O nieateistycznym i akosmicznym charakterze panteistycznej filozofii Spinozy według Salomona Majmona
DOI:
https://doi.org/10.12775/szhf.2015.036Słowa kluczowe
Majmon, Spinoza, panteizm, monizm, ateizm, pankosmizm, akosmizmAbstrakt
Artykuł ukazuje poglądy Salomona Majmona na panteistyczną filozofię Barucha Spinozy i prezentuje przekonanie Majmona o niepoprawności (a wręcz niemożności) określania tego systemu myśli ateizmem. Żydowski filozof (polskiego pochodzenia) postuluje natomiast nazywanie filozofii Spinozy akosmizmem, który to termin aplikuje zważywszy na afirmowanie w jego ramach boskości jako rzeczywistości jedynie istniejącej (co czyni też panteizm), co – z drugiej strony – ma też stanowić o nieprawidłowości definiowania filozofii Spinozy jako ateizmu. Jednakże artykuł pokazuje, że terminem bardziej adekwatnym przy mówieniu o panteistycznej filozofii Spinozy jest pankosmizm. Ten wydaje się bowiem lepiej korespondować z założeniami panteizmu – cechą wspólną dla panteizmu i pankosmizmu (jednocześnie nieegzemplaryczną dla akosmizmu) jest mianowicie realny status (boskiej) rzeczywistości.Bibliografia
Andrzejewski T. (red.), Ludzie w dziejach Kożuchowa, Kożuchów 2013.
Brylla D., Teozofia kabalistyczna w świetle spinozjańskiego monizmu panteistycznego, „Idea. Studia nad Strukturą i Rozwojem Pojęć Filozoficznych”, 2013, nr 25.
Brylla D., Życie i twórczość Salomona Majmona z uwydatnieniem okresu kożuchowskiego, [w:] Ludzie w dziejach Kożuchowa, red. T. Andrzejewski, Kożuchów 2013.
Comte-Sponville A., Duchowość ateistyczna. Wprowadzenie do duchowości bez Boga, przeł. E. Aduszkiewicz, Warszawa 2011.
Gunkel H., Zscharnack L., et al. (Hrsg.), Die Religion in Geschichte und Gegenwart. Handwörterbuch für Theologie und Religionswissenschaft, Bd. 1 (A–D), Tübingen 1927, hasło „Atheismus” (‘ateizm’) [op. C. Fabricius].
Hegel G. W. F., Theorie Werkausgabe, t. 20, red. E. Moldenhauer, K. M. Michel, Frankfurt a M., 1969–1971.
Julia D., Słownik filozofii, przeł. K. Jarosz, Katowice 2006, hasło „ateizm”.
Kołakowski L., Jednostka i nieskończoność. Wolność i antynomie wolności w filozofii Spinozy, Warszawa 1958.
Kozłowski R., Salomon Maimon jako krytyk i kontynuator filozofii Kanta, Poznań 1969.
Lewkowicz J., Salomon Majmon i jego filozofja (szkic do sylwetki), Warszawa 1908.
Maimon S., Kritische Untersuchungen über den menschlichen Geist, oder das höhere Erkenntnis- und Willensvermögen, Lipsk 1797.
Maimon S., Lebensgeschichte, Berlin 1792.
Maimon S., Versuch über die Transcendentalphilosophie. Mit einem Anhang über die symbolische Erkenntniss und Anmerkungen von Salomon Maimon aus Litauen in Polen, Berlin 1790.
Majmon S., Autobiografia, t. 1, przeł. L. Belmont, Warszawa 2007.
Majmon S., Autobiografia, t. 2, przeł. L. Belmont, Warszawa 2007.
Mark B., Salomon Majmon (W dwusetną rocznicę urodzin), „Biuletyn Żydowskiego Instytutu Historycznego”, lipiec–grudzień 1954, nr 11–12.
Onfray M., Traktat ateologiczny. Fizyka metafizyki, przeł. M. Kwaterko, Warszawa 2008.
Rahner K., Vorgrimler H., Mały słownik teologiczny, przeł. T. Mieszkowski, P. Pachciarek, Warszawa 1987, hasło „ateizm”.
Schmidt J., Teologia filozoficzna, przeł. P. Domański, Kęty 2006. de Spinoza B., Etyka, przeł. I. Myślicki, Warszawa 1991.
de Spinoza B., Pisma wczesne, przeł. L. Kołakowski, Warszawa 1969.
de Spinoza B., Traktat krótki o Bogu, człowieku i jego szczęśliwości, [w:] B.
de Spinoza, Pisma wczesne, przeł. L. Kołakowski, Warszawa 1969.
de Spinoza B., Zasady filozofii Kartezjusza w porządku geometrycznym wywiedzione, [w:] B.
de Spinoza, Pisma wczesne, przeł. L. Kołakowski, Warszawa 1969.
Tyloch W., et al. (red.), Leksykon religioznawczy, Warszawa 1988, hasło „deizm”.
Woleński J., O Salomonie Majmonie, [w:] S. Majmon, Autobiografia, t. 1, przeł. L. Belmont, Warszawa 2007.
Wolff S. J., Maimoniana. Oder Rhapsodien zur Charakteristik Salomon Maimon’s, Berlin 1813.
Źródła elektroniczne:
„Ateizm” (op. Zofia Zdybicka), Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu, http://www. ptta.pl/pef/pdf/a/ateizm.pdf, 11.08.2014.
Religia. Encyklopedia PWN, wydanie na CD (wersja 1.0), Wydawnictwo Naukowe PWN S.A. 2003, hasło „pankosmizm”.
“Salomon Maimon: Schriften”, Salomon Maimon Gesellschaft, http://www.salomonmaimon. de/werk/schriften.php, 20.03.2014.
Stanford Encyclopedia of Philosophy, http://plato.stanford.edu/entries/pantheism/, hasło “Pantheism”, 07.06.2014.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 919
Liczba cytowań: 0
