Maimona teoria pochodnych a możliwość zastosowania czystych pojęć do przedmiotów empirycznych (przekład i opracowanie: Adam Grzeliński)

Abstrakt

Artykuł omawia krytykę stanowiska Immanuela Kanta dotyczących zastosowania czystych pojęć intelektu do przedmiotów empirycznych, jaką przedstawił Salomon Maimon (1753–1800). Wedle Maimona stanowisko Kanta jest niewystarczające ze względu na swój formalizm i choć wyjaśnia zastosowanie kategorii do doświadczenia w ogóle, to nie odpowiada na pytanie o to, w jaki sposób można subsumować pod kategorie konkretne przedmioty doświadczenia. Zdaniem Maimona jest to możliwe tylko wówczas, gdy te dwa elementy – nie tylko czyste pojęcia, ale także przedmioty empiryczne, uzna się za wynik spontaniczności ludzkiego rozumu. Relacja reguły wytwarzającej materię zjawisk i samej materii, miałaby być jego zdaniem analogiczna do relacji funkcji i jej pochodnych. Ponieważ jednak reguła ta znana mogłaby być tylko domniemanemu rozumowi absolutnemu, Maimon określa swe stanowisko mianem sceptycyzmu empirycznego.