Raz jeszcze o kartezjańskim przełomie filozoficznym
DOI:
https://doi.org/10.12775/szhf.2019.004Słowa kluczowe
kartezjański przełom filozoficzne, różne jego wymiary i sposoby przedstawiania, kartezjański intelektualizmAbstrakt
Jest kwestią bezdyskusyjną to, że kartezjańskie myślenie o człowieku oraz o otaczającym go świecie stanowiło przełom w tej tradycji filozoficznej, której początki sięgają czasów starożytnych. Dyskusyjne jest natomiast to na czym ten przełom polegał oraz jak daleko odbiegał do tego, co w tych kwestiach mieli do powiedzenia poprzednicy Kartezjusza. Pojawiające się w tej mierze propozycje przekonują, że wiele tutaj zależy nie tylko od tego, co Kartezjusz miał do zaproponowania, ale także od tego, jaką miarę przekłada się do jego propozycji. W tych rozważaniach przywołam kilka przykładów różnego pojmowania i przedstawiania kartezjańskiego przełomu. Chodzi mi przy tym nie tyle o pokazanie jak różne mogą to być i są miary, co o dostarczenie punktu odniesienia dla proponowanego przeze mnie rozumienia tego przełomu. Wprawdzie nie pod każdy względem odbiega ono od wszystkich dotychczasowych jego ujęć, jednak do jednych z nich jest mu bliżej, natomiast do innych dalej. Krótko rzecz ujmując: w moim przekonaniu do najistotniejszych cech kartezjańskiego przełomu należy postawienia całej stawki w grze o prawdę na moc poznawczą ludzkiego intelektu oraz – co niemniej istotne – wiara w to, że ta władza ludzkiego umysłu jest w stanie poradzić sobie z rozwiązaniem najtrudniejszych problemów, a te, z którymi nie jest ona w stanie sobie poradzić nie są w gruncie rzeczy warte zainteresowania filozofa typu kartezjańskiego.Bibliografia
Cottingham John, (ed.). 2005. The Cambridge Companion to Descartes. New York, Melbourne, Madrid, Cape Town, Singapore, Sao Paulo: Cambridge University Press.
Damasio Antonio. 2011. Błąd Kartezjusza. Emocje, rozum i ludzki mózg, przeł. Maciej Karpiński. Poznań: Rebis.
Descartes René. 2001. Medytacje o pierwszej filozofii, przeł. Maria i Kazimierz Ajdukiewiczowie, Stefan Świerzawski, Izydora Dąbska. Kęty: ANTYK.
Descartes René. 1958. Prawidła kierowania umysłem, przeł. Ludwik Chmaj. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Descartes René. Rozprawa o metodzie, przeł. Wanda Wojciechowska. Warszawa: PWN.
Descartes René. 1960. Zasady filozofii, przeł. Izydora Dąmbska. Warszawa: PWN.
Drozdowicz Zbigniew. 2014. Kartezjański racjonalizm. Zrozumieć Kartezjusza. Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora.
Husserl Edmund. 1982. Medytacje kartezjańskie, przeł. Andrzej Wajs. Warszawa: PWN.
Husserl Edmund. 1999. Kryzys nauk europejskich, przeł. Sławomira Walczewska. Toruń: Wydawnictwo Rolewski.
MacIntyre Alisadair. 1996. Dziedzictwo cnoty. Studium z teorii moralności, przeł. Adam Chmielewski. Warszawa: PWN.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 927
Liczba cytowań: 0