в 30-е годы XV века, Москва 2015.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 448
Liczba cytowań: 0