Biografia intelektualna Mieczysława Wallisa w świetle inspiracji filozoficznych
Zarys problemowy
DOI:
https://doi.org/10.12775/szhf.2025.026Słowa kluczowe
Mieczysław Wallis, Lvov-Warsaw School, archival materials, philosophical inspirations, Polish philosophy of the 20th centuryAbstrakt
The article presents the intellectual biography of Mieczysław Wallis in the light of philosophical inspirations. Numerous, unedited and previously un published archival materials of this representative of the second generation of the Lvov-Warsaw School prove that his intellectual development and scientific attitude were significantly influenced by the attitudes and views of many outstanding Pol ish philosophers of the 20th century. The article will therefore consider the following research issues: Under the influence of what philosophical inspirations did Wallis’s interests and creative achievements evolve? Who among the representatives of the philosophical milieu had the most intellectually stimulating effect on him? What was the nature of his relationships with these intellectuals? Did Wallis draw motivation for creative work only from thinkers who displayed a methodological attitude close to his own? There are many indications that resolving the above issues will open up new research perspectives for a full understanding of the phenomenon of Wallis’s creative profile, allowing for the determination of his actual contribution both to the achievements of the Kazimierz Twardowski School and to native philosophy of the 20th century.
Bibliografia
Białostocki Jan. 1983. „Wspomnienie pośmiertne. Mieczysław Wallis 1985–1975. (Przemówienie wygłoszone nad grobem w dniu 30 października 1975 r.)”. W: Mieczysław Wallis, Sztuki i znaki. Pisma semiotyczne, 335–339. Warszawa: PIW.
Brożek Anna, Marcin Będkowski, Anna Chybińska, Stepan Ivanyk, Dominik Traczykowski. 2020. Anti-irrationalism. Philosophical Methods in the Lvov-Warsaw School. Warszawa: Semper.
Dudek Joanna. 2012. Problem unaukowienia etyki. Teoretyczne i normatywne aspekty twórczości Marii Ossowskiej. Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego.
Dziemidok Bohdan. 2004. „Estetyka Stanisława Ossowskiego”. W: Stanisław Ossowski, Wybór pism estetycznych, VII–XXXIX. Kraków: Universitas.
Elzenberg Henryk. 2002. Kłopot z istnieniem. Aforyzmy w porządku czasu. Toruń: UMK.
Furman Marcin. 2013. „Obowiązywanie jako wyraz deontologizacji wiedzy w koncepcji Lotzego i Windelbanda”. Idea – studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych 25: 69–94.
Gołaszewska Maria. 2001. „Estetyka”. W: Słownik pojęć filozoficznych Romana Ingardena, red. Andrzej J. Nowak, Leszek Sosnowski, 68–72. Kraków: Universitas.
Hostyński Lesław. 2006. Układacz tablic wartości. Lublin: UMCS.
Ingarden Roman. 1963. Z badań nad sztuką. Warszawa: PWN.
Ingarden Roman. 1970. „O estetyce fenomenologicznej”. W: Roman Ingarden, Studia z estetyki, t. 3, 9–41. Warszawa: PWN.
Jadacki Jacek J. 2007. „Szkoła Lwowsko-Warszawska i jej wpływ na filozofię polską drugiej połowy XX wieku”. W: Historia filozofii polskiej. Dokonania, poszukiwania, projekty, red. Anna Dziedzic, Andrzej Kołakowski, Stanisław Pieróg, Piotr Ziemski, 126–148. Warszawa: Semper.
Jadczak Ryszard. 1988. „Rola Kazimierza Twardowskiego w stworzeniu analitycznej szkoły filozoficznej w Polsce”. Przegląd Filozoficzny 11–12: 137–147.
Jadczak Ryszard. 1989. „Seminarium filozoficzne Kazimierza Twardowskiego”. Edukacja Filozoficzna 9: 409–415.
Jadczak Ryszard. 1995. Powstanie filozofii analitycznej w Polsce. (Noty bibliograficzne). Toruń: Adam Marszałek.
Karpiński Jakub. 1989. Nie być w myśleniu posłusznym (Ossowscy, socjologia, filozofia). Londyn: Polonia.
Łukasiewicz Jan. 1928. „O metodę w filozofii”. Przegląd Filozoficzny 31(1–2): 3–5.
Morawski Stefan. 1992. Główne nurty estetyki XX wieku. Zarys syntetyczny. Wrocław: Wiedza o Kulturze.
Nowakowska Wanda. 2001. Profesor Mieczysław Wallis. Sylwetki Łódzkich Uczonych 59. Łódź: Łódzkie Towarzystwo Naukowe.
Ossowski Stanisław. 2004. Wybór pism estetycznych. Kraków: Universitas.
Pękala Teresa. 1997. Estetyka otwarta Mieczysława Wallisa. Warszawa: Instytut Kultury.
Pękala Teresa. 2004. „Świat jako przedmiot estetyczny: spór z Romanem Ingardenem o model badań estetycznych”. W: Mieczysław Wallis, Wybór pism estetycznych, IX–CVIII. Kraków: Universitas.
Skoczyński Jan, Jan Woleński. 2010. Historia filozofii polskiej. Kraków: WAM.
„Spuścizna archiwalna Mieczysława Wallisa”. Dostęp 10.11.2024. https://archiwum.polaczonebiblioteki.uw.edu.pl/amw/.
Tyburski Włodzimierz. 2006. Elzenberg. Warszawa: Wiedza Powszechna.
Wallis (Walfisz) Mieczysław. 1922. „Obrona humanistyki w metodologii współczesnej”. Przegląd Filozoficzny 25(1): 95–142.
Wallis Mieczysław. 1937. „Henryk Rickert”. Przegląd Filozoficzny 40(1): 295–366.
Wallis Mieczysław. 1968. „O świecie przedmiotów estetycznych (1931). Dopisek z 1968 r.” W: Mieczysław Wallis, Przeżycie i wartość: pisma z estetyki nauki o sztuce 1931–1949, 255. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Wallis Mieczysław. 1968. Przeżycie i wartość: pisma z estetyki nauki o sztuce 1931–1949. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Wallis Mieczysław. 1983. Sztuki i znaki. Pisma semiotyczne. Warszawa: PIW.
Wallis Mieczysław. 2004. Wybór pism estetycznych. Kraków: Universitas.
Woleński Jan. 1985. Filozoficzna szkoła lwowsko-warszawska. Warszawa: PWN.
Zegzuła-Nowak Joanna. 2014. „Jan Łukasiewicz jako nauczyciel, mentor i inspirator twórczej aktywności Mieczysława Wallisa”. Studia z Historii Filozofii 2(9): 69–90.
Zegzuła-Nowak Joanna. 2014. „Mieczysław Wallis i jego związki z filozofią w świetle nieznanych źródeł archiwalnych”. Studia z Filozofii Polskiej 9: 212–213.
Zegzuła-Nowak Joanna. 2014. „O ewolucji zainteresowań naukowych Mieczysława Wallisa”. Edukacja Filozoficzna 57: 99–112.
Zegzuła-Nowak Joanna. 2015. „Tadeusz Kotarbiński w świetle nieznanych źródeł archiwalnych Mieczysława Wallisa”. W: Homo moralis – homo creativus. Prace dedykowane Profesorom Zdzisławowi Kalicie, Krzysztofowi Kaszyńskiemu, red. Joanna Dudek, Stefan Konstańczak, 209–230. Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego.
Zegzuła-Nowak Joanna. 2016. Mieczysław Wallis i Henryk Elzenberg o sztuce i moralności (na podstawie korespondencji wzajemnej). Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego.
Zegzuła-Nowak Joanna. 2017. „Mieczysław Wallis jako recenzent i inspirator twórczej aktywności H. Elzenberga”. Przegląd Filozoficzny – Nowa Seria 4(104): 177–190.
Zegzuła-Nowak Joanna. 2017. Polemiki filozoficzne Henryka Elzenberga ze szkołą lwowsko-warszawską. Kraków: Wydawnictwo Scriptum.
Zegzuła-Nowak Joanna. 2018. „Wzorzec człowieka nauki w założeniach programowych i postawach naukowych Marii i Stanisława Ossowskich”. W: W kręgu twórczości Marii Ossowskiej: analiza – inspiracje – alternatywy, 165–180. Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego.
Zegzuła-Nowak Joanna. 2020. „Mieczysław Wallis a/i Maria Ossowska. Studium relacji na marginesie materiałów archiwalnych”. Studia z Historii Filozofii 1(11): 149–179.
Materiały archiwalne
Materiały Archiwalne Mieczysława Wallisa. Archiwum Połączonych Bibliotek WF UW, IFiS PAN i PTF w Warszawie:
Wallis Mieczysław. Artykuły, biogramy, przemówienia in memoriam oraz notatki Mieczysława Wallisa do biografii ludzi kultury i nauki. Teczka Rps 11, T. I–III.
Wallis Mieczysław. Chronologia. Moje życie – w układzie chronologicznym. Teczka Rps 10, T. I–II.
Wallis Mieczysław. Dziennik. Teczka Rps 9.
Wallis Mieczysław. Korespondencja wzajemna Mieczysława Wallisa z Henrykiem Elzenbergiem. Teczka Rps 16, T. I.
Wallis Mieczysław. Notatki do seminariów i odczytów z estetyki z lat 1962–1971 (polemika z Romanem Ingardenem i Stanisławem Ossowskim). Teczka Rps 23, T. II.
Wallis Mieczysław. Obrona humanistyki w metodologii współczesnej (rozprawa doktorska). Teczka Rps 31, T. I.
Wallis Mieczysław. Odpowiedź na ankietę: wypełniony kwestionariusz redakcji „Słownika filozofów polskich” przygotowywany przez IFiS PAN Warszawa 1958–1969. Teczka Rps 41.
Wallis Mieczysław. Rodzina. Teczka Rps 10, T. II.
Wallis Mieczysław. Uniwersytet Warszawski 1916–1921. Teczka Rps 10, T. IX.
Wallis Mieczysław. Wspomnienia. Heidelberg 1913–1914. Teczka Rps 10, T. VI.
Wallis Mieczysław. Wspomnienia o Henryku Elzenbergu. Teczka Rps 15, T. I.
Wallis Mieczysław. Wspomnienia o Tadeuszu Kotarbińskim jako o człowieku, myślicielu, etyku. Teczka Rps 14, T. I–III.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 60
Liczba cytowań: 0
