“Niemcewicz Collection”. Benefits for a scholar of Romantic literature
DOI:
https://doi.org/10.12775/SE.2023.0030Keywords
Julian Ursyn Niemcewicz, “Niemcewicz collection”, editorial series, prison memoirs, prison themeAbstract
The oeuvre of Julian Ursyn Niemcewicz has not yet been editorially integrated. It was for a number of reasons. It is extensive, diverse and scattered. In addition, opinions have weighed on Niemcewicz allowing him to be marginalized in the history of literature. He was seen mainly as an occasional writer, and therefore literarily flawed. He was also seen as a Russophobe, a promoter of ardent but ill-conceived patriotism. Editorial negligence has the effect of making it impossible to recognize Niemcewicz’s position on the map of literary phenomena of the first half of the 19th century. The few editions in which his legacy was partially collected were compiled by nineteenth-century editors. The only later venture is the “Niemcewicz Collection” branded by the Ursynów District Public Library in Warsaw. However, it is a publishing series, not a multi-volume edition in the strict sense. The intention of the initiators of the “Collection” was primarily to make available to readers Niemcewicz’s texts lying in autographs, among them three novels (Władysław Bojomir, Mniemana sierota, czyli obraz czasów and Konstancya, czyliże nieszczęścia występnej zalotności). The original plan has been expanded: there have also been several reprints of publications not revived since the 19th century, plus two reissues of biographical works devoted to Niemcewicz. The final volume includes the French original and a translation of Notatki o mojej niewoli w Petersburgu w latach 1794, 1795 i 1796.
“The Collection” makes available only a part of Niemcewicz’s legacy, but nevertheless brings considerable cognitive gain. Among other things, it makes it possible to take a fresh look at the theme of prisons popular in the 19th century, so important to the Polish national imaginary mainly due to the Dziady, part III. Niemcewicz turns out to Mickiewicz’s predecessor as the author of aforementioned Notatki and the novel Władysław Bojomir. He does not, however, use the prison theme – as Mickiewicz later did – for the purpose of creating myths, but for defending the idea of the law-governed state.
References
[b.a.], 1859/1869, Tadeusz hr. Mostowski, „Tygodnik Ilustrowany”, nr 15.
[b.a.], 1802, Wybór pisarzów polskich, dawniejszych i świeższych, drukowany literami Didota, z kopersztychami, „Nowy Pamiętnik Warszawski”, t. 5, marzec.
Batorowska H., 1992, Jan Nepomucen Bobrowicz polski wydawca i księgarz w Saksonii w czasach Wielkiej Emigracji, Kraków.
Burdziej B., 1995, „Moje więzienia”: Silvio Pellico w Polsce: przyczynek do dziejów recepcji, w: Zapomniane wielkości romantyzmu, pod red. Z. Trojanowiczowej i Z. Przychodniaka, Poznań.
Chachaj M., 2007, Dramy i tragedie Juliana Ursyna Niemcewicza, Lublin.
Dąbrowicz E., 2020, Autor „Powrotu posła”. Uwagi o recepcji twórczości Juliana Ursyna Niemcewicza w PRL-u, „Pamiętnik Literacki”, z. 1.
Dąbrowicz E., 2009, Galeria ojców. Autorytet publiczny w literaturze polskiej lat 1800–1861, Białystok.
Dihm J., 1928, Niemcewicz jako polityk i publicysta w czasie Sejmu Czteroletniego, Kraków.
Drozdowski M. M., Marzenia seniora varsavianisty – mieszkańca Ursynowa, „Passa. Tygodnik Sąsiadów”, https://www.passa.waw.pl/index.php/artykul/marzenia-seniora-varsavianisty-mieszkanca-ursynowa,818?ref=5 (dostęp: 25.03.2023).
Foucault M., 2009, Nadzorować i karać. Narodziny więzienia, przeł. T. Komendant, Warszawa.
Julian Ursyn Niemcewicz. Pisarz, historyk, świadek epoki, 2002, pod red. J. Wójcickiego, Warszawa.
Kiliński J., 1830, Pamiętniki […] szewca – a razem pułkownika 20 regimentu, Warszawa.
Kleiner J., 1975, Sentymentalizm i preromantyzm. Studia inedita z literatury porozbiorowej (1795–1822), oprac. J. Starnawski, Kraków.
Knot A., 1948, Dzieje „Śpiewów historycznych” J. U. Niemcewicza, „Rocznik Zakładu Narodowego im. Ossolińskich”, t. 3.
Kraushar A., 1913, Pamiątki po Julianie Ursyn-Niemcewiczu, w: idem, Okruchy przeszłości, Kraków–Warszawa.
Kraushar A., 1913, Stulecie pamfletu obyczajowego Niemcewicza 1812–1912, w: idem, Okruchy przeszłości, Kraków–Warszawa.
Kraushar A., 1900, Towarzystwo Warszawskie Przyjaciół Nauk, t. 4, Kraków.
Maksimowicz K., 2005, Antytargowickie druki ulotne Juliana Ursyna Niemcewicza: sprawa chronologizacji, „Prace Polonistyczne”, t. 65.
Mateusiak A., 2011, Historia w dziewiętnastowiecznym wydaniu – edytorskie losy „Śpiewów historycznych” Juliana Ursyna Niemcewicza, „Sztuka Edycji. Studia Tekstologiczne i Edytorskie”, nr 1 (1): Dziewiętnastowieczne edycje, pod red. M. Strzyżewskiego i M. Bizior-Dombrowskiej.
Mateusiak A., 2015, Tryptyk piastowski: „Kazimierz Wielki”, „Jadwiga królowa polska”, „Piast” Juliana Ursyna Niemcewicza, oprac. i opatrzyła wstępem A. Mateusiak, Łódź.
Monitor Polski z 14 marca 2008 r., nr 21, pozycja 205. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WMP20080210205 (dostęp: 25.03.2023).
Na przełomie oświecenia i romantyzmu, 1999, pod red. P. Żbikowskiego, Rzeszów.
Niemcewicz J. U., 2006, Dzienniki 1837–1838, red. I. Rusinowa, Pułtusk.
Niemcewicz J. U., 1843, Meine Gefangenschaft in Petersburg, in den Jahren 1794, 1795 und 1796, Leipzig.
Niemcewicz J. U., 1962, Memoriał o nowym systemie więzień ustanowionym w Stanach Zjednoczonych Ameryki, oprac. S. Walczak, przeł. W. Stankiewiczowa, Warszawa.
Niemcewicz J. U., 2022, Notatki z mojej niewoli w Petersburgu w latach 1794, 1795 i 1796, przeł. D. Karczewska, red. nauk. A. Czaja i E. Dąbrowicz, Warszawa.
Niemcewicz J. U., 1844, Notes of My Captivity in Russia in the Years 1794, 1795, and 1796, translated from the original by A. Laski, Edinburgh.
Niemcewicz J. U., 1843, Notes sur ma captivité a Saint-Pétersbourg en 1794, 1795 et 1796, Paris.
Niemcewicz J. U., 1818, O więzieniach publicznych, czyli domach pokuty rzecz krótka, Warszawa.
Niemcewicz J. U., 1957, Pamiętniki czasów moich, t. 1, oprac. J. Dihm, Warszawa.
Niemcewicz J. U., 1848, Pamiętniki czasów moich. Dzieło pośmiertne, Paryż.
Niemcewicz J. U., 1803–1805, Pisma różne wierszem i prozą, t. 1–2, Warszawa.
Niemcewicz J. U., 1959, Podróże po Ameryce 1797–1807, oprac. A. Wellman-Zalewska, Warszawa.
Niemcewicz J.U., 1932, Smutki […] w więzieniu moskiewskim pisane do przyjaciela, wyd. L. Kamykowski, Lublin.
Niemcewicz J. U., 2009, Władysław Bojomir, wstęp i opracowanie (z rękopisu) A. Czaja, komentarz I. Rusinowa, Warszawa.
Немцевич Ю.У., 1895, Заметки о моем заключении в С.-Петербурге в 1794, 1795 и 1796 гг., „Русский Вестник”, т. 240, № 9, с. 89–128; № 10, с. 190–215; т. 241, № 11, с. 193–226.
Olizar G., 1892, Pamiętniki 1798–1865, Lwów.
Ossowski K., 2013, Strategie wydawców warszawskich na przełomie XVIII i XIX wieku, „Sztuka Edycji. Studia Tekstologiczne i Edytorskie”, nr 1 (4): Dziewiętnastowieczny rynek wydawniczy, pod red. M. Lutomierskiego.
Pigoń S., 1922, Oddźwięk procesu filaretów w twórczości Juliana Ursyna Niemcewicza, w: idem, Z epoki Mickiewicza. Studia i szkice, Lwów.
Piwińska M., 1986, Więzień. Sztuka i życie praktyczne, w: Style zachowań romantycznych, pod red. M. Janion i M. Zielińskiej, Warszawa.
Przybylski R., 1996, Klasycyzm, czyli prawdziwy koniec Królestwa Polskiego, Gdańsk.
Rusinowa I., 1999, Pana Juliana przypadki życia. Julian Ursyn Niemcewicz 1797–1841, Warszawa.
Seroka K., 2016, Z testamentu Juliana Ursyna Niemcewicza. Dary książkowe dla Biblioteki Polskiej w Paryżu, „Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi”, t. 10.
Szczepan E., 2011, Pogrobowiec oświecenia czy nowator? Dziewiętnastowieczna twórczość dramatyczna Juliana Ursyna Niemcewicza, Szczecin.
Szyrma K. L., 1842, Mowa w rocznicę śmierci śp. Juliana Ursyna Niemcewicza czytanej przez… na posiedzeniu Grona Historycznego Londyńskiego 21 maja 1842 r., Paryż.
Tarnowski S., 1904, Historia literatury polskiej, t. 4, Warszawa.
Wiersze polityczne czasu konfederacji targowickiej i sejmu grodzieńskiego w 1793 roku, 2008, oprac. K. Maksimowicz, Gdańsk.
Witwicki S., 1841, Julian Ursyn Niemcewicz, „Dziennik Narodowy”, nr 9.
Włoch W., 1916, Polska elegia patriotyczna w epoce rozbiorów, Kraków.
Ze Skoków do Ursino. Niemcewicziana w Ameryce, 1965, oprac. M. Budka, „Pamiętnik Literacki”, z. 3.
Zając G., 2015, Czuły weredyk. Twórczość poetycka Juliana Ursyna Niemcewicza, Kraków.
Zbyszewski K., 1939, Niemcewicz od przodu i z tyłu, Warszawa.
Zgorzelski C., 1949, Duma, poprzedniczka ballady, Toruń.
Żbikowski P., 2007, W pierwszych latach narodowej niewoli: schyłek polskiego oświecenia i zwiastuny romantyzmu, Wrocław.
Żmigrodzka M., 1956, „Ballady i romanse” wobec tradycji niemcewiczowskiej, „Pamiętnik Literacki”, z. 47.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2023 Elżbieta Dąbrowicz
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Stats
Number of views and downloads: 184
Number of citations: 0