Krytyka religii pozytywnej w filozofii Hegla

Abstrakt

Warto przypomnieć mniej znany aspekt Heglowskiej filozofii religii, polegający na radykalnej krytyce zinstytucjonalizowanego Chrześcijaństwa. Te zarzuty dotyczyły przede wszystkim Kościoła Rzymskokatolickiego, w przeciwieństwie do protestantyzmu, bardziej cenionego przez Hegla. Hegel eksponował brak biblijnej legitymizacji dla istnienia i funkcjonowania instytucji Kościoła, interpretując Chrześcijaństwo jako dobrowolne stowarzyszenie, a nie instytucję o charakterze masowym. Po drugie, wskazywał na potencjalne, negatywne implikacje etyki religii pozytywnej. Takie poglądy pozwalają umieścić praktyczne implikacje Heglowskiej filozofii religii w nurcie sięgającym XVII wiecznej krytyki religii m. in. Spinozy czy Hobbesa, prowadzącym przez radykalną krytykę Oświeceniową aż do marksowsko – heglowskiego, XIX – wiecznego nurtu, reprezentowanego przez Davida Straussa, Bruno Bauera, Ludwiga Feuerbacha i Karola Marksa.

Poglądy Hegla współcześnie mogą stanowić istotny głos w debacie na temat sekularyzacji rozumianej jako rozdział instytucji publicznych i religijnych. Wyjaśniają także genezę ważnego nurtu myślowego w Europie Zachodniej, kontestującego ważność autorytetów, szczególnie religijnych.