Historiografia filozofii w starożytności

Część 2: Od Arystotelesa do Diogenesa Laertiosa

Abstrakt

W drugiej części artykułu kontynuowany jest wywód podjęty w części pierwszej. Omówione zostają wybrane fragmenty pism Arystotelesa, w których Stagiryta odwołuje się do poglądów dawniejszych myślicieli, dokonuje klasyfikacji owych opinii, odróżnia filozofów od wczesnych poetów oraz dzieli tych pierwszych na bardziej i mniej wnikliwych. Zarysowane są następnie sformułowane przez niego reguły metodologiczne, które zalecały autorom brać pod uwagę szereg dostępnych opinii na temat badanych problemów. Do przedstawienia poglądów w uporządkowany sposób oraz ukazania panującej wśród myślicieli zgody bądź niezgody w danych kwestiach Arystoteles stosuje metodę schematycznych podziałów. W dalszej kolejności omówione zostają główne rodzaje starożytnej literatury związane z zagadnieniem, jakiemu poświęcony jest artykuł. Pierwszym z nich jest doksografia. Omówiona zostaje m.in. hipoteza Hermanna Dielsa, który ukuł tę nazwę, oraz jej współczesna rewizja, dokonana przez Jaapa Mansfelda oraz Davida T. Runię. Następnie omówione zostają kolejno: dzieła traktujące o szkołach filozoficznych (charakterystyczny dla tego gatunku schemat polega na podkreślaniu różnic pomiędzy doktrynami szkół filozoficznych, ale także między poglądami poszczególnych ich członków), sukcesje (nacisk położony jest tutaj na kontynuowanie danej tradycji czy doktryn przez kolejnych myślicieli) oraz biografie. Artykuł zamyka omówienie traktatu Diogenesa Laertiosa, który łączy wymienione gatunki.