Skip to main content Skip to main navigation menu Skip to site footer
  • Register
  • Login
  • Language
    • English
    • Język Polski
  • Menu
  • Home
  • Current
  • Archives
  • About
    • About the Journal
    • Submissions
    • Editorial Team
    • Privacy Statement
    • Contact
  • Register
  • Login
  • Language:
  • English
  • Język Polski

The Art of Editing. Textological and Editorial Studies

"Pharaoh’s" manuscript and its history
  • Home
  • /
  • "Pharaoh’s" manuscript and its history
  1. Home /
  2. Archives /
  3. Vol. 27 No. 1 (2025): Drafts, notebooks, albums /
  4. TREATISES AND ARTICLES

"Pharaoh’s" manuscript and its history

Authors

  • Beata Utkowska Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach https://orcid.org/0000-0002-6419-9237

DOI:

https://doi.org/10.12775/SE.2025.0001

Keywords

Bolesław Prus, Pharaoh, history of the manuscript, the epilogue

Abstract

The article attempts to reconstruct the history of the Pharaoh’s manuscript from the time Bolesław Prus began writing it (1894) until modern times. This reconstruction aims to gather knowledge about the Pharaoh’s manuscript and check if the history and materiality of the manuscript contain some clues about the most controversial part of the novel, the epilogue. The article says that the decision to keep the novel’s ending in the manuscript was not made by a censor or the publisher but by Bolesław Prus himself.

Author Biography

Beata Utkowska, Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach

dr hab., prof. Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach, kierowniczka Zakładu Literatury Polskiej, literaturoznawczyni, edytorka naukowa. Jej zainteresowania obejmują przede wszystkim literaturę polską przełomu XIX i XX wieku. Autorka książki Poza powieścią. Małe formy epickie Reymonta (2004) oraz opracowań edytorskich: W. S. Reymont, Dziennik nieciągły. 1887–1924 (2009), S. Żeromski, Walka z szatanem (t. 1–3, Pisma zebrane, 2014–2016), Turoń (Pisma zebrane, 2017), B. Prus, Lalka (t. 1–3, Pisma wszystkie, 2017; wspólnie z J. Bachórzem), S. Żeromski, Dzienniki (t. 1–2, Pisma zebrane, 2021–2023; wspólnie ze Z. J. Adamczykiem). Obecnie pracuje nad wydaniem krytycznym Faraona Prusa i kolejnym tomem Dzienników Żeromskiego.

References

Źródła:

Akta kupna. 1947, Archiwum Biblioteki Narodowej, sygn. 64/2.

Inwentarz księgozbioru Bolesława Prusa, Biblioteka Publiczna m.st. Warszawy, rkps 124 IV, https://mbc.cyfrowemazowsze.pl/dlibra/publication/5287/edition/4090/content?format_id=2 (dostęp: 10.12.2024).

Księgi akcesyjne, inwentarzowe. Księga kupna. 1945–1954, Archiwum BN, sygn. 64/42.

Materiały Ludwika Kolankowskiego, Archiwum Polskiej Akademii Nauk, sygn. III-349, teczka nr 50, Sprawy gospodarcze i majątkowe.

Prus Bolesław, Emancypantki [egz. korektowy], BPW, rkps 151 II.

Prus Bolesław, Faraon, BN, rkps 6073 II, t. 1 i t. 2–3, https://polona.pl/item-view/5fb83a29-ed94-413c-932d-5f39e0d2256d?page=0; https://polona.pl/item-view/433fe376-2a14-4832-af99-6ac4979ab5a6?page=0 (dostęp: 10.12.2024).

Prus Bolesław, Faraon, BPW, rkps 154 II, https://mbc.cyfrowemazowsze.pl/dlibra/publication/107161/edition/98330/content (dostęp: 10.12.2024).

Prus Bolesław, Notatki do „Faraona”, BPW, rkps 154 IV, https://mbc.cyfrowemazowsze.pl/dlibra/publication/107160/edition/98329/content (dostęp: 10.12.2024).

Prus Bolesław, Placówka [egz. korektowy], BPW, rkps 148 II, https://mbc.cyfrowemazowsze.pl/dlibra/publication/15005/edition/12874/content (dostęp: 10.12.2024).

Spisy rękopisów Bolesława Prusa oraz książek i innych materiałów po nim pozostałych, ofiarowanych Bibliotece Publicznej w Warszawie przez Oktawię Głowacką, PBW, rkps 200 II, https://mbc.cyfrowemazowsze.pl/dlibra/publication/5290/edition/4091/content?format_id=2 (dostęp: 10.12.2024).

Warszawski Komitet Cenzury. Protokoły posiedzeń Warszawskiego Komitetu Cenzury. 1897, Archiwum Główne Akt Dawnych, sygn. 1/254/0/6/042.

Zbiór Korotyńskich, Archiwum Państwowym w Warszawie, sygn. 72/201/0/25/1981, https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/jednostka/-/jednostka/12484208 (dostęp: 10.12.2024).

Opracowania:

Bolesław Prus 1847–1912. Kalendarz życia i twórczości, 1969, oprac. K. Tokarzówna i S. Fita, red. Z. Szweykowski, Warszawa.

First G., 2022, Między Egiptem a Rzymem. Kleopatra i inne wątki egipskie i wschodnie w malarstwie polskim, „Sztuka Europy Wschodniej”, t. 10: Antyk w polskiej sztuce i kulturze artystycznej końca XVIII i w XIX wieku, red. J. Malinowski i G. Raj, Warszawa–Toruń.

Grabowska-Kuniczuk A., 2018, Bolesław Prus odzwierciedlony w swoich rzeczach. Spis pamiątek po pisarzu w przekazie Oktawii Głowackiej i Feliksa Araszkiewicza, „Napis”, t. 24.

Grabowska-Kuniczuk A., 2016, Bolesław Prus redaguje tekst, czyli jak autor doskonalił swój warsztat pisarski? Prusowskie (auto)poprawki na przykładzie maszynopisów kronik i ostatniej ukończonej powieści „Dzieci”, w: Bolesław Prus. Mieszkaniec, kronikarz i pisarz Warszawy, red. merytoryczna M. Parnowska i A. Komornicka, Warszawa.

Hiż T., 1962, Godzina u pani Oktawii, w: Wspomnienia o Bolesławie Prusie, zebrał i oprac. S. Fita, Warszawa.

Ilmurzyńska H., Stepnowska A., 1965, Księgozbiór Bolesława Prusa, red. Z. Szweykowski, Warszawa.

Katalog rękopisów Biblioteki Publicznej m.st. Warszawy, 1974, t. 1: Sygnatury 1–200, oprac. J. Rudnicka i J. Górka, Warszawa.

Kmiecik Z., 1982, „Tygodnik Ilustrowany” w latach 1886–1904, „Kwartalnik Historii Prasy Polskiej”, nr 3/4.

Korpus dzieł malarskich Henryka Siemiradzkiego, 2021, red. J. Malinowski, t. 1A: Dzieła z historii starożytnej, wczesnego chrześcijańska i religijne, Warszawa–Toruń.

Lorentz S., 1970, W Muzeum i gdzie indziej, w: Walka o dobra kultury. Warszawa 1939–1945, t. 1, red. S. Lorentz, Warszawa.

Martuszewska A., 2003, Stracone złudzenia młodego faraona, w: Prus i inni. Prace ofiarowane Profesorowi Stanisławowi Ficie, red. J. A. Malik i E. Paczoska, Lublin.

Mężyński A., 2010, Biblioteki Warszawy w latach 1939–1945, Warszawa.

Mężyński A., 1994, Kommando Paulsen. Październik–grudzień 1939 r., Warszawa.

Parnowska M., 2016, Spuścizna i księgozbiór Bolesława Prusa w Bibliotece na Koszykowej, w: Bolesław Prus. Mieszkaniec, kronikarz i pisarz Warszawy, red. merytoryczna M. Parnowska i A. Komornicka, Warszawa.

Parnowska M., 1999, Zbiory starych druków i rękopisów, w: Biblioteka na Koszykowej. 1907–1997, red. M. Parnowska et al., Warszawa.

Pigoń S., 1936, Wznowienia literackie, „Rocznik Literacki za rok 1935”.

Prus B.,1895–1896, Faraon, „Tygodnik Ilustrowany” nr 40–52; nr 1–52.

Prus B., 1954, Faraon. Wydanie krytyczne, oprac. Z. Szweykowski, Warszawa.

Prus B., 2017, Pisma wszystkie, red. B. Obsulewicz, Korespondencja, t. 1: Listy Bolesława Prusa, oprac. i wstęp J. Nowak, Warszawa–Lublin.

Prus B., 1935, Pisma, red. I. Chrzanowski, Z. Szweykowski, t. 18–20: Faraon, t. 1–3, Warszawa.

Prussak M., 2005, Konsekwencje założeń i decyzji edytorskich, „Teksty Drugie”, nr 1/2.

Przelaskowski R., 1970, Wspomnienia o pracy w Bibliotece Publicznej m.st. Warszawy w okresie drugiej wojny światowej, w: Walka o dobra kultury. Warszawa 1939–1945, t. 1, red. S. Lorentz, Warszawa.

Quis [M. Gawalewicz], 1894, Z tygodnia na tydzień, „Tygodnik Ilustrowany”, nr 40.

Skierkowska E., 1970, Warszawska Biblioteka Publiczna na tle wydarzeń ostatniej wojny (1939–1944), w: Walka o dobra kultury. Warszawa 1939–1945, t. 1, red. S. Lorentz, Warszawa.

Szweykowski Z., 1935, Kilka uwag o zniekształceniach tekstów Prusa, „Poradnik Językowy”, z. 3.

Szweykowski Z., 1934, Nieznany epilog „Faraona”, „Tygodnik Ilustrowany”, nr 13.

Szweykowski Z., 1935, Od redakcji, w: B. Prus, Pisma, red. I. Chrzanowski, Z. Szweykowski, t. 1: To i owo, właściwie zaś ani to ani owo, czyli 48 powiastek dla pełnoletnich dzieci, Warszawa.

Szweykowski Z., 1954, Przedmowa, w: B. Prus, Faraon. Wydanie krytyczne, oprac. Z. Szweykowski, Warszawa.

Urbanus [W. Gomulicki], 1894, Kronika warszawska, „Kraj”, nr 23.

Wantuła J., 1962, [Prus i Ochorowicz w Wiśle], w: Wspomnienia o Bolesławie Prusie, zebrał i oprac. S. Fita, Warszawa.

Warzenica-Zalewska E., 1985, Dwa zakończenia „Faraona” a sens ideowy powieści, „Pamiętnik Literacki”, z. 2.

Wegner J., 2015, Skarby kultury polskiej w łowickiej kolegiacie (1944/1945), „Roczniki Łowickie”, t. 13.

The Art of Editing. Textological and Editorial Studies

Downloads

  • PDF (Język Polski)

Published

2025-06-27

How to Cite

1.
UTKOWSKA, Beata. "Pharaoh’s" manuscript and its history. The Art of Editing. Textological and Editorial Studies. Online. 27 June 2025. Vol. 27, no. 1, pp. 7-20. [Accessed 10 December 2025]. DOI 10.12775/SE.2025.0001.
  • ISO 690
  • ACM
  • ACS
  • APA
  • ABNT
  • Chicago
  • Harvard
  • IEEE
  • MLA
  • Turabian
  • Vancouver
Download Citation
  • Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
  • BibTeX

Issue

Vol. 27 No. 1 (2025): Drafts, notebooks, albums

Section

TREATISES AND ARTICLES

License

Copyright (c) 2025 Beata Utkowska

Creative Commons License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.

Stats

Number of views and downloads: 364
Number of citations: 0

Search

Search

Browse

  • Browse Author Index
  • Issue archive

User

User

Current Issue

  • Atom logo
  • RSS2 logo
  • RSS1 logo

Information

  • For Readers
  • For Authors
  • For Librarians

Newsletter

Subscribe Unsubscribe

Language

  • English
  • Język Polski

Tags

Search using one of provided tags:

Bolesław Prus, Pharaoh, history of the manuscript, the epilogue
Up

Akademicka Platforma Czasopism

Najlepsze czasopisma naukowe i akademickie w jednym miejscu

apcz.umk.pl

Partners

  • Akademia Ignatianum w Krakowie
  • Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
  • Fundacja Copernicus na rzecz Rozwoju Badań Naukowych
  • Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk
  • Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN
  • Instytut Tomistyczny
  • Karmelitański Instytut Duchowości w Krakowie
  • Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
  • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie
  • Polska Fundacja Przemysłu Kosmicznego
  • Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
  • Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
  • Towarzystwo Miłośników Torunia
  • Towarzystwo Naukowe w Toruniu
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  • Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
  • Uniwersytet Mikołaja Kopernika
  • Uniwersytet w Białymstoku
  • Uniwersytet Warszawski
  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Książnica Kopernikańska
  • Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie / Wydawnictwo Diecezjalne „Bernardinum" w Pelplinie

© 2021- Nicolaus Copernicus University Accessibility statement Shop