Baruch Spinoza i jego związki z filozofią Kartezjusza. Problem myślenia ludzkiego
DOI:
https://doi.org/10.12775/szhf.2019.011Słowa kluczowe
Spinoza, Kartezjusz, umysł, wolność, substancjaAbstrakt
W artykule podejmuję próbę porównania dwóch filozoficznych perspektyw, jakie odnajdujemy na stronnicach kartezjańskich Medytacji i spinozjańskiej Etyki. Mimo niezaprzeczalnego oddziaływania myśli Kartezjusza na system Spinozy, filozofowie ci mieli odmienne cele. Koncepcja natury ludzkiego myślenia zaproponowana przez autora Etyki różni się znacząco od propozycji przedstawionej przez francuskiego uczonego. Dla Spinozy myślenie nie jest specyficznie ludzka własnością. Jest cechą uniwersalną i odnosi się do całej przyrody. Kategoria myślenia ludzkiego nie czyni człowieka bytem wyróżnionym. Mimo to spinozjańską koncepcję należy traktować jako jedną z najważniejszych propozycji przedstawiających wyjątkową rolę natury ludzkiej.Bibliografia
Ganowicz-Bączyk Anita. 2011. „Wpływ nowożytnego antropocentryzmu na relację człowieka do przyrody. Część pierwsza”. Studia Ecologiae et Bioethicae 9: 9-27.
Gut Przemysław. 2011. Spinoza o naturze ludzkiej. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Husserl Edmund. 2009. „Medytacje Kartezjusza jako wzór filozoficznej autorefleksji”. W: Medytacje kartezjańskie, przeł. Andrzej Wajs. 1-10. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
Kartezjusz. 2010. Medytacje o pierwszej filozofii, przeł. Maria i Kazimierz Ajdukiewiczowie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Kołakowski Leszek. 2012. „Tradycja racjonalizmu i jej przezwyciężenie”. W: Jednostka i nieskończoność. Wolność i antynomie wolności w filozofii Spinozy, 69-89. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Michalski Krzysztof. 1985. „Husserl i Kartezjusz: Kiedy świat wydaje nam się niezrozumiały”. Studia Filozoficzne 4: 3-16.
Pasieka Paweł. 2012. „Kartezjańska koncepcja zwierzęcia-maszyny”. Filo-Sofija 17: 51-64.
Spinoza Baruch. 2010. Etyka w porządku geometrycznym dowiedziona, przeł. Ignacy Myślicki. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Śliwiński Tomasz. 2013. „Teoria uczuć duszy”. W: Mistrz i kontynuator: René Descartes i Louis De La Forge, 466-477. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Tomaszewka Anna. 2013. „Etyka Spinozy a problem poznania transcendentalnego”. Studia z Historii Filozofii 4: 113-125.
Żelazna Jolanta. 1995. „Wstęp”. W: Skończone poznanie ludzkie w filozofii Spinozy, 5-16. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Żelazna Jolanta. 2010. „Modus (modi, modyfikacje)”. W: Substancja jak światło? Wybrane pojęcia i problemy filozofii Spinozy, 85-105. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Żelazna Jolanta. 2010. „Wolność od przypadkowości”. W: Spinozjańska teoria afektów, 340-346. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 1534
Liczba cytowań: 0