"Pharaoh’s" manuscript and its history
DOI:
https://doi.org/10.12775/SE.2025.0001Keywords
Bolesław Prus, Pharaoh, history of the manuscript, the epilogueAbstract
The article attempts to reconstruct the history of the Pharaoh’s manuscript from the time Bolesław Prus began writing it (1894) until modern times. This reconstruction aims to gather knowledge about the Pharaoh’s manuscript and check if the history and materiality of the manuscript contain some clues about the most controversial part of the novel, the epilogue. The article says that the decision to keep the novel’s ending in the manuscript was not made by a censor or the publisher but by Bolesław Prus himself.
References
Źródła:
Akta kupna. 1947, Archiwum Biblioteki Narodowej, sygn. 64/2.
Inwentarz księgozbioru Bolesława Prusa, Biblioteka Publiczna m.st. Warszawy, rkps 124 IV, https://mbc.cyfrowemazowsze.pl/dlibra/publication/5287/edition/4090/content?format_id=2 (dostęp: 10.12.2024).
Księgi akcesyjne, inwentarzowe. Księga kupna. 1945–1954, Archiwum BN, sygn. 64/42.
Materiały Ludwika Kolankowskiego, Archiwum Polskiej Akademii Nauk, sygn. III-349, teczka nr 50, Sprawy gospodarcze i majątkowe.
Prus Bolesław, Emancypantki [egz. korektowy], BPW, rkps 151 II.
Prus Bolesław, Faraon, BN, rkps 6073 II, t. 1 i t. 2–3, https://polona.pl/item-view/5fb83a29-ed94-413c-932d-5f39e0d2256d?page=0; https://polona.pl/item-view/433fe376-2a14-4832-af99-6ac4979ab5a6?page=0 (dostęp: 10.12.2024).
Prus Bolesław, Faraon, BPW, rkps 154 II, https://mbc.cyfrowemazowsze.pl/dlibra/publication/107161/edition/98330/content (dostęp: 10.12.2024).
Prus Bolesław, Notatki do „Faraona”, BPW, rkps 154 IV, https://mbc.cyfrowemazowsze.pl/dlibra/publication/107160/edition/98329/content (dostęp: 10.12.2024).
Prus Bolesław, Placówka [egz. korektowy], BPW, rkps 148 II, https://mbc.cyfrowemazowsze.pl/dlibra/publication/15005/edition/12874/content (dostęp: 10.12.2024).
Spisy rękopisów Bolesława Prusa oraz książek i innych materiałów po nim pozostałych, ofiarowanych Bibliotece Publicznej w Warszawie przez Oktawię Głowacką, PBW, rkps 200 II, https://mbc.cyfrowemazowsze.pl/dlibra/publication/5290/edition/4091/content?format_id=2 (dostęp: 10.12.2024).
Warszawski Komitet Cenzury. Protokoły posiedzeń Warszawskiego Komitetu Cenzury. 1897, Archiwum Główne Akt Dawnych, sygn. 1/254/0/6/042.
Zbiór Korotyńskich, Archiwum Państwowym w Warszawie, sygn. 72/201/0/25/1981, https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/jednostka/-/jednostka/12484208 (dostęp: 10.12.2024).
Opracowania:
Bolesław Prus 1847–1912. Kalendarz życia i twórczości, 1969, oprac. K. Tokarzówna i S. Fita, red. Z. Szweykowski, Warszawa.
First G., 2022, Między Egiptem a Rzymem. Kleopatra i inne wątki egipskie i wschodnie w malarstwie polskim, „Sztuka Europy Wschodniej”, t. 10: Antyk w polskiej sztuce i kulturze artystycznej końca XVIII i w XIX wieku, red. J. Malinowski i G. Raj, Warszawa–Toruń.
Grabowska-Kuniczuk A., 2018, Bolesław Prus odzwierciedlony w swoich rzeczach. Spis pamiątek po pisarzu w przekazie Oktawii Głowackiej i Feliksa Araszkiewicza, „Napis”, t. 24.
Grabowska-Kuniczuk A., 2016, Bolesław Prus redaguje tekst, czyli jak autor doskonalił swój warsztat pisarski? Prusowskie (auto)poprawki na przykładzie maszynopisów kronik i ostatniej ukończonej powieści „Dzieci”, w: Bolesław Prus. Mieszkaniec, kronikarz i pisarz Warszawy, red. merytoryczna M. Parnowska i A. Komornicka, Warszawa.
Hiż T., 1962, Godzina u pani Oktawii, w: Wspomnienia o Bolesławie Prusie, zebrał i oprac. S. Fita, Warszawa.
Ilmurzyńska H., Stepnowska A., 1965, Księgozbiór Bolesława Prusa, red. Z. Szweykowski, Warszawa.
Katalog rękopisów Biblioteki Publicznej m.st. Warszawy, 1974, t. 1: Sygnatury 1–200, oprac. J. Rudnicka i J. Górka, Warszawa.
Kmiecik Z., 1982, „Tygodnik Ilustrowany” w latach 1886–1904, „Kwartalnik Historii Prasy Polskiej”, nr 3/4.
Korpus dzieł malarskich Henryka Siemiradzkiego, 2021, red. J. Malinowski, t. 1A: Dzieła z historii starożytnej, wczesnego chrześcijańska i religijne, Warszawa–Toruń.
Lorentz S., 1970, W Muzeum i gdzie indziej, w: Walka o dobra kultury. Warszawa 1939–1945, t. 1, red. S. Lorentz, Warszawa.
Martuszewska A., 2003, Stracone złudzenia młodego faraona, w: Prus i inni. Prace ofiarowane Profesorowi Stanisławowi Ficie, red. J. A. Malik i E. Paczoska, Lublin.
Mężyński A., 2010, Biblioteki Warszawy w latach 1939–1945, Warszawa.
Mężyński A., 1994, Kommando Paulsen. Październik–grudzień 1939 r., Warszawa.
Parnowska M., 2016, Spuścizna i księgozbiór Bolesława Prusa w Bibliotece na Koszykowej, w: Bolesław Prus. Mieszkaniec, kronikarz i pisarz Warszawy, red. merytoryczna M. Parnowska i A. Komornicka, Warszawa.
Parnowska M., 1999, Zbiory starych druków i rękopisów, w: Biblioteka na Koszykowej. 1907–1997, red. M. Parnowska et al., Warszawa.
Pigoń S., 1936, Wznowienia literackie, „Rocznik Literacki za rok 1935”.
Prus B.,1895–1896, Faraon, „Tygodnik Ilustrowany” nr 40–52; nr 1–52.
Prus B., 1954, Faraon. Wydanie krytyczne, oprac. Z. Szweykowski, Warszawa.
Prus B., 2017, Pisma wszystkie, red. B. Obsulewicz, Korespondencja, t. 1: Listy Bolesława Prusa, oprac. i wstęp J. Nowak, Warszawa–Lublin.
Prus B., 1935, Pisma, red. I. Chrzanowski, Z. Szweykowski, t. 18–20: Faraon, t. 1–3, Warszawa.
Prussak M., 2005, Konsekwencje założeń i decyzji edytorskich, „Teksty Drugie”, nr 1/2.
Przelaskowski R., 1970, Wspomnienia o pracy w Bibliotece Publicznej m.st. Warszawy w okresie drugiej wojny światowej, w: Walka o dobra kultury. Warszawa 1939–1945, t. 1, red. S. Lorentz, Warszawa.
Quis [M. Gawalewicz], 1894, Z tygodnia na tydzień, „Tygodnik Ilustrowany”, nr 40.
Skierkowska E., 1970, Warszawska Biblioteka Publiczna na tle wydarzeń ostatniej wojny (1939–1944), w: Walka o dobra kultury. Warszawa 1939–1945, t. 1, red. S. Lorentz, Warszawa.
Szweykowski Z., 1935, Kilka uwag o zniekształceniach tekstów Prusa, „Poradnik Językowy”, z. 3.
Szweykowski Z., 1934, Nieznany epilog „Faraona”, „Tygodnik Ilustrowany”, nr 13.
Szweykowski Z., 1935, Od redakcji, w: B. Prus, Pisma, red. I. Chrzanowski, Z. Szweykowski, t. 1: To i owo, właściwie zaś ani to ani owo, czyli 48 powiastek dla pełnoletnich dzieci, Warszawa.
Szweykowski Z., 1954, Przedmowa, w: B. Prus, Faraon. Wydanie krytyczne, oprac. Z. Szweykowski, Warszawa.
Urbanus [W. Gomulicki], 1894, Kronika warszawska, „Kraj”, nr 23.
Wantuła J., 1962, [Prus i Ochorowicz w Wiśle], w: Wspomnienia o Bolesławie Prusie, zebrał i oprac. S. Fita, Warszawa.
Warzenica-Zalewska E., 1985, Dwa zakończenia „Faraona” a sens ideowy powieści, „Pamiętnik Literacki”, z. 2.
Wegner J., 2015, Skarby kultury polskiej w łowickiej kolegiacie (1944/1945), „Roczniki Łowickie”, t. 13.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2025 Beata Utkowska

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Stats
Number of views and downloads: 364
Number of citations: 0