Covers with “Karakter”. On projects by Przemek Dębowski
DOI:
https://doi.org/10.12775/SE.2024.0030Keywords
cover, binding, graphic design, Przemek Dębowski, Karakter publishing houseAbstract
The article is an analysis of the cover designs prepared by Przemek Dębowski for the Karakter publishing house, as well as an attempt to reconstruct the process of their graphic creation on the one hand, and the ways of appealing to the audience through them – that is, the rhetoric of these covers – on the other. The statements made by the graphic designer himself are an important point of reference, especially the specifics of how he defines his covers and the concept of four communication strategies on which he bases their creation. The publishing house offers fiction, non-fiction, essays and titles on design, architecture and art, so the research material consists of works representative of each genre. As the analysis shows, Dębowski treats each cover commission individually, and in his search for the most appropriate solutions for a given title, he moves freely from German-Swiss to American patterns, i.e. from austerity and minimalism to dynamism and liveliness. He also does not shy away from aesthetic controversy, always introduced deliberately, with full awareness.
References
Analizowane okładki
Al-Chamisi Ch., 2011, Taxi. Opowieści z kursów po Kairze, przeł. M. Michalski, Kraków.
Beylin M., 2015, Ferwor. Życie Aliny Szapocznikow, Kraków–Warszawa.
Bierut M., 2018, Raz mnie widzisz, raz nie widzisz, przeł. P. Lipszyc, Kraków.
Cała siła, jaką czerpię na życie. Świadectwa, relacje, pamiętniki osób LGBTQ+, 2022, red. J. Bednarek et al., Kraków.
Churi I., 2021, Dzieci getta. Mam na imię Adam, przeł. H. Jankowska, Kraków.
Dorren G., 2019, Babel. W dwadzieścia języków dookoła świata, przeł. A. Sak, Kraków.
Drenda O., 2016, Duchologia. Rzeczy i ludzie w latach transformacji, Kraków.
Drenda O., 2023, Słowo humoru, Kraków.
Effoui K., 2012, Witajcie, powracające widma, przeł. W. Brzozowski, Kraków.
Fanon F., 2020, Czarna skóra, białe maski, przeł. U. Kropiwiec, Kraków.
Gropius W., 2014, Pełnia architektury, przeł. K. Kopczyńska, Kraków.
Mabanckou A., 2008, Kielonek, przeł. J. Giszczak, Kraków.
Magnason A. S., 2020, O czasie i wodzie, przeł. J. Godek, Kraków.
Majd H., 2010, Ajatollah śmie wątpić. Paradoks współczesnego Iranu, przeł. D. Żukowski, Kraków.
Mazur A., 2012, Decydujący moment. Nowe zjawiska w fotografii polskiej po 2000 roku, Kraków.
Mirzoeff N., 2016, Jak zobaczyć świat, przeł. Ł. Zaremba, Kraków–Warszawa.
Myśl to forma odczuwania. Susan Sontag w rozmowie z Jonathanem Cottem, 2014, przeł. D. Żukowski, Kraków.
Preciado P. B., 2022, Mieszkanie na Uranie. Kronik przeprawy, przeł., posł. A. Araszkiewicz, Kraków.
Ratajczak J., 2023, Luka. Jak wstyd i lęk dziurawią nam język, Kraków.
Rose J. F. P., 2019, Dobrze nastrojone miasto. Czego współczesna nauka, pradawne cywilizacje i ludzka natura mogą nas nauczyć o przyszłości życia w miastach, przeł. D. Żukowski, Kraków.
Sienkiewicz K., 2017, Patriota Wszechświata. O Pawle Althamerze, Kraków–Warszawa.
Sławek T., 2021, Na okrężnych drogach. Tłumaczenie literackie i jego światy, Kraków.
Solnit R., 2021, Matka wszystkich pytań, przeł. B. Kopeć-Umiastowska, Kraków.
Solnit R., 2017, Mężczyźni objaśniają mi świat, przeł. A. Dzierzgowska, Kraków.
Solnit R., 2019, Nadzieja w mroku. Nieznane opowieści, niebywałe możliwości, przeł. A. Dzierzgowska, S. Królak, Kraków.
Solnit R., 2023, Róże Orwella, przeł. D. Czech, Kraków.
Solnit R., 2022, Wspomnienia z nieistnienia, przeł. A. Pokojska, Kraków.
Solnit R., 2018, Zew włóczęgi. Opowieści wędrowne, przeł. A. Dzierzgowska, S. Królak, Kraków.
Weinberger E., 2020, Z rzeczy pierwszych, przeł. M. Denderski, Kraków.
Wicha M., 2024, Gościnne występy. Kawałki o projektowaniu, Kraków.
Wicha M., 2015, Jak przestałem kochać design, Kraków.
Wicha M., 2021, Kierunek zwiedzania, Kraków.
Wicha M., 2022, Nic drobniej nie będzie, Kraków.
Wicha M., 2017, Rzeczy, których nie wyrzuciłem, Kraków.
Wielgosz P., 2021, Gra w rasy. Jak kapitalizm dzieli, by rządzić, Kraków.
Wilczyk W., 2019, Słownik polsko-polski (2014–2019), Kraków.
Wilczyk W., 2014, Święta wojna (2009–2014), Łódź–Kraków.
Yourcenar M., 2022, Pamiętniki Hadriana, przeł. H. Szumańska-Grossowa, Zapiski do „Pamiętników Hadriana” przeł. K. Dolatowska, Kraków.
Wywiady i artykuły prasowe, internetowe i książkowe
Demski M., 2022, Narzędzie zmiany świata. Rozmawiamy z Małgorzatą Szczurek, redaktorką naczelną Wydawnictwa Karakter, Papaya Rocks, 7 lutego, https://papaya.rocks/pl/people/narzedzie-zmiany-swiata-rozmawiamy-z-malgorzata-szczurek-red (dostęp: 22.04.2024).
Dłużewska E., 2021, Poznajcie Pana Okładkę. Bez niego księgarnie i biblioteki wyglądałyby zupełnie inaczej, „Gazeta Wyborcza”, nr z 22 maja, https://wyborcza.pl/7,75517,27113886,pan-okladka-bez-niego-wasze-biblioteczki-wygladalyby-inaczej.html (dostęp: 14.04.2024).
Frąckiewicz S., 2013, Jeśli romans, to musi być dziewczyna i kwiat, LubimyCzytać.pl, 20 listopada, https://lubimyczytac.pl/aktualnosci/3196/jesli-romans-to-musi-byc-dziewczyna-i-kwiat (dostęp: 23.04.2024).
Fuzowski M., 2009, Wydawnictwo z charakterem, „Tygodnik Powszechny”, nr 29, https://www.tygodnikpowszechny.pl/wydawnictwo-z-charakterem-134787 (dostęp: 22.04.2024).
Jastrzębowski A., 2020, Staram się osiągnąć szczerość w projektowaniu – mówi Przemek Dębowski, twórca okładek książek, LubimyCzytać.pl, 14 maja, https://lubimyczytac.pl/staram-sie-osiagnac-szczerosc-w-projektowaniu-mowi-przemek-debowski-tworca-okladek-ksiazek (dostęp: 25.04.2024).
Kotra A., 2013, Bardziej konstrukcja niż ilustracja, Popmoderna, 7 stycznia, https://popmoderna.pl/bardziej-konstrukcja-niz-ilustracja-wywiad (dostęp: 23.04.2024).
Mogilnicki P., 2021, Przemek Dębowski: „Praca z literaturą to jak polowanie na ducha”, w: idem, Książka po okładce. O współczesnym polskim projektowaniu okładek książkowych, Kraków.
Sowińska A., 2014, Projekt „Książka”: projektant, „Dwutygodnik”, nr 7, https://www.dwutygodnik.com/artykul/5317-projekt-ksiazka-projektant.html (dostęp: 14.04.2024).
Twaróg M., 2021, Karakter pisma, „Press”, nr 11/12.
Warnke A., 2019, Ubieranie słów: o projektowaniu książki, Culture.pl, 8 kwietnia, https://culture.pl/pl/artykul/ubieranie-slow-o-projektowaniu-ksiazki (dostęp: 23.04.2024).
Wywiady i prelekcje dostępne w serwisie YouTube
Budnik A., 2023, Przemek Dębowski o 15 latach Karakteru – „Czas weryfikuje wartość literatury”, Raport z Literatury, 11 sierpnia, https://youtu.be/0fzxAVsK4iM (dostęp: 22.04.2024).
Cieślik K., 2013, Wydawnictwa w Xiegarnia.pl: Karakter, 12 lutego, https://youtu.be/sDiroZlRXEU (dostęp: 22.04.2024).
Dębowski P., 2018, O Jezu, jaka brzydka. Jak powstają okładki książek i czy ich wygląd ma w ogóle jakieś znaczenie, „Weekend z Karakterem”, Sztuka Wyboru, Gdańsk, 21 stycznia, cz. 1, https://youtu.be/GYWVKxl94ok (dostęp: 25.04.2024).
Dębowski P., 2018, O Jezu, jaka brzydka. Jak powstają okładki książek i czy ich wygląd ma w ogóle jakieś znaczenie, „Weekend z Karakterem”, Sztuka Wyboru, Gdańsk, 21 stycznia, cz. 2, https:// youtu.be/njtGvg90HF0 (dostęp: 25.04.2024).
Dębowski P., 2018, O Jezu, jaka brzydka. Jak powstają okładki książek i czy ich wygląd ma w ogóle jakieś znaczenie, „Weekend z Karakterem”, Sztuka Wyboru, Gdańsk, 21 stycznia, cz. 3, https://youtu.be/cpHclk1Tgnc (dostęp: 25.04.2024).
Guzowska L., 2020, Wydawnictwo od kuchni. Przemek Dębowski (Karakter) i Jolanta Korkuć (Wyd. Literackie), „Przepis na książkę”, Biblioteka Główna w Krakowie, 8 maja, https://youtu.be/oTzCEUR10DQ (dostęp: 28.04.2024).
Klimek K., 2022, Odczuwanie literatury. Rozmowa z Przemkiem Dębowskim z wydawnictwa Karakter, Rozmowy o Rzeczach, 29 marca, https://youtu.be/GVoBEpi0nRE (dostęp: 14.04.2024).
Kuzemko O., 2021, Przemek Dębowski, Sztuki Robi, rozmowa #20, Podcast o Sztuce, 26 lipca, https://youtu.be/LBbIK081nP4 (dostęp: 23.04.2024).
Rostkowska K., 2017, Skąd się biorą książki? Spotkanie IV – Pracownik DTP: Przemek Dębowski (Wydawnictwo Karakter), Spółdzielnia „Ogniwo”, Kraków, 20 września.
Sadulski B., 2020, Złap dystans: Papier, kamień, nożyce, Międzynarodowe Centrum Kultury, 22 października, https://youtu.be/t3H7uCsn66k (dostęp: 23.04.2024).
Tyczka M., 2021, Spotkanie z Lexem Drewińskim i Przemkiem Dębowskim, OKOlice Literatury, 23 września, https://youtu.be/EI0HR9Hacbw (dostęp: 23.04.2024),
Wilk M., 2017, Przemek Dębowski (projektowanie, grafika, produkcja książki), Wyliczanka, 13 marca, https://youtu.be/-_eQ2iFlNsk (dostęp: 23.04.2024).
Wojtusik Ł., 2022, #55 Charakter Wydawnictwa Karakter, Alfabet Wojtusika, 14 stycznia, https://youtu.be/0KTu9caZeMw (dostęp: 22.04.2024).
Wydawnictwo Karakter: Freedom, 2014, CreativeMornings HQ, 11 czerwca, https://youtu.be/Jr2WM4WmBMw (dostęp: 23.04.2024).
Wydawnictwo Karakter: Q&A session, 2014,
CreativeMornings HQ, 11 czerwca, https://youtu.be/QuupwclwW6o (dostęp: 23.04.2024).
Inne źródła
Bierut przybył!, 8 sierpnia 2018, https://www.facebook.com/watch/?v=10155533518196957 (dostęp: 26.04.2024).
Charakterny, hasło w: Słownik języka polskiego PWN, https://sjp.pwn.pl/sjp/charakterny;2447810.html (dostęp: 14.04.2024).
Charakterny, hasło w: Wielki słownik języka polskiego PAN, https://wsjp.pl/haslo/podglad/56390/charakterny (dostęp: 14.04.2024).
M. Czerwiński, Efemeryczne i performatywne aspekty periodyku poetyckiego „Cegła” na tle jednodniówek i innych efemerycznych wydań prasy literackiej, „Oblicza Komunikacji” 2023, t. 15.
Karakter, Internetowa Baza Filmu Polskiego, https://filmpolski.pl/fp/index.php?film=1210061 (dostęp: 22.04.2024).
Karakter [hasło], [w:] Słownik polszczyzny XVI wieku, red. K. Mrowcewicz, https://spxvi.edu.pl/indeks/haslo/56864 (dostęp: 14.04.2024).
SanTelmo, 2021, komentarz z 24 maja 2021, do: E. Dłużewska, Poznajcie Pana Okładkę. Bez niego księgarnie i biblioteki wyglądałyby zupełnie inaczej, „Gazeta Wyborcza”, nr z 22 maja, https://wyborcza.pl/7,75517,27113886,pan-okladka-bez-niego-wasze-biblioteczki-wygladalyby-inaczej.html (dostęp: 14.04.2024).
Tak było. Making of by Przemek Dębowski, 23 marca 2021, https://www.facebook.com/watch/?v=157770216206842 (dostęp: 26.04.2024).
Wolański A., 2017, Polskie pismo narodowe, Poradnia Językowa PWN, 12 czerwca, https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/Polskie-pismo-narodowe;17846.html (dostęp: 14.04.2024).
Detjen K., 2018, Światy zewnętrzne. O projektowaniu okładek, przeł. P. Piszczatowski, Kraków.
Dobijańska I., 2020, W stronę książki idealnej. Projektowanie edycji na przykładzie twórczości Przemka Dębowskiego, „Acta Poligraphica”, nr 15.
Łubocki J. M., 2020, Okładkoznawstwo – stare zagadnienie, nowa koncepcja badawcza „Zagadnienia Rodzajów Literackich”, nr 3.
Mrowczyk J., Warda M., 2010, PGR. Projektowanie graficzne w Polsce, Kraków.
Ucherek D., 2022, Od cudzysłowów ostrych do chorągiewki. Próby kształtowania uzusu typograficznego w polskich publikacjach, „Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi”, nr 2.
Ucherek D., 2020, Okładki i obwoluty ze „Złotej Serii” FNP – próba analizy procesu kreacji graficznej, „Sztuka Edycji. Studia Tekstologiczne i Edytorskie”, nr 1 (tu dalsza literatura okładkoznawcza).
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2025 Dorota Ucherek

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Stats
Number of views and downloads: 30
Number of citations: 0