Editions of fairy tales from Warmia and Mazury (review and trends)
DOI:
https://doi.org/10.12775/SE.2020.00030Keywords
regional literature, local edition, regionalisation of fairy tales, German-Polish relations, reeditionAbstract
The article outlines textological and editorial issues related to the publication of original and collective fairy tales and fairy tales based on the ethnographic and historical sources of the region. Important and basic books in this field were recalled, which appeared in the period 1956–1989. Against this background, ambitious and valuable editions of fairy tales, as well as legends, stories, comic stories from the last thirty years were discussed. The described tendencies consist in the continuation, multiplication and renewal of 20th-century editing traditions of these literary genres. Their editions have been published: local, Polish-German, artistically marked, comics. They are included in broader – not always convergent – social strategies, such as: building ties with indigenous people, creating regional identity, strengthening the cultural heritage of Warmia and Mazury as part of Europe. Fairy tale editions play a role in the reactivation of the Warmian and Masurian dialects as well as the Prussian language.
References
Antologia Warmińska, http://aw.mbp.olsztyn.pl/do-czytania.html (dostęp: 16.04.2020).
Antologia Warmińska. Warmia w baśniach, podaniach i legendach, 2011, wybór, oprac. i wstęp T. Brzeska-Smerek, Olsztyn.
Bajki Warmii i Mazur, 1956, red. i wybór H. Koneczna, W. Pomianowska. przygotowanie do druku i przypisy H. Kurowska, przedmowa J. Krzyżanowski, Warszawa.
Bajki warmińsko-mazurskie o diabłach, kłobukach, smątkach i kołbogach, 1989, red. B. Bartel, Warszawa.
Bajki, [1985?], red. T. Willan, Olsztyn.
Baśnie z krainy tysiąca jezior, 1989, wybór i red. J. J. Rojek, Olsztyn.
Brzeska-Smerek T., Literatura Warmii i Mazur dla dzieci i młodzieży. Tradycja i współczesność, http://www.wbp.olsztyn.pl/bwm/3-4_04-ie/lit1.htm (dostęp: 5.04.2020).
Cherkowska E., Z mazurskiego brulionu: Hieronim Skurpski – Honorowy Obywatel Miasta Działdowa, https://www.dzialdowo.pl/dzialdowo-historycznie/z-mazurskiego-brulionu-hieronim-skurpski-honorowy-obywatel-miasta-dzialdowa/ (dostęp: 15.04.2020).
Chojnowski Z., 2011, Od biografii do recepcji. Ernst Wiechert, Konstanty I. Gałczyński, Zbigniew Herbert na Warmii i Mazurach, Olsztyn.
Chojnowski Z., 2014, Stylistyka i autorstwo (przekształcenia tekstowe w piśmiennictwie mazurskim XIX wieku), „Prace Językoznawcze”, nr 3.
Czarci Ostrów. Wielki zbiór podań ludowych z Mazur, 2014, zebrał, przełożył i oprac. J. M. Łapo, Dąbrówno.
Der grosse Schatz masurischer Märchen, Sagen und Legenden. 8 Volksmärchen aus Masuren über Menschen, Dämonen, Götter und andere vergängliche Angelegenheiten geschrieben von Günter Schiwy / Wielki skarbiec mazurskich bajek, legend i podań. 18 ludowych gawęd z mazurskiej krainy o ludziach, demonach, bóstwach oraz innych przemijających sprawach opisanych przez Güntera Schiwy’ego, 2007, tłum. D. Serafin, Olsztyn.
Die Frau mit dem Bernsteinhaar. Masurishe Sagen und Märchen / Kobieta o bursztynowych włosach. Mazurskie legendy i baśnie, 1999, wg Maxa Toeppena na nowo opracował Herbert Somplatzki, tłum. T. Ostojski, rysunku H. Skurpski, wstęp R. Wolski, Olsztyn.
Gątkowski J. N., 1841, Bajki mazurskie: poezje, Wiedeń.
Jek chłop lab'ńdzia za bziołka wzioł = Jak chłop łabędzia za żonę wziął, 2006, scenariusz M. Wakar, rys. J. Gach, tłum. E. Cyfus, Olsztyn.
Kiermasz bajek, 1957, wstęp i posłowie W. Gębik, Warszawa.
Kierz róży. Bajki mazurskie z Działdowszczyzny, 2016, oprac. E. Sotomska, Dąbrówno.
Królowa jezior. Baśnie i legendy Warmii i Mazur, 1988, wybór i red. J. J. Rojek, Olsztyn.
Kwinto I., 1971, Dar królowej róż, Olsztyn.
Kwinto I., 1985, Legenda o Łynie, Warszawa.
Kwinto I., 1976, Pierścień orlicy, Olsztyn.
Kwinto I., 1982, Uśmiechnij się bajko, Olsztyn.
Kwinto I., 1998, Legendy o kwiatach, Lidzbark Warmiński.
Kwinto I., 1999, Bajki sceniczne, Lidzbark Warmiński.
Kwinto I., 2000, W krainie wielkiej baśni, Lidzbark Warmiński.
Kwinto I., 2001, Legendy Warmii i Mazur, Lidzbark Warmiński.
Kwinto I., 2002, Warmińskie legendy o Smętku i kłobukach, Lidzbark Warmiński.
Kwinto I., 2004, Legendy Krainy Tysiąca Jezior, Lidzbark Warmiński.
Ło królu i szurku w czepku łurodzónam = O królu i chłopcu w czepku urodzonym, 2007, scenariusz M. Wakar, rys. J. Gach, tłum. E. Cyfus, Olsztyn.
Małłek K., 1964, Opowieści znad mazurskiego Gangesu, Warszawa.
Müsse A., 1963, Der Kreis Rosenberg: ein westpreussisches Heimatbuch, Halle in Westfalen.
Niesiobędzki W., 2000, Księżniczka z Kesselbergu i inne legendy znad Jezioraka, Iława.
Nowy kiermasz bajek, 1962, wstęp W. Gębik, Warszawa.
O księżniczce Warmii i jej bracie Mazurze. Z Waldemarem Mierzwą rozmawia Anita Romulewicz, 2019, „Bibliotekarz Warmińsko-Mazurski”, nr 1–2.
Okęcka-Bromkowa M., 1962, Nad jeziorem bajka śpi, wstęp i posłowie W. Cudowski, Olsztyn.
Okęcka-Bromkowa, 1996, Deszczem wiatr podszył sukmanę, a Maryna Okęcka-Bromkowa to podszywanie spisała! w latach 1958–1996. A dzieci – w wieku 7 do 12 lat ze szkoły w Maltajnach ilustrowały, [m.b.].
Oleksik K., 1959, Czarownica znad Bełdan, Warszawa.
Optacy G., 1958, W Szestnie diabeł matkę daje, „Kalendarz Mazur i Warmii”.
Oracki T., 1995, Jak Mazurowi diabeł matkę dał. Bajki Warmii i Mazur, Gdańsk.
Polska bajka ludowa, https://bajka.umk.pl/slownik/lista-hasel/haslo/?id=269 (dostęp: 5.04.2020). Edycja książkowa: Słownik polskiej bajki ludowej, 2019, red. V. Wróblewska, t. 1–3, Toruń.
Rojek J. J., 1986, Baśń o Kłobuku psotniku, Olsztyn.
Romulewicz A., 2010, Koronkowe ryby na niby, „VariArt”, nr 3.
Saint-Exupéry de A., 2015, Līkuts princis, tulkausenis Pīteris Šātkis, Ēlbings.
Saint-Exupéry de A., 2018, Małi Princ, z céchunkami ôt ûsadnikä, przeł. Psioter ôt Sziatków, wibziór słówków do słownickä Agata Maskulak, Krasnołónkä.
Saint-Exupéry de A., 2018, Mały Princ, ze ôbrozkami ôd autora, przełożōł na ślōnski jynzyk Grzegorz Kulik, [słowniczek języka śląskiego Grzegorz Kulik], [Poznań].
Skónd sia wzióła wyspa Lalka na Łanskam jyziorze = Jak powstała wyspa Lalka na jeziorze Łańskim, 2009, scenariusz M. Wakar, rys. J. Gach tłum. E. Cyfus, Olsztyn.
Skrobiszewska H., 1971, Książki naszych dzieci, czyli o literaturze dla dzieci i młodzieży, Warszawa.
Skurpski H., 1994, Zauroczenia, wstęp J. Chłosta, red. tekstów T. Baryła, Olsztyn.
Sotomska E., 2008, O „naszych” bajkach, „Bibliotekarz Warmińsko-Mazurski”, nr 3–4, wyd. internetowe: http://www.wbp.olsztyn.pl/bwm/3-4_08-ie/o_bajkach.htm (16.04.2020).
Stępowski T., 1959, Czterej synowie Raka, Warszawa.
Sukertowa-Biedrawina M., 1994, Jak Konopka diabła wypędzał. Bajki mazurskie, zebrał, oprac. i posł. T. Oracki, Olsztyn.
Szatkowski P., 2019, Mazurski Fébel abo mazurská fibla czyli elementarz mowy mazurskiej, wstęp Z. Chojnowski, Ełk.
Toeppen M. P., 1894, Wierzenia mazurskie z dodatkiem, zawierającym klechdy i baśnie Mazurów, przeł. E. Piltzówna, Warszawa.
Toeppen M. P., 2008, Wierzenia mazurskie, przekł. E. Piltzówna, językowo oprac. i uwspółcześnił Tadeusz Ostojski, wstęp: A. Szyfer, W. Ogrodziński; oprac. P. Błażewicz, J. M. Łapo, Dąbrówno.
Tragarz duchów. Zbiór podań ludowych z Mazur, 2007, zebrał, przełożył i oprac. J. M. Łapo, Dąbrówno.
Tressenberg J., 2000, Mazurskie opowieści, Pozezdrze.
Tressenberg J., 2005, Mazurskie opowieści, wyd. 2, rozsz., Gołdap.
W cieniu Zamkowej Góry. Zbiór podań ludowych z Mazur Wschodnich, 2006, zebrał, przełożył i oprac. J. M. Łapo, Dąbrówno.
Wesele ptasząt. Piosnka mazurska, 2013, oprac. Z. Chojnowski, Olsztyn.
Wiechert E., 1983, Baśnie, wybór i przekł. T. Ostojski, Olsztyn.
Wróblewska V., 2002, Regionalna baśń literacka Warmii i Mazur, „Acta Universitatis Nicolai Copernici. Filologia Polska”, LVII, z. 354.
Zientara-Malewska M., 1970, Baśnie znad Łyny, Warszawa.
Zientara-Malewska M., 1955, Legendy dwóch rzek, Warszawa.
Zientara-Malewska M., 2008, O różnych kłobukach, skarbach i zaklętych zamkach, wybór, oprac. i wstęp J. Chłosta, Olsztyn.
Zwierzyniec mazurski. Bajki, 2016, wybrał, oprac. i wstęp Z. Chojnowski, Dąbrówno.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
Stats
Number of views and downloads: 1788
Number of citations: 0