Anna Maria van Schurman (1607-1678) - Ocellus Niderlandów
DOI:
https://doi.org/10.12775/szhf.2019.010Słowa kluczowe
Anna Maria van Schurman, Descartes, Gassendi, kształcenie kobietAbstrakt
Anna Maria van Schurman to niezwykle ceniona przez sobie współczesnych siedemnastowieczna uczona, poetka, malarka, władająca kilkunastoma językami. Pozostawiła po sobie utwory poetyckie, pisma prozą, obrazy i ryciny. Najbardziej znany jej tekst to poświęcona problemowi edukacji kobiet Dissertatio de ingenii muliebris ad doctrinam et meliores litteras aptitudine (1641). Napisała również: De vitae termino (1639) oraz dzieło Εὐκληρία seu Melioris partis electio (1673), w którym opisała swoje życie oraz przedstawiła obronę swego przystąpienia do labadystów. Anna Maria van Schurman prowadziła także rozległą korespondencję. Adresatami jej listów byli między innymi: André Rivet (1572-1651), Marin Mersenne (1588-1648), Pierre Gassendi (1592-1655), Jean-Louis Guez de Balzac (1597-1654). Bardzo istotną postacią w życiu Anny Marii van Schurman był kalwiński teolog, przeciwnik filozofii René Descartes’a, Gisbert Voetius (1589-1679). Dzięki niemu mogła studiować na Uniwersytecie w Utrechcie. Artykuł przedstawia sylwetkę Anny Marii van Schurman, zwracając szczególna uwagę na jej związki z filozofią, z którą zaczęła zapoznawać się w wieku lat 11 dzięki lekturze pism Seneki. Podstawą rozważań są materiały źródłowe o życiu Anny Marii van Schurman, jej pisma oraz wybrana korespondencja.Bibliografia
Academiae Ultraiectinae Inauguratio una cum Orationibus inauguralibus. 1636. Utrecht: Ex Officina Aegidii et Petri Roman.
Arnold Gottfried. 1729. Fortsetzung und Erläuterung Dritter und der Vierdter Theil der unparthenischen Kirchen und Ketzer Historie. Frankfurt am Mann: Thomas Fritschens.
Baillet Adrien. 1691. La vie de Monsieur Descartes. Seconde Partie. Paris: Chez Daniel Horthemels.
Beverovicius Johannes. 1639. De vitae termino, fatali, an mobili? Cum doctorum responsis. Pars tertia, et ultima, nunc primum edita. Seorsim accedit nobilissimae et doctissimae virginis Annae Mariae à Schurman de eodem argumento Epistola, totius disputationis terminus. Lejda: Johannis Maire.
Broad Jacqueline. 2002. Women Philosophers of the Seventeenth Century. Cambridge: Cambridge University Press.
Dawna facecja polska (XVI–XVIII w.). Oprac. Julian Krzyżanowski i Kazimiera Żukowska-Billip. Warszawa: PIW, 1960.
Descartes René. 1950. Discours de la mèthode. Paris: Éditions Sociales.
Descartes René. 1995. Listy do księżniczki Elżbiety, przeł. Jerzy Kopania. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Descartes René. 1996. Listy do Regiusa. Uwagi o pewnym pisemku, przeł. Jerzy Kopania. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Descartes René. 1998. List do Voetiusa, przeł. Joanna Usakiewicz. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Gassendi Pierre. 1658. Opera omnia in sex tomos divisa. Lejda: Sumptibus Laurentii Anisson et Joannis Baptistae Devenet.
Hermann Brigitte. 2003. La demoiselle savante ou Histoire d’Anne Marie de Schurman, 1607-1678. Paris: Bartillat.
Kołakowski Leszek. 2009. Świadomość religijna i więź kościelna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Larsen Anne R. 2016. Anna Maria van Schurman, “The Star of Utrecht”. The Educational Vision and Reception of a Savante. Oxon–New York: Routledge.
Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu. Biblia Tysiąclecia. Wydanie III, przeł. zbiorowe. Poznań–Warszawa: Wydawnictwo Pallattinum, 1982.
Schotel G. D. J. 1853. Anna Maria van Schurman. ‘s-Hertogenboch: Gebroeders Muller.
Targosz Karolina. 1985. Jana Sobieskiego nauki i peregrynacje. Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź: Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.
Teague Frances. 1998. Bathsua Makin, Women of Learning. London: Associated University Presses.
Van Beek Pieta. 2004. The First Female University Student: Anna Maria van Schurman (1636). Utrecht: Igitur, Utrecht Publishing and Archiving Services.
Van Beverwijck Johan. 1643. Van de Wtnementheyt des Vorovwelicken Geslachts. Dordrecht: Hendrick van Esch.
Van Schurman Anna Maria. 1641. Dissertatio de ingenii muliebris ad doctrinam et meliores litteras aptitudine. Accedunt quaedam epistoale, eiusdem argumenti. Lejda: Ex Officina Elseviriana.
Van Schurman Anna Maria. 1782. Εὐκληρία seu Melioris partis electio, Editio altera. Dessaviae: Sumptibus Societatis Typographicae.
Van Schurman Anna Maria. 1648. Opuscula Hebraea, Graeca, Latina, Gallica. Prosaica et metrica. Lejda: Ex Officina Elseviriorum.
Van Schurman Anna Maria. 2019. „Problem praktyczny: Czy chrześcijańskiej kobiecie przystoi zamiłowanie do studiowania nauk?”, przeł. i oprac. Joanna Usakiewicz. Studia z Historii Filozofii 1(10).
Voetius Gisbert. 1644. Exercitia et bibliotheca studiosi Theologiae. Utrecht: Apud Wilhelmum Strick.
Voetius Gisbert. 1663-1676. Politica Ecclesiastica. Amsterdam: Joannes a Waesberge.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 726
Liczba cytowań: 0
