Przejdź do sekcji głównej Przejdź do głównego menu Przejdź do stopki
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język
    • Deutsch
    • English
    • Język Polski
  • Menu
  • Strona domowa
  • Aktualny numer
  • Archiwum
  • O czasopiśmie
    • O czasopiśmie
    • Przesyłanie tekstów
    • Zespół redakcyjny
    • Polityka prywatności
    • Kontakt
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język:
  • Deutsch
  • English
  • Język Polski

Studia z Historii Filozofii

Pierwotna siła bierna i prawo serii: materia pierwsza w metafizyce Leibniza
  • Strona domowa
  • /
  • Pierwotna siła bierna i prawo serii: materia pierwsza w metafizyce Leibniza
  1. Strona domowa /
  2. Archiwum /
  3. Tom 16 Nr 3 (2025) /
  4. ARTYKUŁY

Pierwotna siła bierna i prawo serii: materia pierwsza w metafizyce Leibniza

Autor

  • Rafał Michalski Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Polska https://orcid.org/0000-0002-9587-5074

DOI:

https://doi.org/10.12775/szhf.2025.024

Słowa kluczowe

Leibnizian metaphysics, prima materia, vis passiva primitiva, law of series, substance theory, dynamics of perception, ontological structure

Abstrakt

This article reconsiders the metaphysical status of materia prima in Leibniz’s philosophy by analyzing its identification with vis passiva primitiva – the primitive passive force. Contrary to prevalent negative interpretations that reduce materia prima to mere privation or metaphysical deficiency, the paper argues that Leibniz attributes to it a real, though non-self-sufficient, function within the inter nal structure of substance. Drawing on key texts such as Specimen Dynamicum, De ipsa natura, and the correspondence with De Volder, the analysis shows that materia prima serves not only as a source of resistance, inertia, and impenetrability, but also as a principle of differentiation within the dynamics of substance. The paper further demonstrates that materia prima is implicitly connected to the law of series (lex se riei), and thus plays a crucial role in shaping the rhythm, order, and internal articula tion of perceptual development. As a result, vis passiva primitiva appears not as a pas sive remainder, but as a structural condition for the realization of monadic activity in the phenomenal world.

Bibliografia

Adams Robert Merrihew. 1994. Leibniz: Determinist, Theist, Idealist. New York: Oxford University Press.

Antognazza Maria Rosa. 2014. „Primary Matter, Primitive Passive Power, and Creaturely Limitation in Leibniz”. Studia Leibnitiana 46(2): 167–186.

Duarte Shane. 2015. „Leibniz and Prime Matter”. Journal of the History of Philosophy 53(3): 435–460.

Jorati Julia. 2015. „Leibniz’s Ontology of Force”. Oxford Studies in Early Modern Philosophy 6: 143–171.

Leibniz Gottfried Wilhelm. 1969. Wyznanie wiary filozofa; Rozprawa metafizyczna; Monadologia; Zasady natury i łaski oraz inne pisma filozoficzne, przeł. Stanisław Cichowicz, Juliusz Domański, Henryk Krzeczkowski, Henryk Moese. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Leibniz Gottfried Wilhelm. 1978. Die philosophischen Schriften von Leibniz, t. 4, red. Carl I. Gerhardt. Hildesheim: Georg Olms Verlag.

Leibniz Gottfried Wilhelm. 1989. Philosophical Essays, przeł. i red. Roger Ariew, Daniel Garber. Indianapolis: Hackett.

Leibniz Gottfried Wilhelm. 1996. Hauptschriften zur Grundlegung der Philosophie. Teil 2, przeł. Artur Buchenau. Hamburg: Felix Meiner Verlag.

Leibniz Gottfried Wilhelm. 1996. Philosophical Papers and Letters, przeł. i red. Leroy E. Loemker. Dordrecht: Kluwer Academic Publishers.

Leibniz Gottfried Wilhelm. 1999. Pisma z metafizyki natury, przeł. Mikołaj Olszewski. Toruń: Wydawnictwo Rolewski.

Newton Isaac. 1999. The Principia: Mathematical Principles of Natural Philosophy, przeł. i red. Bernard Cohen, Anne M. Whitman. Berkeley: University of California Press.

Studia z Historii Filozofii

Pobrania

  • PDF

Opublikowane

2025-12-03

Jak cytować

1.
MICHALSKI, Rafał. Pierwotna siła bierna i prawo serii: materia pierwsza w metafizyce Leibniza. Studia z Historii Filozofii [online]. 3 grudzień 2025, T. 16, nr 3, s. 129–147. [udostępniono 8.12.2025]. DOI 10.12775/szhf.2025.024.
  • PN-ISO 690 (Polski)
  • ACM
  • ACS
  • APA
  • ABNT
  • Chicago
  • Harvard
  • IEEE
  • MLA
  • Turabian
  • Vancouver
Pobierz cytowania
  • Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
  • BibTeX

Numer

Tom 16 Nr 3 (2025)

Dział

ARTYKUŁY

Licencja

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Statystyki

Liczba wyświetleń i pobrań: 35
Liczba cytowań: 0

Wyszukiwanie

Wyszukiwanie

Przeglądaj

  • Indeks autorów
  • Lista archiwalnych numerów

Użytkownik

Użytkownik

Aktualny numer

  • Logo Atom
  • Logo RSS2
  • Logo RSS1

Informacje

  • dla czytelników
  • dla autorów
  • dla bibliotekarzy

Newsletter

Zapisz się Wypisz się

Język / Language

  • Deutsch
  • English
  • Język Polski

Tagi

Szukaj przy pomocy tagu:

Leibnizian metaphysics, prima materia, vis passiva primitiva, law of series, substance theory, dynamics of perception, ontological structure
W górę

Akademicka Platforma Czasopism

Najlepsze czasopisma naukowe i akademickie w jednym miejscu

apcz.umk.pl

Partnerzy platformy czasopism

  • Akademia Ignatianum w Krakowie
  • Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
  • Fundacja Copernicus na rzecz Rozwoju Badań Naukowych
  • Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk
  • Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN
  • Instytut Tomistyczny
  • Karmelitański Instytut Duchowości w Krakowie
  • Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
  • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie
  • Polska Fundacja Przemysłu Kosmicznego
  • Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
  • Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
  • Towarzystwo Miłośników Torunia
  • Towarzystwo Naukowe w Toruniu
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  • Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
  • Uniwersytet Mikołaja Kopernika
  • Uniwersytet w Białymstoku
  • Uniwersytet Warszawski
  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Książnica Kopernikańska
  • Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie / Wydawnictwo Diecezjalne „Bernardinum" w Pelplinie

© 2021- Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Deklaracja dostępności Sklep wydawnictwa