Marian Zdziechowski a Katolická moderna. Na tropie związków polskiego i czeskiego modernizmu katolickiego
DOI:
https://doi.org/10.12775/szhf.2014.007Słowa kluczowe
Marian Zdziechowski, Karel Dostál-Lutinov, Nový život, modernizm katolicki, myśl katolicka w Polsce, myśl katolicka w Czechach, historia filozofii polskiejAbstrakt
Autor analizuje współpracę Mariana Zdziechowskiego z czeskim organem prasowym modernistów katolickich, czasopismem „Nový život” (wydawanym w latach 1896-1907). Tłem dla tych rozważań jest historyczny zarys przebiegu kontrowersji modernistycznej, opis jej intelektualnego tła i konsekwencji. Pięć tekstów Zdziechowskiego przetłumaczonych na język czeski ukazało się w czasopiśmie w latach 1902-1905. Koncepcje polskiego filozofa miały istotny wpływ na rozwój myśli modernistycznej w Czechach. Poruszane przez niego problemy: kryzysu i odrodzenia religijnego epoki, znaczenia modernizmu dla odnowy Kościoła, relacji między religią a sztuką, stoją w centrum zainteresowania czeskich myślicieli i artystów związanych z ruchem „Katolická moderna”.
Bibliografia
Antimodernismus und Modernismus in der katholischen Kirche. Beiträge zum theologiegeschichtlichen Vorfeld des II. Vatikanums, red. H. Wolf, Paderborn–München–Wien–Zürich 1998.
Arnold C., Mała historia modernizmu, Kraków 2009.
Barbaszyński D., Między racjonalizmem a mistycyzmem. Problem przestrzeni etycznej w poglądach filozoficznych Mariana Zdziechowskiego, Olsztyn 1999.
Burzacka I., Ideał a rzeczywistość. O krytyce moralistycznej Mariana Zdziechowskiego, Warszawa–Poznań–Toruń 1982.
Charszewski I., Moderniści i modernizanci nasi i obcy, [b.m.] 1910.
Dokumenty Soborów Powszechnych, t. IV: (1511–1870), red. A. Baron, H. Pietras, Kraków 2004.
Dostál-Lutinov K. 1882–1923 (1974), spuścizna, Zemský archiv v Opavě pobočka Olomouc, nr inw. 778.
„Jsem disgustován...”. Vzájemná korespondence Sigismunda Ludvíka Boušky a Karla Dostála-Lutinova, red. P. Marek, O. Svozil, Olomouc–Rosice 2002.
Korespondence Katolické moderny. Dopisy Františka Bílka a Karla Dostála-Lutinova z let 1896–1923, red. Š. Kohout, P. Marek, O. Svozil, Olomouc 2007.
Korespondence Katolické moderny. Dopisy Jana Köhlera a Karla Dostála-Lutinova z let 1902–1923, red. S. Batůšek i in., Olomouc–Rosice 2010.
Korespondence Katolické moderny. Dopisy Jindřicha Šimona Baara a Karla Dostála-Lutinova z let 1896–1917, red. Š. Kohout, P. Marek, O. Svozil, Olomouc 2011.
Krasicki J., Eschatologia i mesjanizm. Studium światopoglądu Mariana Zdziechowskiego, Wrocław 1994.
Marek P., Apologetové nebo kaciři? Studie a materiály k dějinám české katolické moderny, Rosice u Brna 1999.
Marek P., Český katolicismus 1890–1914. Kapitoly z dějin českého katolického tábora na přelomu 19. a 20. století, Olomouc 2003.
Marek P., Emil Dlouhý-Pokorný. Život a působení katolického modernisty, politika a žurnalisty, Brno 2007.
Marek P., Soldan l., Karel Dostál-Lutinov bez mýtů, předsudků a iluzí, Třebič 1998.
Mikołejko Z., Katolicka filozofia kultury w epoce modernizmu: 1895–1918, Warszawa 1987.
Modernismus – historie nebo výzva? Studie ke genezi českého katolického modernismu, red. Z. Kučera, J. B. Lášek, Brno 2002.
Nieznana korespondencja Mariana Zdziechowskiego z Adolfem Černym, oprac. P. Biliński, M. Ďurčanský, T. Skrzyński, „Kwartalnik historii Nauki i Techniki” 2007, nr 2.
Opacki Z., W kręgu Polski, Rosji i Słowiańszczyzny. Myśl i działalność społeczno-polityczna Mariana Zdziechowskiego do 1914 r., Gdańsk 1996.
Opacki Z., Między uniwersalizmem a partykularyzmem. Myśl i działalność społeczno-polityczna Mariana Zdziechowskiego 1914–1938, Gdańsk 2006.
Pius X, Pascendi dominici gregis. O zasadach modernistów, Warszawa 2002.
Putna M., Česká katolická literatura v evropském kontextu 1848–1918, Praha 1998.
Schoff M., Przełom w teologii katolickiej. Początki, drogi, perspektywy, Kraków 1972. Skoczyński J., Pesymizm Zdziechowskiego, „Znak” 322-323, 1981.
Skoczyński J., Pesymizm filozoficzny Mariana Zdziechowskiego, Kraków 1983.
Skoczyński J., Sympatyk modernizmu religijnego, „Znak” 345, 1983.
Soldan l., Karel Dostál-Lutinov a Nový život dva sloupy Katolické moderny, Rosice u Brna 2000.
Studia o modernistach katolickich, red. J. Keller, Z. Poniatowski, Warszawa 1968.
Tyrrell G., Christianity at the crossroads, London 1910.
Weiss O., Modernismus oder Modernismen. Anmerkungen zur heutigen Modernismusdiskussion, [w:] Živý odkaz modernismu, red. Z. Kučera, J. Kořalka, J. B. lášek, Brno 2003.
Zdziechowski M., Mesjaniści i słowianofile. Szkice z psychologii narodów słowiańskich, Kraków 1888.
Zdziechowski M., Katolictví a umění, „Nový Život” 1902.
Zdziechowski M., Idea katolická ve společnosti polské, „Nový Život” 1902.
Zdziechowski M., Rozpory mezi náboženstvím a filosofií v době současné, „Nový Život” 3, 5, 1904.
Zdziechowski M., Intellektualismus a moralismus, „Nový Život” 1-5 1905.
Zdziechowski M., Msgr. Jeremiáš Bonomelli, „Nový Život” 1-5, 8-10, 1905.
Zdziechowski M., „Pestis perniciosissima”. Rzecz o współczesnych kierunkach myśli katolickiej, Warszawa 1905.
Zdziechowski M., Pesymizm, romantyzm, podstawy chrześcijaństwa, Kraków 1915.
Żywczyński M., Studia nad modernizmem katolickim, „Życie i Myśl” 11, 12, 1971.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 619
Liczba cytowań: 0
