Autograf „Faraona” i jego dzieje
DOI:
https://doi.org/10.12775/SE.2025.0001Słowa kluczowe
Bolesław Prus, Faraon, historia autografu, epilogAbstrakt
Artykuł stanowi próbę rekonstrukcji historii autografu Faraona od momentu rozpoczęcia jego pisania przez Bolesława Prusa (1894) aż po czasy współczesne. Celem rekonstrukcji jest nie tylko uporządkowanie wiedzy o manuskrypcie Faraona, ale też sprawdzenie, czy w dziejach rękopisu oraz w jego materialności kryją się jakieś wskazówki dotyczące najbardziej problematycznej części powieści, czyli tzw. epilogu. Dowodzenie zostało oparte głównie na poszlakach, ale przekonuje, że o pozostawieniu zakończenia utworu w rękopisie nie zadecydował cenzor ani wydawcy pierwodruku prasowego, tylko Prus.
Bibliografia
Źródła:
Akta kupna. 1947, Archiwum Biblioteki Narodowej, sygn. 64/2.
Inwentarz księgozbioru Bolesława Prusa, Biblioteka Publiczna m.st. Warszawy, rkps 124 IV, https://mbc.cyfrowemazowsze.pl/dlibra/publication/5287/edition/4090/content?format_id=2 (dostęp: 10.12.2024).
Księgi akcesyjne, inwentarzowe. Księga kupna. 1945–1954, Archiwum BN, sygn. 64/42.
Materiały Ludwika Kolankowskiego, Archiwum Polskiej Akademii Nauk, sygn. III-349, teczka nr 50, Sprawy gospodarcze i majątkowe.
Prus Bolesław, Emancypantki [egz. korektowy], BPW, rkps 151 II.
Prus Bolesław, Faraon, BN, rkps 6073 II, t. 1 i t. 2–3, https://polona.pl/item-view/5fb83a29-ed94-413c-932d-5f39e0d2256d?page=0; https://polona.pl/item-view/433fe376-2a14-4832-af99-6ac4979ab5a6?page=0 (dostęp: 10.12.2024).
Prus Bolesław, Faraon, BPW, rkps 154 II, https://mbc.cyfrowemazowsze.pl/dlibra/publication/107161/edition/98330/content (dostęp: 10.12.2024).
Prus Bolesław, Notatki do „Faraona”, BPW, rkps 154 IV, https://mbc.cyfrowemazowsze.pl/dlibra/publication/107160/edition/98329/content (dostęp: 10.12.2024).
Prus Bolesław, Placówka [egz. korektowy], BPW, rkps 148 II, https://mbc.cyfrowemazowsze.pl/dlibra/publication/15005/edition/12874/content (dostęp: 10.12.2024).
Spisy rękopisów Bolesława Prusa oraz książek i innych materiałów po nim pozostałych, ofiarowanych Bibliotece Publicznej w Warszawie przez Oktawię Głowacką, PBW, rkps 200 II, https://mbc.cyfrowemazowsze.pl/dlibra/publication/5290/edition/4091/content?format_id=2 (dostęp: 10.12.2024).
Warszawski Komitet Cenzury. Protokoły posiedzeń Warszawskiego Komitetu Cenzury. 1897, Archiwum Główne Akt Dawnych, sygn. 1/254/0/6/042.
Zbiór Korotyńskich, Archiwum Państwowym w Warszawie, sygn. 72/201/0/25/1981, https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/jednostka/-/jednostka/12484208 (dostęp: 10.12.2024).
Opracowania:
Bolesław Prus 1847–1912. Kalendarz życia i twórczości, 1969, oprac. K. Tokarzówna i S. Fita, red. Z. Szweykowski, Warszawa.
First G., 2022, Między Egiptem a Rzymem. Kleopatra i inne wątki egipskie i wschodnie w malarstwie polskim, „Sztuka Europy Wschodniej”, t. 10: Antyk w polskiej sztuce i kulturze artystycznej końca XVIII i w XIX wieku, red. J. Malinowski i G. Raj, Warszawa–Toruń.
Grabowska-Kuniczuk A., 2018, Bolesław Prus odzwierciedlony w swoich rzeczach. Spis pamiątek po pisarzu w przekazie Oktawii Głowackiej i Feliksa Araszkiewicza, „Napis”, t. 24.
Grabowska-Kuniczuk A., 2016, Bolesław Prus redaguje tekst, czyli jak autor doskonalił swój warsztat pisarski? Prusowskie (auto)poprawki na przykładzie maszynopisów kronik i ostatniej ukończonej powieści „Dzieci”, w: Bolesław Prus. Mieszkaniec, kronikarz i pisarz Warszawy, red. merytoryczna M. Parnowska i A. Komornicka, Warszawa.
Hiż T., 1962, Godzina u pani Oktawii, w: Wspomnienia o Bolesławie Prusie, zebrał i oprac. S. Fita, Warszawa.
Ilmurzyńska H., Stepnowska A., 1965, Księgozbiór Bolesława Prusa, red. Z. Szweykowski, Warszawa.
Katalog rękopisów Biblioteki Publicznej m.st. Warszawy, 1974, t. 1: Sygnatury 1–200, oprac. J. Rudnicka i J. Górka, Warszawa.
Kmiecik Z., 1982, „Tygodnik Ilustrowany” w latach 1886–1904, „Kwartalnik Historii Prasy Polskiej”, nr 3/4.
Korpus dzieł malarskich Henryka Siemiradzkiego, 2021, red. J. Malinowski, t. 1A: Dzieła z historii starożytnej, wczesnego chrześcijańska i religijne, Warszawa–Toruń.
Lorentz S., 1970, W Muzeum i gdzie indziej, w: Walka o dobra kultury. Warszawa 1939–1945, t. 1, red. S. Lorentz, Warszawa.
Martuszewska A., 2003, Stracone złudzenia młodego faraona, w: Prus i inni. Prace ofiarowane Profesorowi Stanisławowi Ficie, red. J. A. Malik i E. Paczoska, Lublin.
Mężyński A., 2010, Biblioteki Warszawy w latach 1939–1945, Warszawa.
Mężyński A., 1994, Kommando Paulsen. Październik–grudzień 1939 r., Warszawa.
Parnowska M., 2016, Spuścizna i księgozbiór Bolesława Prusa w Bibliotece na Koszykowej, w: Bolesław Prus. Mieszkaniec, kronikarz i pisarz Warszawy, red. merytoryczna M. Parnowska i A. Komornicka, Warszawa.
Parnowska M., 1999, Zbiory starych druków i rękopisów, w: Biblioteka na Koszykowej. 1907–1997, red. M. Parnowska et al., Warszawa.
Pigoń S., 1936, Wznowienia literackie, „Rocznik Literacki za rok 1935”.
Prus B.,1895–1896, Faraon, „Tygodnik Ilustrowany” nr 40–52; nr 1–52.
Prus B., 1954, Faraon. Wydanie krytyczne, oprac. Z. Szweykowski, Warszawa.
Prus B., 2017, Pisma wszystkie, red. B. Obsulewicz, Korespondencja, t. 1: Listy Bolesława Prusa, oprac. i wstęp J. Nowak, Warszawa–Lublin.
Prus B., 1935, Pisma, red. I. Chrzanowski, Z. Szweykowski, t. 18–20: Faraon, t. 1–3, Warszawa.
Prussak M., 2005, Konsekwencje założeń i decyzji edytorskich, „Teksty Drugie”, nr 1/2.
Przelaskowski R., 1970, Wspomnienia o pracy w Bibliotece Publicznej m.st. Warszawy w okresie drugiej wojny światowej, w: Walka o dobra kultury. Warszawa 1939–1945, t. 1, red. S. Lorentz, Warszawa.
Quis [M. Gawalewicz], 1894, Z tygodnia na tydzień, „Tygodnik Ilustrowany”, nr 40.
Skierkowska E., 1970, Warszawska Biblioteka Publiczna na tle wydarzeń ostatniej wojny (1939–1944), w: Walka o dobra kultury. Warszawa 1939–1945, t. 1, red. S. Lorentz, Warszawa.
Szweykowski Z., 1935, Kilka uwag o zniekształceniach tekstów Prusa, „Poradnik Językowy”, z. 3.
Szweykowski Z., 1934, Nieznany epilog „Faraona”, „Tygodnik Ilustrowany”, nr 13.
Szweykowski Z., 1935, Od redakcji, w: B. Prus, Pisma, red. I. Chrzanowski, Z. Szweykowski, t. 1: To i owo, właściwie zaś ani to ani owo, czyli 48 powiastek dla pełnoletnich dzieci, Warszawa.
Szweykowski Z., 1954, Przedmowa, w: B. Prus, Faraon. Wydanie krytyczne, oprac. Z. Szweykowski, Warszawa.
Urbanus [W. Gomulicki], 1894, Kronika warszawska, „Kraj”, nr 23.
Wantuła J., 1962, [Prus i Ochorowicz w Wiśle], w: Wspomnienia o Bolesławie Prusie, zebrał i oprac. S. Fita, Warszawa.
Warzenica-Zalewska E., 1985, Dwa zakończenia „Faraona” a sens ideowy powieści, „Pamiętnik Literacki”, z. 2.
Wegner J., 2015, Skarby kultury polskiej w łowickiej kolegiacie (1944/1945), „Roczniki Łowickie”, t. 13.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Beata Utkowska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 25
Liczba cytowań: 0
