Na progu wolności – fenomen dybuka
DOI:
https://doi.org/10.12775/szhf.2016.034Słowa kluczowe
dybuk, duch, mistycyzm żydowski, kobieta, judaizm, romantyzm, J. P. Sartre, spojrzenie, wyobrażenia, wolnośćAbstrakt
W tradycji żydowskiej dybuk to dusza zmarłego, która przejmuje kontrolę nad ciałem żyjącej osoby. Jego obecność ujawnia ciągłe przeplatanie się życia ze śmiercią. W tym artykule zjawisko dybuka zostało przeanalizowane przez pryzmat Sartre’owskiej koncepcji miłości, z naciskiem na zagadnienie spojrzenia i jego związku z wyobraźnią. Tekst wykazuje również, iż dramat Dybuk kontynuuje tradycje romantyczne, skupiając się na kategorii dystansu oraz statusu relacji pomiędzy miłością i śmiercią. Znalazła się w nim również przestrzeń dla podjęcia problematyki mistycyzmu żydowskiego w kontekście dramatu An-skiego. Dybuku – czym jesteś? Być może żyjesz w każdym z nas.Bibliografia
An-ski Sz., Dybuk. Między dwoma światami. Legenda dramatyczna w 4 aktach, przeł. M. Friedman, Wyd. Teatr Rozmaitości, Warszawa 2003.
Arendt H., Kondycja ludzka, przeł. A. Łagodzka, Warszawa 2000.
Baudler G., Bóg i kobieta: historia przemocy, seksualizmu i religii, przeł. A. Baniukiewicz, Uraeus, Gdynia 1995.
Biblia Tysiąclecia, wyd. 4, Poznań 1991.
Elior R., Dybuki i kobiety żydowskie w historii społecznej, myśli mistycznej i folklorze, przeł. K. Kornacka, Wyd. Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, Poznań− –Gniezno 2014.
Janion M., Żyjąc tracimy życie: niepokojące tematy egzystencji, W.A.B., Warszawa 2001.
Kierkegaard S., Albo-Albo, t. 1, przeł. J. Iwaszkiewicz, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2010.
Kopaliński W., Słownik mitów i tradycji kultury, Oficyna Wydawnicza Rytm, Warszawa 2011.
Legutko A., Dybuk jako klucz do tożsamości, „Cwiszn” 2014, nr 1–2.
Puszko H., Sartre: filozofia jako psychoanaliza egzystencjalna, Uniwersytet Warszawski, Warszawa 1993.
Rougemont D., Mity o miłości, przeł. M. Żurowska, Czytelnik, Warszawa 2002.
Sartre J. P., Byt i nicość, przeł. J. Kiełbasa, Zielona Sowa, Kraków 2007.
Sartre J. P., Drogi wolności, t. 1: Wiek męski, przeł. J. Rogoziński, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1957.
Sartre J. P., Egzystencjalizm jest humanizmem, przeł. J. Krajewski, Warszawskie Wydawnictwo Literackie Muza SA, Warszawa 1998.
Sartre J. P., Wyobrażenie, przeł. Paweł Beylin, PWN, Warszawa 1970.
Scholem G., Judaizm: parę głównych pojęć, przeł. J. Zychowicz, Inter Esse, Kraków 1991 Scholem G., Kabała i jej symbolika, przeł. R. Wojnakowski, Wydawnictwo Aletheia, Warszawa 2014.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 1562
Liczba cytowań: 0