Oprawa, okładka, obwoluta i inne formy ochrony dokumentu jako obiekt muzealny (na przykładzie zbiorów Działu Sztuki Wydawniczej Muzeum Narodowego we Wrocławiu)

Abstrakt

Sztuka wydawnicza nie jest szczególnie popularnym działem polskiego muzealnictwa, a w jej obrębie tylko oprawa indywidualna postrzegana jest jako obiekt dostatecznie wartościowy artystycznie lub historycznie (są to główne cechy kwalifikujące obiekt do kolekcji muzealnej), aby stać się przedmiotem gromadzenia. Dzieje się tak, ponieważ jest to wyrób rzemiosła artystycznego, którego kolekcjonowanie ma długie tradycje w muzealnictwie. Tymczasem kolekcja muzealna zorientowana na kolekcjonowanie różnych przejawów ochrony dokumentów in gremio (oprawa nakładowa, obwoluta, zwierciadło okładki, introligacja itd.) i w różnym stadium realizacji (szkic, projekt okładki, makieta wydawnicza, gotowy produkt introligatorski) może pełnić doniosłą funkcję w trwałej ochronie bibliologicznego dziedzictwa kulturowego. W tym celu przedstawiono rodzaje artefaktów związane z procesem ochrony i/lub oprawy dokumentu na przykładzie zbiorów Działu Sztuki Wydawniczej Muzeum Narodowego we Wrocławiu. Umożliwiło to nakreślenie możliwych pożytków, jakie mogą płynąć z celowego i świadomego kolekcjonowania tego rodzaju artefaktów jako obiektów muzealnych. Wynikiem tych czynności jest podkreślenie znaczenia kolekcji muzealnej w badaniach nad oprawą, okładką i introligacją oraz uwypuklenie, że jedynie tego typu kolekcja jest nastawiona na zachowanie dokumentu pod względem jego kompletności i walorów estetycznych (kolekcje biblioteczne i archiwalne pierwszeństwo dają walorom informacyjnym i proweniencyjnym).