Przejdź do sekcji głównej Przejdź do głównego menu Przejdź do stopki
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język
    • English
    • Język Polski
  • Menu
  • Strona domowa
  • Aktualny numer
  • Archiwum
  • O czasopiśmie
    • O czasopiśmie
    • Przesyłanie tekstów
    • Zespół redakcyjny
    • Polityka prywatności
    • Kontakt
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język:
  • English
  • Język Polski

Sztuka Edycji. Studia Tekstologiczne i Edytorskie

Karakterne okładki. O projektach Przemka Dębowskiego
  • Strona domowa
  • /
  • Karakterne okładki. O projektach Przemka Dębowskiego
  1. Strona domowa /
  2. Archiwum /
  3. Tom 26 Nr 2 (2024): Od deski do deski. Retoryka oprawy /
  4. Artykuły i rozprawy

Karakterne okładki. O projektach Przemka Dębowskiego

Autor

  • Dorota Ucherek Uniwersytet Wrocławski https://orcid.org/0000-0001-6794-7280

DOI:

https://doi.org/10.12775/SE.2024.0030

Słowa kluczowe

okładka, oprawa, projekt graficzny, Przemek Dębowski, wydawnictwo Karakter

Abstrakt

W artykule zanalizowano projekty okładek przygotowanych przez Przemka Dębowskiego dla wydawnictwa Karakter, a także zrekonstruowano proces ich kreacji graficznej oraz opisano sposoby przemawiania za ich pomocą do odbiorcy. Istotnym punktem odniesienia są wypowiedzi grafika, w tym zwłaszcza specyfika definiowania przezeń okładek oraz koncepcja czterech strategii komunikacyjnych, na których opiera on ich tworzenie. W ofercie oficyny znajdują się literatura piękna, literatura faktu, eseje oraz tytuły dotyczące designu, architektury i sztuki, materiał badawczy stanowią więc prace reprezentatywne dla poszczególnych gatunków. Jak pokazuje przeprowadzona analiza, Dębowski każde okładkowe zadanie traktuje indywidualnie, a poszukując rozwiązań najlepszych dla danego tytułu, swobodnie przechodzi od wzorców niemiecko-szwajcarskich do amerykańskich, czyli od surowości i minimalizmu do dynamiczności i żywiołowości. Nie stroni również od zabiegów budzących kontrowersje estetyczne, zawsze wprowadzanych rozmyślnie.

Biogram autora

Dorota Ucherek - Uniwersytet Wrocławski

dr, adiunktka w Zakładzie Edytorstwa Instytutu Filologii Polskiej Uniwersytetu Wrocławskiego. Autorka monografii Najdawniejsi czarotwórcy (2024), a także artykułów i recenzji naukowych publikowanych w „Sztuce Edycji”, „Academic Journal of Modern Philology”, „Literaturze Ludowej”, „Literaturze i Kulturze Popularnej”, „Pracach Literackich” oraz w tomach pokonferencyjnych. Jej zainteresowania naukowe oscylują z jednej strony wokół literatury fantasy, w tym kulturowych i literackich wyobrażeń czarownicy, czarodzieja i innych typów postaci władających magią, z drugiej zaś – wokół edytorskich relacji między słowem a obrazem. Kierowniczka Pracowni Tekstografii, sekretarzyni Pracowni Badań nad Spuścizną Stanisława Vincenza, członkini Stowarzyszenia Badaczy Popkultury i Edukacji Popkulturowej „Trickster”. Specjalistka w dziedzinie redakcji tekstów naukowych – redaktorka językowa i merytoryczna „Pamiętnika Literackiego”, „Quarta”, „Homo Ludens”, publikacji wydawnictwa Ossolineum, w tym serii „Biblioteka Narodowa”, oraz licznych monografii jedno- i wieloautorskich.

Bibliografia

Analizowane okładki

Al-Chamisi Ch., 2011, Taxi. Opowieści z kursów po Kairze, przeł. M. Michalski, Kraków.

Beylin M., 2015, Ferwor. Życie Aliny Szapocznikow, Kraków–Warszawa.

Bierut M., 2018, Raz mnie widzisz, raz nie widzisz, przeł. P. Lipszyc, Kraków.

Cała siła, jaką czerpię na życie. Świadectwa, relacje, pamiętniki osób LGBTQ+, 2022, red. J. Bednarek et al., Kraków.

Churi I., 2021, Dzieci getta. Mam na imię Adam, przeł. H. Jankowska, Kraków.

Dorren G., 2019, Babel. W dwadzieścia języków dookoła świata, przeł. A. Sak, Kraków.

Drenda O., 2016, Duchologia. Rzeczy i ludzie w latach transformacji, Kraków.

Drenda O., 2023, Słowo humoru, Kraków.

Effoui K., 2012, Witajcie, powracające widma, przeł. W. Brzozowski, Kraków.

Fanon F., 2020, Czarna skóra, białe maski, przeł. U. Kropiwiec, Kraków.

Gropius W., 2014, Pełnia architektury, przeł. K. Kopczyńska, Kraków.

Mabanckou A., 2008, Kielonek, przeł. J. Giszczak, Kraków.

Magnason A. S., 2020, O czasie i wodzie, przeł. J. Godek, Kraków.

Majd H., 2010, Ajatollah śmie wątpić. Paradoks współczesnego Iranu, przeł. D. Żukowski, Kraków.

Mazur A., 2012, Decydujący moment. Nowe zjawiska w fotografii polskiej po 2000 roku, Kraków.

Mirzoeff N., 2016, Jak zobaczyć świat, przeł. Ł. Zaremba, Kraków–Warszawa.

Myśl to forma odczuwania. Susan Sontag w rozmowie z Jonathanem Cottem, 2014, przeł. D. Żukowski, Kraków.

Preciado P. B., 2022, Mieszkanie na Uranie. Kronik przeprawy, przeł., posł. A. Araszkiewicz, Kraków.

Ratajczak J., 2023, Luka. Jak wstyd i lęk dziurawią nam język, Kraków.

Rose J. F. P., 2019, Dobrze nastrojone miasto. Czego współczesna nauka, pradawne cywilizacje i ludzka natura mogą nas nauczyć o przyszłości życia w miastach, przeł. D. Żukowski, Kraków.

Sienkiewicz K., 2017, Patriota Wszechświata. O Pawle Althamerze, Kraków–Warszawa.

Sławek T., 2021, Na okrężnych drogach. Tłumaczenie literackie i jego światy, Kraków.

Solnit R., 2021, Matka wszystkich pytań, przeł. B. Kopeć-Umiastowska, Kraków.

Solnit R., 2017, Mężczyźni objaśniają mi świat, przeł. A. Dzierzgowska, Kraków.

Solnit R., 2019, Nadzieja w mroku. Nieznane opowieści, niebywałe możliwości, przeł. A. Dzierzgowska, S. Królak, Kraków.

Solnit R., 2023, Róże Orwella, przeł. D. Czech, Kraków.

Solnit R., 2022, Wspomnienia z nieistnienia, przeł. A. Pokojska, Kraków.

Solnit R., 2018, Zew włóczęgi. Opowieści wędrowne, przeł. A. Dzierzgowska, S. Królak, Kraków.

Weinberger E., 2020, Z rzeczy pierwszych, przeł. M. Denderski, Kraków.

Wicha M., 2024, Gościnne występy. Kawałki o projektowaniu, Kraków.

Wicha M., 2015, Jak przestałem kochać design, Kraków.

Wicha M., 2021, Kierunek zwiedzania, Kraków.

Wicha M., 2022, Nic drobniej nie będzie, Kraków.

Wicha M., 2017, Rzeczy, których nie wyrzuciłem, Kraków.

Wielgosz P., 2021, Gra w rasy. Jak kapitalizm dzieli, by rządzić, Kraków.

Wilczyk W., 2019, Słownik polsko-polski (2014–2019), Kraków.

Wilczyk W., 2014, Święta wojna (2009–2014), Łódź–Kraków.

Yourcenar M., 2022, Pamiętniki Hadriana, przeł. H. Szumańska-Grossowa, Zapiski do „Pamiętników Hadriana” przeł. K. Dolatowska, Kraków.

Wywiady i artykuły prasowe, internetowe i książkowe

Demski M., 2022, Narzędzie zmiany świata. Rozmawiamy z Małgorzatą Szczurek, redaktorką naczelną Wydawnictwa Karakter, Papaya Rocks, 7 lutego, https://papaya.rocks/pl/people/narzedzie-zmiany-swiata-rozmawiamy-z-malgorzata-szczurek-red (dostęp: 22.04.2024).

Dłużewska E., 2021, Poznajcie Pana Okładkę. Bez niego księgarnie i biblioteki wyglądałyby zupełnie inaczej, „Gazeta Wyborcza”, nr z 22 maja, https://wyborcza.pl/7,75517,27113886,pan-okladka-bez-niego-wasze-biblioteczki-wygladalyby-inaczej.html (dostęp: 14.04.2024).

Frąckiewicz S., 2013, Jeśli romans, to musi być dziewczyna i kwiat, LubimyCzytać.pl, 20 listopada, https://lubimyczytac.pl/aktualnosci/3196/jesli-romans-to-musi-byc-dziewczyna-i-kwiat (dostęp: 23.04.2024).

Fuzowski M., 2009, Wydawnictwo z charakterem, „Tygodnik Powszechny”, nr 29, https://www.tygodnikpowszechny.pl/wydawnictwo-z-charakterem-134787 (dostęp: 22.04.2024).

Jastrzębowski A., 2020, Staram się osiągnąć szczerość w projektowaniu – mówi Przemek Dębowski, twórca okładek książek, LubimyCzytać.pl, 14 maja, https://lubimyczytac.pl/staram-sie-osiagnac-szczerosc-w-projektowaniu-mowi-przemek-debowski-tworca-okladek-ksiazek (dostęp: 25.04.2024).

Kotra A., 2013, Bardziej konstrukcja niż ilustracja, Popmoderna, 7 stycznia, https://popmoderna.pl/bardziej-konstrukcja-niz-ilustracja-wywiad (dostęp: 23.04.2024).

Mogilnicki P., 2021, Przemek Dębowski: „Praca z literaturą to jak polowanie na ducha”, w: idem, Książka po okładce. O współczesnym polskim projektowaniu okładek książkowych, Kraków.

Sowińska A., 2014, Projekt „Książka”: projektant, „Dwutygodnik”, nr 7, https://www.dwutygodnik.com/artykul/5317-projekt-ksiazka-projektant.html (dostęp: 14.04.2024).

Twaróg M., 2021, Karakter pisma, „Press”, nr 11/12.

Warnke A., 2019, Ubieranie słów: o projektowaniu książki, Culture.pl, 8 kwietnia, https://culture.pl/pl/artykul/ubieranie-slow-o-projektowaniu-ksiazki (dostęp: 23.04.2024).

Wywiady i prelekcje dostępne w serwisie YouTube

Budnik A., 2023, Przemek Dębowski o 15 latach Karakteru – „Czas weryfikuje wartość literatury”, Raport z Literatury, 11 sierpnia, https://youtu.be/0fzxAVsK4iM (dostęp: 22.04.2024).

Cieślik K., 2013, Wydawnictwa w Xiegarnia.pl: Karakter, 12 lutego, https://youtu.be/sDiroZlRXEU (dostęp: 22.04.2024).

Dębowski P., 2018, O Jezu, jaka brzydka. Jak powstają okładki książek i czy ich wygląd ma w ogóle jakieś znaczenie, „Weekend z Karakterem”, Sztuka Wyboru, Gdańsk, 21 stycznia, cz. 1, https://youtu.be/GYWVKxl94ok (dostęp: 25.04.2024).

Dębowski P., 2018, O Jezu, jaka brzydka. Jak powstają okładki książek i czy ich wygląd ma w ogóle jakieś znaczenie, „Weekend z Karakterem”, Sztuka Wyboru, Gdańsk, 21 stycznia, cz. 2, https:// youtu.be/njtGvg90HF0 (dostęp: 25.04.2024).

Dębowski P., 2018, O Jezu, jaka brzydka. Jak powstają okładki książek i czy ich wygląd ma w ogóle jakieś znaczenie, „Weekend z Karakterem”, Sztuka Wyboru, Gdańsk, 21 stycznia, cz. 3, https://youtu.be/cpHclk1Tgnc (dostęp: 25.04.2024).

Guzowska L., 2020, Wydawnictwo od kuchni. Przemek Dębowski (Karakter) i Jolanta Korkuć (Wyd. Literackie), „Przepis na książkę”, Biblioteka Główna w Krakowie, 8 maja, https://youtu.be/oTzCEUR10DQ (dostęp: 28.04.2024).

Klimek K., 2022, Odczuwanie literatury. Rozmowa z Przemkiem Dębowskim z wydawnictwa Karakter, Rozmowy o Rzeczach, 29 marca, https://youtu.be/GVoBEpi0nRE (dostęp: 14.04.2024).

Kuzemko O., 2021, Przemek Dębowski, Sztuki Robi, rozmowa #20, Podcast o Sztuce, 26 lipca, https://youtu.be/LBbIK081nP4 (dostęp: 23.04.2024).

Rostkowska K., 2017, Skąd się biorą książki? Spotkanie IV – Pracownik DTP: Przemek Dębowski (Wydawnictwo Karakter), Spółdzielnia „Ogniwo”, Kraków, 20 września.

Sadulski B., 2020, Złap dystans: Papier, kamień, nożyce, Międzynarodowe Centrum Kultury, 22 października, https://youtu.be/t3H7uCsn66k (dostęp: 23.04.2024).

Tyczka M., 2021, Spotkanie z Lexem Drewińskim i Przemkiem Dębowskim, OKOlice Literatury, 23 września, https://youtu.be/EI0HR9Hacbw (dostęp: 23.04.2024),

Wilk M., 2017, Przemek Dębowski (projektowanie, grafika, produkcja książki), Wyliczanka, 13 marca, https://youtu.be/-_eQ2iFlNsk (dostęp: 23.04.2024).

Wojtusik Ł., 2022, #55 Charakter Wydawnictwa Karakter, Alfabet Wojtusika, 14 stycznia, https://youtu.be/0KTu9caZeMw (dostęp: 22.04.2024).

Wydawnictwo Karakter: Freedom, 2014, CreativeMornings HQ, 11 czerwca, https://youtu.be/Jr2WM4WmBMw (dostęp: 23.04.2024).

Wydawnictwo Karakter: Q&A session, 2014,

CreativeMornings HQ, 11 czerwca, https://youtu.be/QuupwclwW6o (dostęp: 23.04.2024).

Inne źródła

Bierut przybył!, 8 sierpnia 2018, https://www.facebook.com/watch/?v=10155533518196957 (dostęp: 26.04.2024).

Charakterny, hasło w: Słownik języka polskiego PWN, https://sjp.pwn.pl/sjp/charakterny;2447810.html (dostęp: 14.04.2024).

Charakterny, hasło w: Wielki słownik języka polskiego PAN, https://wsjp.pl/haslo/podglad/56390/charakterny (dostęp: 14.04.2024).

M. Czerwiński, Efemeryczne i performatywne aspekty periodyku poetyckiego „Cegła” na tle jednodniówek i innych efemerycznych wydań prasy literackiej, „Oblicza Komunikacji” 2023, t. 15.

Karakter, Internetowa Baza Filmu Polskiego, https://filmpolski.pl/fp/index.php?film=1210061 (dostęp: 22.04.2024).

Karakter [hasło], [w:] Słownik polszczyzny XVI wieku, red. K. Mrowcewicz, https://spxvi.edu.pl/indeks/haslo/56864 (dostęp: 14.04.2024).

SanTelmo, 2021, komentarz z 24 maja 2021, do: E. Dłużewska, Poznajcie Pana Okładkę. Bez niego księgarnie i biblioteki wyglądałyby zupełnie inaczej, „Gazeta Wyborcza”, nr z 22 maja, https://wyborcza.pl/7,75517,27113886,pan-okladka-bez-niego-wasze-biblioteczki-wygladalyby-inaczej.html (dostęp: 14.04.2024).

Tak było. Making of by Przemek Dębowski, 23 marca 2021, https://www.facebook.com/watch/?v=157770216206842 (dostęp: 26.04.2024).

Wolański A., 2017, Polskie pismo narodowe, Poradnia Językowa PWN, 12 czerwca, https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/Polskie-pismo-narodowe;17846.html (dostęp: 14.04.2024).

Detjen K., 2018, Światy zewnętrzne. O projektowaniu okładek, przeł. P. Piszczatowski, Kraków.

Dobijańska I., 2020, W stronę książki idealnej. Projektowanie edycji na przykładzie twórczości Przemka Dębowskiego, „Acta Poligraphica”, nr 15.

Łubocki J. M., 2020, Okładkoznawstwo – stare zagadnienie, nowa koncepcja badawcza „Zagadnienia Rodzajów Literackich”, nr 3.

Mrowczyk J., Warda M., 2010, PGR. Projektowanie graficzne w Polsce, Kraków.

Ucherek D., 2022, Od cudzysłowów ostrych do chorągiewki. Próby kształtowania uzusu typograficznego w polskich publikacjach, „Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi”, nr 2.

Ucherek D., 2020, Okładki i obwoluty ze „Złotej Serii” FNP – próba analizy procesu kreacji graficznej, „Sztuka Edycji. Studia Tekstologiczne i Edytorskie”, nr 1 (tu dalsza literatura okładkoznawcza).

Sztuka Edycji. Studia Tekstologiczne i Edytorskie

Pobrania

  • PDF

Opublikowane

2025-02-24

Jak cytować

1.
UCHEREK, Dorota. Karakterne okładki. O projektach Przemka Dębowskiego . Sztuka Edycji. Studia Tekstologiczne i Edytorskie [online]. 24 luty 2025, T. 26, nr 2, s. 111–128. [udostępniono 28.6.2025]. DOI 10.12775/SE.2024.0030.
  • PN-ISO 690 (Polski)
  • ACM
  • ACS
  • APA
  • ABNT
  • Chicago
  • Harvard
  • IEEE
  • MLA
  • Turabian
  • Vancouver
Pobierz cytowania
  • Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
  • BibTeX

Numer

Tom 26 Nr 2 (2024): Od deski do deski. Retoryka oprawy

Dział

Artykuły i rozprawy

Licencja

Prawa autorskie (c) 2025 Dorota Ucherek

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Statystyki

Liczba wyświetleń i pobrań: 184
Liczba cytowań: 0

Wyszukiwanie

Wyszukiwanie

Przeglądaj

  • Indeks autorów
  • Lista archiwalnych numerów

Użytkownik

Użytkownik

Aktualny numer

  • Logo Atom
  • Logo RSS2
  • Logo RSS1

Informacje

  • dla czytelników
  • dla autorów
  • dla bibliotekarzy

Newsletter

Zapisz się Wypisz się

Język / Language

  • English
  • Język Polski

Tagi

Szukaj przy pomocy tagu:

okładka, oprawa, projekt graficzny, Przemek Dębowski, wydawnictwo Karakter
W górę

Akademicka Platforma Czasopism

Najlepsze czasopisma naukowe i akademickie w jednym miejscu

apcz.umk.pl

Partnerzy platformy czasopism

  • Akademia Ignatianum w Krakowie
  • Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
  • Fundacja Copernicus na rzecz Rozwoju Badań Naukowych
  • Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk
  • Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN
  • Instytut Tomistyczny
  • Karmelitański Instytut Duchowości w Krakowie
  • Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
  • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie
  • Polska Fundacja Przemysłu Kosmicznego
  • Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
  • Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
  • Towarzystwo Miłośników Torunia
  • Towarzystwo Naukowe w Toruniu
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  • Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
  • Uniwersytet Mikołaja Kopernika
  • Uniwersytet w Białymstoku
  • Uniwersytet Warszawski
  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Książnica Kopernikańska
  • Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie / Wydawnictwo Diecezjalne „Bernardinum" w Pelplinie

© 2021- Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Deklaracja dostępności Sklep wydawnictwa