Dlaczego widok cierpienia bohaterów dramatu sprawia nam przyjemność? Rozważania o inspiracji etyki i estetyki Fryderyka Schillera ze strony Jean- -Baptiste’a Du Bos
DOI:
https://doi.org/10.12775/szhf.2011.010Słowa kluczowe
estetyka, cierpienie, sztuka dramatyczna, Fryderyk Schiller, Jean-Baptiste Du BosAbstrakt
Głównym przedmiotem niniejszego artykułu jest problem negatywnej przyjemności czy patosu, będącego cechą sztuki dramatycznej. W XVIII wieku we Francji Charles Batteux zdefiniował sztukę jako aktywność ludzką, której jedynym celem jest sprawianie przyjemności. Widziane w tym świetle akcje dramatów, pełne intryg, zbrodni i przerażających czy nawet szalonych postaci stały w oczywistej sprzeczności do teorii sztuki rozumianej jako przyjemność. Główni estetycy francuscy, Jean-Baptiste Du Bos, Gotthold Ephraim Lessing i Friedrich Schiller usiłowali rozwiązać ten problem – ten ostatni przy użyciu teorii estetycznej Immanuela Kanta. Ich próby zaowocowały ciekawymi koncepcjami sztuki dramatycznej, takimi jak użycie poczucia wzniosłości do pokazania tragedii świata i godności człowieka.
Bibliografia
Batteux Ch., Les Beaux-Arts réduits à un même principe, Paris 1989.
Burke E., Dociekania filozoficzne o pochodzeniu naszych idei wzniosłości i piękna, przeł. P. Graff, Warszawa 1968.
Du Bos J. B., Réflexions critiques sur la poésie et sur la peinture, Paris 1993 .
Jaspers K., O tragiczności, przeł. A. Wołkowicz, [w:] Filozofia egzystencji, Warszawa 1990.
Kant I., Krytyka władzy sądzenia, przeł. J. Gałecki, Warszawa 1986.
Kant I., Rozważania o uczuciu piękna i wzniosłości, przeł. D. Pakalski i M. Żelazny [w:] tenże, Dzieła zebrane, t. 1, Toruń 2010.
Lessing G. E., Dramaturgia hamburska, przeł. Cz. Przymusiński, [w:] tenże, Dzieła wybrane, Warszawa 1959.
Lessing G. E., Laokoon, przeł. H. Zymon-Dębicki, [w:] Dzieła wybrane, red. A. Sowiński, t. 3, Warszawa 1959.
Lombard A., L’abbé du Bos un initiateur de la pensée moderne (1670–1742), Paris 1913.
Schiller F., O patetyczności, [w:] Goethe i Schiller o dramacie i teatrze. Wybór pism, przeł. O. Dobijanka, Wrocław 1959.
Schiller F., O powodach, dla których tematy tragiczne dostarczają nam przyjemności, [w:] Goethe i Schiller o dramacie i teatrze. Wybór pism, przeł. O . Dobijanka, Wrocław 1959.
Schiller F., O sztuce tragicznej, [w:] Goethe i Schiller o dramacie i teatrze. Wybór pism, przeł. O . Dobijanka, Wrocław 1959.
Schiller F., O współczesnym teatrze niemieckim, [w:] Goethe i Schiller o dramacie i teatrze. Wybór pism, przeł. O. Dobijanka, Wrocław 1959.
Schiller F., O współczesnym teatrze niemieckim, [w:] Goethe i Schiller o dramacie i teatrze. Wybór pism, przeł. O. Dobijanka, Wrocław 1959.
Schiller F., O wzniosłości, przeł. J. Prokopiuk [w:] tenże, Listy o estetycznym wychowaniu człowieka i inne rozprawy, Warszawa 1972.
Schiller F., Szkice z filozofii i estetyki, przeł. K. Kaśkiewicz, [w:] tenże, Kallias, czyli o pięknie, Kęty 2007.
Schiller F., Teatr jako instytucja moralna, [w:] Goethe i Schiller o dramacie i teatrze. Wybór pism, przeł. O. Dobijanka, Wrocław 1959.
Shaftesbury A. A. C., Moraliści, przeł. A. Grzeliński, [w:] tenże, List o entuzjazmie. Moraliści, Toruń 2007.
Shakespeare W., Hamlet, książę Danii, przeł. S. Barańczak, Poznań 1990.
Simmel G., Estetyka ciężkości, [w:] tenże, Most i drzwi. Wybór esejów, przeł. M. Łukasiewicz, Warszawa 2006.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 814
Liczba cytowań: 0
