Samuel Colliber o duszy i nieśmiertelności

Abstrakt

Artykuł przedstawia i omawia teorię duszy Samuela Collibera w jej kontekście filozoficznym i teologicznym. Rozważania Collibera na temat duszy nie były do tej pory systematycznie przebadane, jednak, jak mam nadzieję wykazać, przynajmniej z dwóch powodów zasługują na uwagę. Po pierwsze, Colliber przyswaja sobie pewien zestaw terminów, pojęć i poglądów z Locke’owskiech Rozważań, modyfikuje je jednak dla potrzeb własnej koncepcji w sposób interesujący ze względów historycznych. Sporządza on krótką listę władz czy też operacji poznawczych, twierdząc przy tym, że wszystkie one są rodzajami doznań zmysłowych i percepcji pochodzącymi z  jednej pojedynczej władzy. Twierdzi on przy tym, że niektóre z tych operacji przynależą ciału, podczas gdy inne, przede wszystkim doznawanie zmysłowe, nie. Po drugie, Colliber w systematyczny sposób odnosi ów wykaz do pośmiertnych stanów duszy. Obstaje on przy tym przy rozdzielności duszy i ciała oraz przedstawia rozbudowany opis zdolności i operacji duszy w jej oddzieleniu od ciała. Zarazem jednak dystansuje się on od poglądu Descartes’a, wedle którego dusza stanowi substancję niematerialną, która z istoty wyklucza wszystko co cielesne. Twierdzi, że dusza i ciało z natury różnią się,  ale nie są całkowicie nieporównywalne.