Neowitalistyczna koncepcja życia Piotra Lenartowicza
DOI:
https://doi.org/10.12775/szhf.2015.018Słowa kluczowe
przyczynowość, teleologia, neowitalizmAbstrakt
W swym fundamentalnym dziele Krytyka władzy sądzenia (1790) Immanuel Kant podejmuje problem relacji opisu przyczynowego i teologicznego. Z tą kwestią wiąże trwający od wieków spór między mechanicyzmem a witalizmem. Kant, choć nie był witalistą we właściwym znaczeniu tego słowa, podkreślał konieczność zastosowania metody teleologicznej w opisie pochodzenia, rozwoju i funkcji organizmów żywych.
Liczni polscy filozofowie, wraz z ostatnio zmarłym jezuitą Piotrem Lenartowiczem, odwoływali się do Kantowskiej dedukcji związku przyczynowo-skutkowego. W niniejszym artykule podejmiemy próbę przedstawienia Kantowskiej inspiracji w neowitalistycznej koncepcji życia autorstwa Lenartowicza.
Bibliografia
Carlo W. E., Reductionism and Emergence: Mechanism and Vitalism Revisited, „Proceedings and Addresses of the American Philosophical Association” 40, 1966.
Darowski R., Profesor Piotr Lenartowicz SJ. Biografia – filozofia – bibliografia, [w:] Vivere et Intelligere. Wybrane prace Piotra Lenartowicza SJ wydane z okazji 75-lecia jego urodzin, red. J. Koszteyn, Kraków 2009.
Driesch H., Der Vitalismus als Geschichte und als Lehre, J. Barth, Leipzig 1905.
Favrholdt D., Introduction, [w:] Niels Bohr. Collected Works. Vol. 10. Complementarity beyond Physics (1928– 1962), red. D. Favrholdt, Elsevier, Amsterdam 1999.
Heller M., Lubański M., Ślaga S., Zagadnienia filozoficzne współczesnej nauki. Wstęp do filozofii przyrody, Warszawa 1997.
Höffe O., Immanuel Kant, przeł. A. Kaniowski, Warszawa 1995.
Hull D. L., The Philosophy of Biological Science, Prentice-Hall, Englewood Cliffs, New Jersey 1974.
Jurand A., Budowa żywej materii, Wiedza Powszechna, Warszawa 1957.
Kant I., Krytyka władzy sądzenia, przeł. J. Gałecki, Warszawa 1986.
Koszteyn J., Lenartowicz P., Integracja dynamiki biologicznej a drzewa rodowodowe istot żywych, [w:] Vivere et Intelligere. Wybrane prace Piotra Lenartowicza SJ wydane z okazji 75-lecia jego urodzin, red. J. Koszteyn, M, Kraków 2009.
Koszteyn J., Lenartowicz P., Struktura bytu żywego w arystotelizmie, [w:] Vivere et Intelligere. Wybrane prace Piotra Lenartowicza SJ wydane z okazji 75-lecia jego urodzin, red. J. Koszteyn, Kraków 2009.
Kunicki-Goldfinger W., Dziedzictwo i przyszłość. Rozważania nad biologią molekularną, ewolucją i człowiekiem, Warszawa 1974.
Kunicki-Goldfinger W., Podstawy biologii. Od bakterii do człowieka, Warszawa 1980.
Lenartowicz P., Celowość dynamiki biologicznej a bezkierunkowość w ewolucjonizmie darwinowskim, [w:] Vivere et Intelligere. Wybrane prace Piotra Lenartowicza SJ wydane z okazji 75-lecia jego urodzin, red. J. Koszteyn, Kraków 2009.
Lenartowicz P., Mitologia programu genetycznego DNA, [w:] Vivere et Intelligere. Wybrane prace Piotra Lenartowicza SJ wydane z okazji 75-lecia jego urodzin, red. J. Koszteyn, Kraków 2009.
Lenartowicz P., Pojęcie całości i przyczyny w dziejach embriologii, [w:] Vivere et Intelligere. Wybrane prace Piotra Lenartowicza SJ wydane z okazji 75-lecia jego urodzin, red. J. Koszteyn, Kraków 2009.
Lenartowicz P., Sens i zakres pojęcia informacji genetycznej, [w:] Vivere et Intelligere. Wybrane prace Piotra Lenartowicza SJ wydane z okazji 75-lecia jego urodzin, red. J. Koszteyn, Kraków 2009.
Lenartowicz P., Trzy koncepcje dynamiki biologicznej: arystotelesowska, neo-darwinowska, inteligentnego projektu, [w:] Vivere et Intelligere. Wybrane prace Piotra Lenartowicza SJ wydane z okazji 75-lecia jego urodzin, red. J. Koszteyn, Kraków 2009.
Lenartowicz P., Wiedza przyrodnicza – nauka – religia a spór pomiędzy monizmem i pluralizmem bytowym, [w:] Vivere et Intelligere. Wybrane prace Piotra Lenarto wicza SJ wydane z okazji 75-lecia jego urodzin, red. J. Koszteyn, Kraków 2009.
Loeb J., Wstęp do fizjologii i psychologii porównawczej, przeł. Z. Szymanowski, Warszawa 1906.
Mahner M., Bunge M. A., Foundations of Biophilosophy, New York 1997.
Mahrburg A., Słowo wstępne, [w:] Loeb J., Wstęp do fizjologii i psychologii porównawczej, przeł. Z. Szymanowski, Warszawa 1906.
Mayr E., To jest biologia. Nauka o świecie ożywionym, przeł. J. Szacki, Warszawa 2002.
Nusbaum-Hilarowicz J., Idea ewolucji w biologii: Zarys dziejów ewolucjonizmu do końca XIX wieku, Warszawa 1952.
Nusbaum-Hilarowicz J., Szlakami wiedzy. Szkice z zagadnień biologii współczesnej, Lwów 1921.
Petrusewicz K., Mechanizm i witalizm a materializm dialektyczny, „Myśl Współczesna” 3/4, 1951.
Ruse M, Review: A. Rosenberg, Darwinian Reductionism. Or, How to Stop Worrying and Love Molecular Biology, „The Philosophical Quarterly” 60, 2010.
Rutkiewicz B., Neowitalizm, „Biblioteka Warszawska” 1, 1912.
Rutkiewicz B., Współczesny antymechanizm biologiczny i podstawy finalizmu, Lublin 1929.
Sheldrake R., Nowa biologia. Rezonans morficzny i ukryty porządek, przeł. M. Filipczuk, Warszawa 2013.
Wróblewski Z., Rozmowa z Piotrem Lenartowiczem SJ, [w:] Vivere et Intelligere. Wybrane prace Piotra Lenartowicza SJ wydane z okazji 75-lecia jego urodzin, red. J. Koszteyn, Kraków 2009.
Zaniewski R., Teorie o pochodzeniu i rozwoju życia a naturalizm chrześcijański, Londyn 1953.
Zięba S., Natura życia w aspekcie organizacji, „Nauka” 4, 1998.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 435
Liczba cytowań: 0
