W obronie rozumu nie do końca oświeconego, czyli kilka uwag o refleksyjności i krytyce
DOI:
https://doi.org/10.12775/szhf.2017.043Słowa kluczowe
Oświecenie, nauki społeczne, natura, autonomia, refleksyjność, złożoność, rozumAbstrakt
W niniejszej pracy przedstawiam proces autonomizacji oświeconego rozumu oraz jego wpływ na konstytuowanie się nauk społecznych. Stawiam tezę, że od czasów Oświecenia coraz bardziej pogłębia się przepaść pomiędzy dynamiką złożoności społecznej a naukowymi sposobami jej konceptualizacji, które tę złożoność w sposób niekontrolowany potęgują, zamiast ją wyjaśniać. Aby pokazać tę zależność, wychodzę od przykładu cyklicznych niedoborów żywności, jakie trapią Francję przez cały XVIII wiek. Pomimo tych problemów twierdzę jednak, że oświecony rozum jest wciąż niezbędny w praktyce naukowej.
Bibliografia
Adorno T., Horkheimer M., Dialektyka Oświecenia, przeł. M. Łukasiewicz, Warszawa 1994.
Berlin I., Pokrzywione drzewo człowieczeństwa, przeł. H. Hardy, Warszawa 2004.
Baczko B., J. J. Rousseau, Samotność i wspólnota, Warszawa 1964.
Beck U., Społeczeństwo ryzyka, przeł. S. Cieśla, Warszawa 2002.
Bourdieu P., Medytacje pascaliańskie, przeł. K. Wakar, Warszawa 2006.
Bourdieu P., Zmysł praktyczny, przeł. M. Falski, Kraków 2008.
Buck-Morss S., Hegel, Haiti i historia uniwersalna, przeł. K. Bojarska, Warszawa 2014.
Condorcet N., Szkice obrazu postępu ducha ludzkiego przez dzieje, przeł. B. Suchodolski, Warszawa 1957.
Desrosieres A., Politics of large numbers, trans. C. Naish, Harvard University Press, London 1998.
Durkheim E., O podziale pracy społecznej, przeł. K. Wakar, Warszawa 1999.
Elias N., Neutralność i zaangażowanie, przeł. J. Stawiński, Warszawa 2003.
Foucault M., Bezpieczeństwo, terytorium i populacja, przeł. M. Herrer, Warszawa 2010.
Foucault M., Historia seksualności, przeł. T. Komendant, Gdańsk 2010.
Habermas J., Strukturalne przemiany sfery publicznej, przeł. W. Lipnik, M. Łukasiewicz, Warszawa 2006.
Hegel G. W. F., Wykłady z historii filozofii, przeł. Ś. F. Nowicki, t. I i II, Warszawa 1994.
Hegel G. W. F., Fenomenologia ducha, przeł. Ś. F. Nowicki, Warszawa 2010.
Holbach P., System przyrody, przeł. J. Jabłońska, H. Suwała, t. I i II Warszawa 1977.
Kmita J., Czarnoksięstwa humanistów, Poznań 2015.
Koselleck R., Warstwy czasu, przeł. K. Krzemieniowa, J. Merecki, Warszawa 2012.
Koselleck R., Semantyka historyczna, przeł. W. Kunicki, Poznań 2012.
Koselleck R., Krytyka i kryzys, przeł. J. Duraj, M. Moskalewicz, Warszawa 2015.
Latour B., Polityka natury, przeł. A. Czarnacka, Warszawa 2009.
Latour B., Nigdy nie byliśmy nowocześni, przeł. M. Gdula, Warszawa 2011
Luhmann N., Systemy społeczne, przeł. M. Karczmarczyk, Kraków 2007.
Marquard O., Rozstanie z filozofią pierwszych zasad, Warszawa 1994.
Marquard O., Apologia przypadkowości, przeł. K. Krzemieniowa, Warszawa 1994.
Marks K., Engels F., Manifest komunistyczny, przekłada zbiorowy, Warszawa 1949.
Nietzsche F., Wiedza radosna, przeł. L. Staff, Kraków 2004.
Nowak A., Wyobraźnia ontologiczna, Warszawa 2016.
Ossowski S., Demokracja w świecie napięć politycznych, Warszawa 1951.
Rousseau J. J., Trzy rozprawy z filozofii społecznej, przeł. H. Elzenberg, Warszawa 1956.
Rousseau J. J., Emil, czyli o wychowaniu, przeł. W. Husarski, t. I i II, Wrocław 1955.
Rousseau J. J., Umowa społeczna, przeł. A. Peretikowicz, Kęty 2007.
Sloterdijk P., Kryształowy pałac, przeł. B. Cymbrowski, Warszawa 2011.
Sorel G., Złudzenia postępu, przeł. E. Breiter, Kraków 2015.
Starobinski J., Emblematy rozumu, przeł. M. Ochab, Warszawa 1997.
Bauman Z., wywiad: http://krytykapolityczna.pl/swiat/bauman-goldkorn-wywiad
(dostęp on-line: 18.01.2017).
Hume D., O stanie średnim: http://www.nowakrytyka.pl/spip.php?article463
(dostęp: 31.03.2017)
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 912
Liczba cytowań: 0
